Bağırsak Tıkanıklığı Nedir?

Bağırsaklar vücudun içinde, mideyi anüse bağlayan uzun ve dolambaçlı tüplerdir. Küçük ve büyük olmak üzere iki bölümü vardır. İnce bağırsağın ana görevi, yediğiniz yiyecekleri parçalamaktır. Kalın bağırsak veya kolon suyu emer ve parçalanmış yiyecekleri ve atıkları anüse itmek için güçlü, dalga benzeri hareketler kullanır, böylece boşaltım sağlanır. Bağırsaklar bir süre bu dalga benzeri hareketleri yapmayı bıraktığında bu duruma bağırsak tıkanıklığı ya da ileus adı verilir. 

Bağırsak tıkanıklığı (obstrüksiyon), bağırsak içeriğinin akışında bir azalma veya durma olduğunda ortaya çıkar. Bağırsak tıkanıklığı bağırsakların normal kas kasılmalarının geçici olarak yokluğunda ortaya çıkar. İleus da gıdaların, sıvıların, sindirim salgılarının ve gazın bağırsaklardan geçişini engeller.

Bağırsak Tıkanıklığının Belirtileri Nelerdir?

Bağırsak tıkanıklığının belirtileri birbirinden farklı olarak ortaya çıkabilir. Bu belirtiler çok ani ve şiddetli bir şekilde ilerleyebilir. Belirtilerin bu şekilde ortaya çıkmasının nedeni bağırsaklar tıkandığında biriken gaz ve sıvıdır. Bu durum çok şiddetli ve devam eden ağrılara sebebiyet verebilir. Rahatsızlığın uzun süre devam etmesi durumunda kanın bu bölgeye iletimi kesilebilir. Bağırsak tıkanıklığının bazı belirtileri şunlardır;

•       İştah kaybı
•       Kabızlık
•       Bağırsak hareketi yapamama veya gaz çıkaramama
•       Karın şişmesi
•       Ani ve şiddetli kramp tarzı karın ağrısı
•       Şok belirtileri
•       Karında şişkinlik
•       Gaz ve gaita çıkaramama
•       Bulantı ve Kusma
•       Dışkıda kan
•       Bulantı ve kusmaya bağlı olarak sıvı kaybı
•       Ateş

Bağırsak Tıkanıklığı Neden Olur?

Bağırsak tıkanıklığı pek çok insanın karşılaştığı bir durum olsa da nedenleri kesin olarak tanımlanabilmiş değildir. Genel nedenler ise aşağıdaki gibidir.

•       Karın içerisinde oluşan yapışıklıklar bağırsak tıkanıklığına neden olabilir. Bunlar, bağırsakların yerinden çıkmaya zorlayabilecek derecelerdeki doku büyümeleridir.
•       Fıtık rahatsızlığından muzdarip olan insanlarda bağırsak tıkanıklığı görülebilir.
•       Invajinasyon bağırsak düğümlenmesi olarak da bilinir ve genellikle 3 ay- 3 yaş aralığında sıklıkla görülür. Bu durum, bağırsağın bir bölümünün başka bir bölüme kayması anlamına gelir. Bu kayma da bağırsakların tıkanmasına sebebiyet verebilir.
•       Bağırsak tıkanıklığı ile bir alakası yokmuş gibi gözükse de bazı yara izleri bu duruma sebebiyet verebilir. Vücudumuzda oluşan küçük kesikler iyileştiğinde yara dokusu oluşur. Bu, bağırsağın içinde de olabilir. Bu izler birikebilir ve kısmi veya tam bağırsak tıkanıklıkları oluşturabilir. Skar yani yara dokusu bağırsak duvarındaki, karındaki veya pelvik ameliyatındaki yırtılmalardan veya enfeksiyonlardan da kaynaklanabilir.
•       Bağırsaklardaki iltihaplanmadan kaynaklanan “enflamatuar bağırsak hastalığı” bağırsak tıkanıklığının oluşmasında etkili olabilir. Kronik olarak ilerleyen bu hastalık Crohn hastalığı ve ülseratif kolit olarak ikiye ayrılır.
•       Divertikülit kalın bağırsaktan (kolon) dışarıya çıkan balon şeklinde keseciklerdir. Bu küçük kesecikler (divertiküller) kalın bağırsak astarından büyüyebilir. Bunlar iltihaplı hale gelebilir ve neticesinde bağırsakların tıkandığı görülebilir.
•       Bağırsakta meydana gelen tümörler de bağırsak tıkanıklığının başka bir sebebi olabilir. Büyümeler kanserli veya zararsız (iyi huylu) olabilir. Her iki durumda da bağırsağı tamamen veya kısmen tıkayabilirler.
•       Kolonun büyümesi tıkanıklığın ortaya çıkmasının bir nedeni olabilir.
•       Kalın bağırsağı etkileyen Hirschsprung hastalığı gibi rahatsızlıklar, kendilerini bağırsak tıkanıklığı halinde gösterebilir.
•       Kolonun bazı kısımlarında geçiş bölgelerinin dar olması tıkanıklık oluşumunu etkileyebilir
•       Kronik (uzun süreli) kabızlık da büyük bir sıkıntı gibi gözükmese de bağırsak tıkanıklığına neden olabilir.
•       Gebelik durumunda da bağırsakların tıkandığı gözlemlenmiştir.

Bağırsak Tıkanıklığına Ne İyi Gelir?

Bağırsak tıkanıklığına limonlu veya ballı su iyi gelebilmektedir. Bunun dışında sıvı ağırlıklı beslenmeyi de tercih edebilirsiniz. Günde en az 8 bardak su içmenin yanında hareket ederek aktif yaşamanız da gerekmektedir.

Bağırsak Tıkanıklığı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Bağırsak tıkanıklığı tedavisinin yapılması için öncelikle şiddeti ve nedenleri tespit edilmelidir. Bu tespitler gerçekleştirildikten sonra tedavi süreci bunlarla orantılı olarak ilerler. Örneğin bazı durumlarda tedavi gerekmez. Ancak şiddetli tıkanıklığın ve beraberinde ağrının olduğu durumlarda doktora başvurulması çok önemlidir. Doktora başvurulduğu durumlarda tedaviler farklı şekillerde ilerleyebilir. Farklı tedavi çeşitlerinden bazıları şunlardır;

•       Bağırsak tıkanması sebebiyle hastaneye gidildiğinde ilk olarak 24 ila 72 saat boyunca ağızdan yiyecek veya sıvı verilmez. Doktorunuz ayrıca semptomlara neden olabilecek güçlü ağrı kesiciler veya diğer ilaçları durdurabilir veya azaltabilir. Bu tedavi uygulandığında 1 ile 3 gün arasında tıkanıklık kendiliğinden düzelebilir.
•       Herhangi bir elektrolit dengesizliğini düzeltmeye yardımcı olacak IV sıvıları damar yoluyla uygulanabilir. Bu yöntem özellikle kusma veya ishalden kaybedilen su ve tuzların yerine getirilmesi amacıyla kullanılır.  Damar yoluyla sıvı ve elektrolitler verilir.
•       Gaz ve sıvı birikimini gidermek için emiş yöntemi kullanılabilir. Bir doktor, burundan midenize veya ince bağırsağa bir tüp geçirecektir. Daha sonra basıncı ve şişkinliği rahatlatmak için emmeyi kullanırlar. Tıkanıklığın üzerinde biriken malzemeyi çıkarmak için bu tüp uygulanır. Sorun kalın bağırsağınızda ise tüp anüsten de geçirilir.
•       Özellikle yatarak çok zaman geçirmiş hastalarda dik pozisyonda belli bir süre durmak da tedavi için kullanılan bir yöntem olabilir.
•       Ameliyat genellikle gerekli değildir, ancak bazı durumlarda özellikle uzun süreli tıkanıklık ve kronik ağrılar devam ettiğinde ameliyat önerilir.
•       Bağırsak tıkanıklığının kısmi tıkanıklık olduğu tespit edilirse tedavi süreci de buna göre ilerler. Bazen Crohn hastalığı veya divertikülit gibi bir durum, bağırsağın bir kısmının hareket etmediği anlamına gelir. Bu durumda, eğer hastanın durumu stabil ise, doktor düşük lifli bir diyet önerebilir. Bu tür bir diyet geniş hacimli dışkıyı azaltmaya yardımcı olabilir ve geçişi kolaylaştırır. Bununla birlikte, bu işe yaramazsa, bağırsağın etkilenen kısmını onarmak veya hareket ettirmek için ameliyat gerekebilir.
•       Öte yandan bağırsak tıkanıklığı tam tıkanıklık olarak tespit edilirse tedavi süreci çok daha farklıdır. Tam bir tıkanıklık tıbbi bir acil durumdur. Tedavi genel sağlık durumuna bağlı olacaktır. Örneğin, kapsamlı karın ameliyatı bazı kişiler için uygun değildir.

Bağırsak Tıkanıklığı Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Bağırsak tıkanıklığı ameliyatı, ince bağırsak ve kalın bağırsağı içeren bağırsakların kısmen veya tamamen tıkanması durumunda gerçekleştirilir. Bağırsak tıkanıklığını tedavi etme prosedürleri, minimal invaziv laparoskopik cerrahiden daha karmaşık açık cerrahi prosedürlere kadar uzanır.

Bağırsak tıkanıklığı ameliyatı genel anestezi altındayken yapılır. Bu, uykuda olunması ve ağrı hissedilmemesi anlamına gelir. Cerrah, bağırsakları görmek için karında bir kesi yapar. Bazen ameliyat bir laparoskop kullanılarak yapılabilir, yani daha küçük kesiler kullanılır. Cerrah, bağırsağın tıkalı olan bölgesini bulur ve engeli kaldırır. Bağırsak tıkanıklığı ameliyatı iki farklı çözüm içerebilir:

•       Bağırsakları tıkayan herhangi bir materyalin çıkarılması (dışkı, kanser, polip, bulaşıcı apse veya bağırsakta bükülme gibi)
•       Tıkanıklık nedeniyle hasar görmüş olabilecek bağırsak bölgelerinin onarımı.