Divertikülit

Yaşın ilerlemesi ile açığa çıkan hastalıklardan biri olan divertikülit, kalın bağırsağı etkileyen ciddiye alınması gereken bir hastalıktır. Kalın bağırsak kasının zayıflaması ile açığa çıkan bu hastalık genellikle kalın bağırsağın rektuma yakın bölgesi olan sigmoid kolonda görülür. Belirti göstermesi halinde aksatılmadan müdahale edilmesi gereken divertikülit, seksenli yaşların üzerinde %70 oranında görülen bir hastalıktır. Apse veya bağırsak tıkanıklığı gibi komplikasyonlara sebebiyet verebileceğinden erken tedavi ile komplikasyonlarının önüne geçilmesi hedeflenir. İleri vakalarda hastaneye yatış gerektirip daha uzun soluklu bir tedaviye ihtiyaç duyulabilir.

Divertikülit Nedir?

Kalın bağırsakta dışarıya doğru çıkan balon şekline benzer keseciklere divertikül denir. Bu keseciklerin dışarıya çıkmasının temel nedeni genellikle bağırsak kaslarında meydana gelen zayıflamalardır. Kaslarda oluşan bu zayıflamaya bağlı olarak bazen birden fazla kesecek çıkabilir. Bu durum ise divertikülozis olarak adlandırılır. Meydana gelen kesecikler çeşitli sebeplere bağlı olarak iltihaplanabilir. İltihaplanma durumunda gelişen duruma divertikülit adı verilir. Genellikle sindirim sistemi rahatsızlıklarına benzer belirtiler ile semptom gösteren bu hastalık tedavi edilmesi gereken ve yeniden oluşumunun önlenmesi gereken bir hastalıktır.

Divertikülit Neden Olur?

Divertikülit oluşumunun temelinde kronik kabızlık problemi yer alabilir. Kabızlık durumunda kalın bağırsak hareketliliği için kasların daha fazla güç uygulaması gerekir ve bu durum kalın bağırsaktaki basıncın artmasına neden olur. Kalın bağırsağın yapısal olarak belli bölgelerinde kas zayıflıkları bulunabilir. Bu zayıflıklar yüksek basınç altında divertikül oluşumuna sebebiyet verebilir. Kabızlıkla beraber diyet şekli ve yetersiz lif alımı kabızlık riskini arttırarak divertikülit oluşumunu arttırabilir.

Divertikülit 50 yaş üzerinde bireylerde daha sık karşılaşılan bir sağlık problemidir ve genellikle erkeklerde görülür. Hareketsiz bir yaşam ve obezite divertikülit gelişmesine neden olabilir. Bunlarla birlikte nonstreoid antienflamatuvar ilaç kullanımı, sigara tüketimi, bağırsak mikrobiyotasında meydana gelen değişimler ve genetik faktörler de divertikülit oluşumuna neden olabilir.

Divertikülit Belirtileri Nelerdir?

Divertikülit çeşitli belirtiler ile açığa çıkabilen bir hastalıktır. Makat ve çevresinde meydana gelen şişlikler, karında oluşan kramplar divertikülitin meydana geldiği bölgede ağrı veya hassasiyet hissedilmesi, karın bölgesinde şişkinlik gaz çıkarmada veya dışkılamada zorluk çekme en sık rastlanan divertikülit belirtileri arasında yer alır. Bunlarla beraber iltihabın şiddetlenmesi ile ateş, üşüme ve ishal durumu meydana gelebilir. Mide bulantısı, kusma, dışkıda kan görülmesi veya kabızlık şiddetinin artması da divertikülit belirtileri arasında yer alır.

Divertikülit Kansere Dönüşür Mü?

Divertikülit kansere dönüşme riski taşıyan bir hastalık değildir. Ancak vakanın ilerlemesi veya uygun şekilde tedavi edilmemesi durumunda karın zarı iltihabı, apse gelişimi veya bağırsak tıkanması gibi ciddi komplikasyonlar açığa çıkabilir. Yine ilerleyen vakalarda farklı organlarda fistül oluşumu da gözlemlenebilir. Her bir komplikasyon yaşamsal kaliteyi düşürebilecek veya yaşamı riske sokabilecek komplikasyonlar olduğundan divertikülit ciddiye alınması gereken bir hastalıktır.

Divertikülit İçin Hangi Doktora Gidilir?

Divertikülit şüphesi duyulması halinde mutlaka bir sağlık kuruluşuna danışılması gerekir. Bağırsak sağlığını etkileyen bir hastalık olduğundan divertikülit şüphesi duyan kişilerin hastanelerin genel cerrahi bölümüne başvurması gerekir. Genel cerrah tarafından yapılacak muayenede kesin tanı konulabilmesi için doktor bilgisayarlı tomografi çekimlerine başvuracaktır. Bu sayede kalın bağırsak yapısı detaylı bir şekilde incelenebilir ve apse veya fistül gibi bir durumun varlığı tespit edilebilir. Hastanın bağırsak sağlığının durumuna göre kişiye özel tedavi planlaması yapılır.

Divertikülit Tedavisi Nasıl Olur?

Divertikülit yapılacak olan yaşamsal değişiklikler ile önlenebilir ve çeşitli tedaviler ile tedavi edilebilir. Egzersiz yapma, sağlıklı beslenme ve bol su içme gibi alışkanlıklar ile divertikülit oluşumu önlenebilir. Divertikülit tedavisinde ise yine bu tür davranışsal değişimler yapılması tedavinin temelini oluşturur. Ancak sadece yaşamsal değişim yapılması belirli durumlarda yeterli olmayabilir. Hafif şiddetli divertikülit vakalarında genellikle hastalar evde tedavi edilir.  Hastanın farklı bir sağlık probleminin olması halinde bu hastalıkların tedavisine yönelik bir planlama yapılmalıdır. Genellikle antibiyotik, ağrı kesici ve spazm çözücü ilaçlara başvurulur. Yatak istirahati yapılması ve sulu diyet programı uygulanması da ilk müdahaleler arasında yer alır. 

Divertikülitin daha ciddi olması durumunda ise hastanın hastaneye yatışı gerçekleştirilir ve damar yolu ile antibiyotiğe başlanır. Ciddi vakalarda hastanın ağız yolu ile beslenmesi belirli bir süre durdurulabilir. Hastalığın akut döneminin geçmesiyle beraber tekrardan sulu diyete başlanılarak kişi sağlıklı beslenme alışkanlığını benimsediği gündelik hayatına dönüş sağlayabilir.

Divertikülitin apseye dönüştüğü vakalarda ultrason yöntemleri ile apse boşaltılabilir. Ultrason veya tomografi yönteminin yetersiz kaldığı durumlarda ise cerrahi yöntemlere başvurulur. Divertikülit yırtıldığı noktalarda karın zarı iltihabı gelişebilir. Bu durum peritonit olarak adlandırılır. Peritonit durumunda hastanın derhal cerrahi müdahale altına alınması gerekir. Yapılan ameliyat ile batın bölgesi temizlenerek bağırsağın sorunlu olan bölgesi alınır. Gerçekleştirilen cerrahi müdahale ardından damardan antibiyotik tedavisi gerçekleştirilebilir.

Divertikülit, teşhisi konulması ardından tedavi aksatılmamalı ve doktorun önerileri göz ardı edilmemelidir.

Divertiküit Tehlikeli Mi?

Divertikülit, tedavi edilmemesi halinde tehlikeli bir hastalıktır. Divertikülit ilerlemesi ve çeşitli komplikasyonlara sebebiyet olması hâlinde yaşamı tehlikeye sokabilecek bir hastalığa dönüşebilir. Erken teşhis ile hafif atlatılabilirken hastalığın ilerlemesi halinde apse, flegmon, fistül veya bağırsak tıkanıklığı gibi daha ciddi sağlık problemleri açığa çıkabilir. Divertikülit yırtılması durumunda karın zarı iltihabı olan peritonit oluşabilir. Bu tür durumlar yaşamsal risk yaratabileceğinden hastaya derhal cerrahi müdahale uygulanır. 

Divertikülit ve Beslenme

Divertikülit, gelişmesinin önlenmesinde veya tedavisinde beslenme büyük bir öneme sahiptir. Sağlıklı beslenmenin temelleri çocukluk döneminde atılır. Bol lifli ve sağlıklı gıdalardan zengin bir diyet programının uygulanması ile kronik kabızlık gibi problemlerin önüne geçilebilir. Bu durum bağırsak sağlığının ve iç basıncının sağlıklı seviyelerde olmasını sağlar. Böylece kişilerin ilerleyen yaşlarında divertikülit problemi ile karşılaşma riski azalır.

Divertikülit tedavisi için beslenmede ise belirli besin gruplarına öncelik verilip belirli besinlerin tüketiminin sınırlandırılması gerekir. Divertikülit hastalarında kişiye özel bir beslenme programı planlanır. Bu tür hastalarda genellikle kırmızı et ürünleri tüketimi sınırlandırılır. Lif içeriği düşük gıdalar yerine bol lifli gıda tüketimi ön plana çıkar. Tam buğday ekmek, bulgur, yulaf gibi lifli karbonhidrat kaynaklarına beslenmede yer verilebilir. Ahududu, armut, kuru erik veya kuru kayısı gibi liften zengin meyveler günlük beslenmeye eklenebilir. Kabuklu elma da önerilen meyveler arasındadır. Mercimek ve barbunya gibi kuru baklagil çeşitleri de liften zengin olup haftalık beslenme programına eklenmesi önerilir. Bezelye, lahana, kabak, karnabahar ve brokoli gibi sebzelere de öncelik verilmelidir.

Divertikülit akut tedavisinde sıvı beslenme uygulanması gerekebilir. Bu noktada doktorunuz gerekli bilgileri sizlerle paylaşacak ve diyetisyen kontrolünde bir sıvı diyet uygulamanız sağlanacaktır.

Divertikülit tedavisinde belirli besinler ön plana çıkarken su tüketimi de ihmal edilmemelidir. Günlük ihtiyaç duyulan miktarda su tüketilmesi kabızlık probleminin önlenmesi için büyük bir öneme sahiptir. Divertikülit vakalarında hastanın obez olması halinde hastanın sağlıklı bir şekilde kilo vermesi sağlanmalıdır. Hastanın sigara içtiği durumlarda sigarayı bırakması önerilir. Genel sağlık durumunun olumsuz yönde etkilenmemesi ve antibiyotik tedavisinden istenilen verimin alınabilmesi için alkol tüketiminden uzak durulmalıdır.