Dalak Büyümesi Nedir? Nasıl Oluşur?

Dalak büyümesi, çoğu zaman fark edilmeyen ve farklı hastalıkların incelemesi sırasında açığa çıkan sağlık problemlerinden biridir. Çeşitli sebepler nedeniyle dalak anormal bir boyuta erişebilir. Zaman içerisinde; iştah kaybı, abdominal bölgede ağrı, kansızlık gibi çeşitli belirtilere yol açabilen bu durum kontrol altında tutulması gereken bir sağlık problemidir. Dalak büyümesinin dikkate alınması gerekir ve temelinde yer alan ana sağlık problemi tespit edilmelidir.

Dalak Büyümesi Nedir?

Dalak büyümesi, tıpta splenomegali olarak adlandırılan, karın bölgesinin sol üst kadranında bulunan dalak boyutunun 12- 20 cm uzunluğuna ve ağırlığının 400- 500 grama yaklaştığı durumlarda açığa çıkan bir kavramdır. Genellikle herhangi bir belirtiye sebep olmayan dalak büyümesi, farklı sağlık sorunları incelenirken fark edilen bir sağlık problemidir. Karaciğer hastalıkları, enfeksiyonlar veya kan kanserleri gibi nedenler sonucunda gelişen dalak büyümesi kontrol altında tutulması gereken bir durumdur. Organın büyümesine müdahale edilmediği durumlarda büyüme çeşitli belirtilere neden olabilir ve ilerlemesi halinde kanser gibi daha ciddi sağlık problemlerine dönüşebilir.

Dalak, lenfatik sistemin bir parçasıdır. Yumruk büyüklüğünde olan dalak, büyümesi halinde mide rahatsızlığı, anemi veya kan akışında azalma gibi belirtilere neden olabilir. İlerlediği noktalarda dalak yırtılmasına sebep olarak farklı sağlık problemlerine yol açabilir. Dalak büyümesi, organın verimli bir şekilde çalıştığının göstergesi kabul edilirken aşırı derecede aktif çalıştığının da bir göstergesidir. Bu nedenle dalak büyümesi tespit edilmesi halinde bu sorun ihmal edilmemelidir.

Dalak Büyümesinin Sebepleri Nelerdir?

Dalak büyümesi genellikle enfeksiyon hastalıkları veya kronik karaciğer hastalıkları nedeniyle gelişir. Bazı durumlarda otoimmün hastalıkların da dalak büyümesine neden olabileceği görülür. Dalak büyümesine neden olabilen enfeksiyonel hastalıklarda; mononükleoz olarak adlandırılan öpücük hastalığı ve HIV gibi viral enfeksiyonlar yer alır. Tüberküloz ve endokardit gibi bakteriyel enfeksiyonlar, sıtma ve toksoplazmoz olarak adlandırılan parazit hastalıkları da balak büyümesiyle sonuçlanabilir. Enfeksiyonel hastalıkların kontrol altına alınmaması ve ilerlemesi takdirinde karşılaşılabilecek komplikasyonlar arasında yer alır.

Kronik hepatit ve siroz yaşamsal tehdit oluşturabilen ciddi karaciğer hastalıklarıdır. Bu tür hastalıklar dalaktan geçen kan basıncına baskı oluşturabilir ve dalak boyutlarının genişlemesine neden olabilir.

Otoimmün hastalıkları arasında yer alan kelebek hastalığı bir diğer adıyla lupus, sarkoidoz ve romatoid artrit gibi enflamatuar hastalıklar da dalak büyümesine sebep olabilir.

Kırmızı kan hücre yapısının bozulmasına sebep olan anemi ve nötropeni gibi hastalıklar dalak yapısının bozulmasına neden olabilir. Benzer bir şekilde metastatik kanser nedeniyle de dalakta büyüme görülebilir. Lösemi ve lenfoma gibi kan kanserleri sonucunda dalağa yabancı hücre girişi artabilir ve bu durum da dalak büyümesine neden olabilir.

Dalak büyümesi, dalağın kendisinde gelişen hastalıklar nedeniyle de olabilir. Dalakta; kist, abse, tümör veya iç kanama gelişmesi halinde organ boyutunda genişlemeler görülebilir.

Dalak Büyümesinin Sonucunda Neler Oluşur?

Dalak büyümesi gelişmesi halinde belirli bir süre ardından bazı belirtiler açığa çıkabilir. Dalak büyümesi ile ilişkilendirilen en yaygın belirti sol omuzdan sırta kadar yayılan karın ağrısı şeklinde bir ağrıdır. Bazı kişilerde karın şişkinliği ve sürekli tokluk hissi de gelişebilir.

Dalak büyümesi bu belirtilerin haricinde aşağıdaki semptomların gelişmesine de neden olabilir.

• Enfeksiyon geçirme sıklığının artması
• Anemi
• Kolay bir şekilde kanama veya morarma gelişmesi
• Sarılık
• İştah kaybı ve istemsiz kilo kaybı
• Baş dönmesi
• Ateş
• Nefes darlığı

Dalak En Fazla Ne Kadar Büyür?

Sağlıklı bir dalak ortalama olarak 150 gram ağırlığındadır ve 11 ila 12 santim uzunluğundadır. Yaşla beraber birçok organ büyümeye başlar ve dalakta da genişlemeler görülebilir. Ancak çeşitli sebepler nedeniyle dalak anormal bir şekilde büyüyebilir ve 12 ila 20 santim arasında olup bazı vakalarda bu değerler üzerine çıkabilir. Ağırlık olarak ise 400 ila 500 g aralığında olabilir.

Dalak Büyümesi Zamanla Geçer Mi?

Dalak büyümesi, gelişme nedenine göre bazı vakalarda kendiliğinden geçebilir. Hastalığın tedavi edilmesiyle birlikte dalak boyutu da eski haline dönebilir. Ancak dalak içinde bir tümör, kronik karaciğer hastalığı veya farklı bir organda gelişen kanser sonucu metastaz gibi durumlarda dalak kendiliğinden küçülmeyebilir. Bu tür durumlarda cerrahi müdahalelere başvurularak dalak vücuttan uzaklaştırılır.

Dalak Büyümesine Ne İyi Gelir?

Dalak büyümesine iyi gelebilecek şeyler hastalığın temelinde yatan ana nedene göre değişebilir. Tedavi kapsamında ilaç tedavilerinden veya cerrahi müdahalelerden faydalanılabilir. Enfeksiyon kaynaklı bir dalak büyümesi gelişmesi halinde antibiyotik tedavileri ile enfeksiyonun giderilmesi ve tedaviyle eş zamanla dalak büyümesinin küçültülmesi sağlanabilir.

Dalak büyümesinin ana nedeninin enfeksiyon olmadığı noktalarda ise splenektomi olarak adlandırılan dalak çıkarma işlemine başvurulabilir. Bazı vakalarda ise düşük dozda radyasyon tedavileri ile dalak boyutlarının normal seviyelere gelmesi sağlanabilir.

Dalak Kendini Yeniler Mi?

Dalak, karaciğer kadar kendini yenileme yeteneğine sahip değildir. Ancak bir yaralanma gelişmesi halinde küçük veya orta büyüklükteki yaralanmalar ameliyatsız bir şekilde kendiliğinden iyileşebilir. Benzer bir şekilde dalak büyümesinin temelinde enfeksiyonel bir hastalık yer alması durumunda ana hastalığın tedavisi ile dalak da sağlıklı boyutlarına ulaşabilir. Ancak farklı bir hastalık nedeniyle dalak büyümesi gelişmesi halinde dalak kendini yenilebilecek kapasiteye sahip olmayabilir.

Dalak Büyümesi Ağrı Yapar Mı?

Dalak büyümesi çoğu zaman herhangi bir semptoma neden olmamaktadır. Farklı hastalık taramaları sırasında keşfedilen bu durum nadir vakalarda çeşitli semptomlara neden olabilir. Bu semptomlardan en sık görüleni sol üst karından omuza doğru ağrı hissiyatıdır. Mide üzerinde de baskı hissi oluşturan bu ağrı kişilerin yemek yemede zorlanmasına da neden olabilir.

Sıkça Sorulan Sorular 

1. Dalak Büyümesi Kansere Yol Açar Mı?

Dalak büyümesi, tedavi edilmediği ve aşırı büyüdüğü noktalarda kansere dönüşme riskine sahiptir. Dalak kanseri, kansızlık, yorgunluk ve sindirim problemleri gibi belirtiler açığa çıkarabilir.

2. Dalak Büyüklüğü Ne Kadar Olmalıdır?

Sağlıklı yetişkin bireylerde dalak büyüklüğü yukarıdan aşağıya doğru 11- 12 santim uzunluğundadır. Ağırlık olarak ise sağlıklı bir dalak ağırlığı 150 gram civarındadır.

3. Dalak Büyümesi Ultrasonda Çıkar Mı?

Dalak büyümesi tanısı konulurken ultrason çekimlerine başvurulur. Yapılan çekimler ile dalağın boyutu tespit edilebilir.