Kolit, kalın bağırsağın iltihaplanması sonucu oluşan bir hastalıktır. Kalın bağırsakta oluşan mikrop, bakteri ya da diğer zararlı uyaranlara karşı bağırsağın iç tabakasının iltihaplanmasına sonucu meydana gelir. Bu iltihaplar bağırsakta ülser oluşumuna sebep olur. Kolit, akut ya da kronik bir rahatsızlık olabilir. En sık karşılaşılan çeşidi ülseratif kolittir. Kolit hastalığının görülme oranı kadın ve erkeklerde aynı orandadır. Özellikle 15-30 yaş aralığında sıkça görülen kolit rahatsızlığı hafif, orta ve ağır semptomlar gösterebilir.

Kolit Neden Olur?

Ülseratif kolit bulaşıcı bir hastalık olmamasına rağmen tam olarak neden kaynaklandığı bilinmemektedir. Kolit hastalığının türlerine göre oluşmasının nedenleri değişiklik gösterse de genel itibari ile benzer nedenlerden kaynaklanmaktadırlar. Kalın bağırsak ve çevresinde azalan kan akımı, bağırsakta bulunan virüs, bakteri ya da diğer zararlı uyaranların savunma sistemindeki sağlıklı dokuları hedef alarak bağırsağın iltihaplanması durumuna kolit denmektedir. Kolit hastalığının oluşmasına neden olan faktörler şunlardır:

•       Yanlış beslenme alışkanlığına sahip olan kişilerin zararlı besinleri fazla tüketmesi sonucu mide asidinin bozulması,
•       Stresli bir yaşam sürdürmek,
•       Çok fazla ilaç kullanmak,
•       Hamilelik durumları,
•       Enfeksiyonel hastalıklara karşı düşük bağışıklık sistemi,
•       Sanayi bölgeleri ve şehirleşmeden kaynaklı çevresel faktörler,
•       Kolonu besleyen kan damarlarında fazladan yağ birikmesi,
•       Bağışıklık sisteminin vücudun sağlıklı dokularına karşı yaptığı saldırı sonucu oluşan çölyak gibi otoimmün hastalıkları kolit rahatsızlığının nedenleri arasında yer alır.

Kolit Belirtileri Nelerdir?

Bağırsakların sağlıklı olması, kişilerin sağlığı açısından oldukça önemlidir. Bağırsakların virüs, parazit ya da zararlı bakterilerden dolayı iltihaplanması sonucu oluşan kolit hastalığının çeşitli belirtileri vardır. Bu belirtiler şunlardır:

•       Karın ağrısı,
•       İshal veya kabızlık,
•       Kilo kaybı,
•       Makattan kan gelmesi,
•       Bulantı ve kusma,
•       Ateş,
•       Karın bölgesinde şişkinlik,
•       İştahsızlık,
•       Kansızlık,
•       Vücutta oluşan su kayıpları,
•       Mukuslu dışkılama ya da çok fazla dışkılama ,
•       Cilt dökülmeleri,
•       Karaciğer fonksiyonlarında değişiklikler,
•       Göz bebeklerinde oluşan kızarıklıklar ve yanma,
•       Göz merceğinin ve dış tabakasında oluşan iltihaplar,
•       Eklem bölgelerinde oluşan iltihaplanmalar sonucu ağrı hissedilmesi.

Kolit Teşhisi Nasıl Konur?

Kolit hastalığı, sindirim kanalının iltihaplanması ve bölgede oluşan yaralar sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Kolit hastalığı tedavisi mümkün olan bir hastalıktır. Kolit teşhisi konulması için Gastroenteroloji uzmanı, hastanın şikayetlerini ve hasta öyküsünü dinledikten sonra kesin tanı teşhisini koymak için fiziksel muayene gerçekleştirir. Kan, gaita ve iltihap testlerini yaparak gelen sonuçlara göre değerlendirmelerde bulunur. Test sonuçlarına ek olarak kalın bağırsağı incelemek için kolonoskopi yapılır. Eğer kolit şüphesi var ise bağırsaktan parça alınarak incelemeleri yapılır. Tüm tetkik ve fiziksel muayene sonucunda doğru tanı konulur.

Kolit Atağı Nedir?

Kolit kalın bağırsakta virüs ve bakterilerin oluşturduğu tahripler sonucu oluşan bir hastalıktır.  Bağırsakta oluşan iltihap hastaların ağrılı bir süreç geçirmesine neden olmaktadır. Bu hastalığın ağrıları çoğunlukla atak şeklinde gerçekleşmektedir. Yemek sonrası, midenin yorulduğu zamanlarda atak yaşanma olasılığı daha yüksektir. Kadın-erkek fark etmeksizin kolit hastalarında atak görülme sıklığı eşittir. Atak şeklinde gerçekleşen bu ağrılar bir süre sonra geçer

Kolit Ağrısı Nereye Vurur?

Kolit gösterdiği semptomlar itibari ile orta ve yüksek ağrılı bir hastalıktır. Genellikle karın  bölgesinde oluşan ağrılar hastaların yaşam standartlarını olumsuz yönde etkilemektedir. Yemek sonrası midede oluşan kramplar, şişkinlikler, ve ağrılar karın ve çevresinde çok daha yaygın şekilde hissedilmektedir.

Kolit Türleri Nelerdir?

Kolit hastalığının en yaygın nedenleri arasında bağırsakta bulunan bakteri ya da virüslerden kaynaklanan iltihaplanmalar olsa da farklı nedenlerden dolayı çeşitli kolit türleri mevcuttur. Kolit hastalığının en yaygın görülen çeşitleri şunlardır:

•     Ülseratif kolit: Kalın bağırsağın iç yüzeyini kaplayan ödem, ülser ve iltihaplanmalar sonucu oluşan bir rahatsızlıktır. Ülseratif kolit, bağırsağın rektum bölümünden başlayarak kalın bağırsağın başlangıcına doğru yaraların ilerlemesidir.
•     Crohn hastalığı: Crohn hastalığı oluşan bölgelere göre semptomları değişmektedir. En yaygın gözüken belirtileri arasında karın ağrısı ve ishal vardır. Yetişkinlerde halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık ve kilo kaybı gözlemlenirken çocuklarda gelişim geriliği ve yüksek ateş en belirgin özellikleri arasındadır.
•     Mikroskopik kolit: Kalın bağırsak ve rektumda ortaya çıkan ve giderek kronik bir hal alan kolit türüdür. Mikroskopik kolit rahatsızlığının en temel belirtisi kansız sulu ishaldir. Bilinen bir tedavi yöntemi olmaması ile birlikte bu hastalığa sahip insanlar beslenme alışkanlıkları ve düzenli spor sayesinde bu hastalığı hafifletebilir ya da önleyebilirler.
•     Alerjik kolit: Çocuklarda çok daha sık görülen gıda alerjisine ve hassasiyetine bağlı olarak ortaya çıkan kolit türüdür. Özellikle Çölyak hastaları gibi gluten içerikli tahıl ve baklagillerden tüketen hastaların karşılaştığı bir türdür.
•     Enfeksiyöz kolit: Enfeksiyöz kolit, kolit türleri arasında bulaşıcılığı en yüksek türdür.
•     Psödomembranöz kolit: Clostridium Difficile bakterisinin kalın bağırsakta fazla miktarda bulunması sonucu ortaya çıkan bir rahatsızlıktır.
•     İskemik kolit: Kalın bağırsaktaki kan akışının giderek azalması ya da tamamen kesilmesi sonucu ortaya çıkan bir türdür.
•     Radyasyon koliti: Özellikle kanser tedavisi gören hastalarda alınan radyasyon tedavisinden kaynaklanan bir hastalıktır. Radyasyon tedavisinde kalın bağırsakların zarar görmesi sonucu oluşan kolit türüdür.

Kolit Hastaları Ne Yemeli?

Kolit hastaları beslenmelerine çok dikkat etmelidir. Doktor kontrolünde belirlenen bir diyeti var ise mutlaka uygulanmalı ve diyet dışına çıkılmamalıdır. Kolit hastalarının beslenme alışkanlıklarında dikkat etmesi gereken hususlar şunlardır:

•       Kolit hastaları hastalığı sürecinde kilo kaybı yaşarlar. Bu süreçte kilo kaybını en aza indirmek ve kaybettiği kiloyu geri kazanmak için karbonhidrat ve protein ağırlıklı beslenmelidirler.
•       Besinlerinin yanında tüketecekleri sıvılar hem vücudu yenileyecek hem de sindirimi kolaylaştıracaktır. Bu sebeple su tüketimine özen göstermelidirler.
•       Yulaf gibi yüksek lifli gıdalar tercih edilmelidir.
•       Yemek öğünlerini arttırabilirler. Burada önemli olan husus mideyi yormamaktır. Bir öğünde yenilecek besin miktarı hesaplanmalı ve üstüne çıkılmamalıdır.
•       Tütün ürünlerinden ve  alkolden uzak durulmalıdır.

Kolit Tedavisi

Kolit türüne bağlı olarak tedavi yöntemleri de değişiklik göstermektedir. Kolit türleri arasında genel rahatsızlık bağırsakta meydana gelen iltihaplanma ve yaralanmalar olduğu için bu bölgeleri korumaya yönelik tedavi uygulamaları yapılabilir. Kolit tedavisi boyunca kullanılan ilaçları destekleyici ve tedavi sürecini kolaylaştırıcı önlemler alınmalıdır. Bağırsak sağlığını korumak için uygulanabilecek tedavi yöntemlerinden bazıları şunlardır:

•       Temizlik bu tedavilerde oldukça önemlidir. Temizliğinden şüphe edilen hiçbir yerde yemek yenmemeli ve çatal, kaşık gibi kişisel eşyalar başka kişilerle paylaşılmamalıdır.
•       Yemek öncesi ve sonrasında ellerin temizliğine dikkat edilmelidir.
•       sindirim sistemini zorlayacak gıdalardan uzak durulmalıdır. Alkol, sigara gibi sağlığa zararlı ürünlerden kaçınılmalıdır.
•       Tedavi süresince tüketilecek ürünler doktora danışılmalıdır. Maden suyu, lifli gıdalar ve bitki çayları doktor izni olmadan tüketilmemelidir.
•       Bağırsak iltihabına sahip olan kişilerin günlük düzenli su tüketmelerine özen gösterilmelidir.

Bağırsak hastalıkları hakkında daha fazla detay  için Kalın Bağırsak Hastalıkları ve İnce Bağırsak Hastalıkları yazılarımıza göz atabilirsiniz.