D Vitamini

D vitamini, vücuttaki rolleri ile diğer vitaminlerden daha farklı bir vitamin türüdür. Cildin güneş ışınlarıyla temas etmesi üzerine kolesterolden üretilen bir steroid hormonudur. Bu durum D vitaminin güneş ışığı vitamini olarak da adlandırılmasını sağlar. Ancak güneş ışınları ile temas ardından üretilen D vitamini yeterli miktarda olmayabilir. Bu durum beraberinde bazı fizyolojik aksaklıklara sebebiyet verebileceğinden D vitamini eksikliğinde takviye kullanımı gündeme gelir. D vitamini eksikliği tüm dünyada yaygın bir şekilde görülür. Takviyeler ile eksikliğin önüne geçilebilir ve eksiklik belirtileri önlenebilir.

D vitamini D2 ve D3 olmak üzere 2 ana forma sahiptir. D2, ergokalsiferol olarak adlandırılır ve bazı bitkilerde, mantarlarda ve mayalarda bulunur. D3 vitamini ise kolekalsiferol olarak adlandırılır ve yağlı balıklarda ve yumurta sarısında bulunur. D3 formu insan vücudundaki D vitamini seviyelerinin artmasında daha etkilidir. Bundan dolayı kullanılan takviyelerin genellikle D3 formu olması önerilir. D vitaminin faydalarının öğrenilmesi ile eksikliğini gidermek üzere dikkatli davranmaya yönelim artar. D vitamini, sağlıklı bir beden için son derece önemli bir vitamindir.

D Vitamini Ne İşe Yarar?

D vitamini vücutta birçok farklı sistemde görev alır. Öncelikle, D vitamini bağırsaklardan kalsiyum ve fosfor emilimini destekleyerek kemik sağlığını korur. Vücutta yeteri kadar D vitamini bulunmaması halinde kalsiyum emiliminde sorunlar açığa çıkabilir. Bu durum kişi yeterli miktarda kalsiyum tüketse bile kemiklerin ihtiyaç duyduğu kalsiyumu alamamasıyla sonuçlanabilir.

D vitamini üzerine yapılan son çalışmalarda D vitamininin bağışıklık sistemini desteklediği ve kansere karşı korumada etkili olduğu gözlemlenmiştir.

D vitamininin gündelik hayattaki modu yükseltmeye yönelik etkisi olduğu düşünülür. Bu durum depresyon hastalığının iyileşme sürecini hızlandırmak üzere D vitamini takviyelerine başvurulması ile sonuçlanır.

D vitamininin tip 1 diyabet riskini azalttığına yönelik çalışmalar da mevcuttur.

D vitamini fiziksel gücü arttırabilecek özelliğe sahiptir. Özellikle, sporcularda kandaki D vitamini seviyelerinin yeterli miktarda olması performans için büyük bir öneme sahiptir.

D Vitamini Eksikliği Neden Olur?

D vitamininin kandaki değerinin 50 nmol/L altında olması halinde kişilere D vitamini eksikliği tanısı konulur. D vitamini eksikliği tüm dünya genelinde sıkça görülen bir durumdur. Kişilerin yeteri kadar güneşe maruz kalmaması veya doğru zamanlarda güneş ile temas etmemesi D vitamini eksikliğinin en belirgin nedenlerindendir. Yapılan araştırmalar bazı hastalıklara sahip kişilerde D vitamini eksikliği görülme oranının daha yüksek olduğunu göstermiştir. Örneğin; kalp krizi geçiren kişilerin D vitamini eksikliğiyle de karşılaştığı gözlemlenmiştir.

Gebelik veya obezite hastalığı gibi durumlarda vücudun günlük ihtiyaç duyduğu D vitamini miktarı artar. Bu tür durumlarda da D vitamini eksikliği yaygın olarak görülür.

Koyu ten rengine sahip bireylerde daha az miktarda D vitamini üretilir. Kişinin hem koyu tenli olması hem de az miktarda güneşe maruz kalması beraberinde D vitamini eksikliğini getirebilir.

Sürekli cildi kapalı tutan kıyafetler giyilmesi, yüksek faktörlü güneş kremlerinin kullanılması da D vitamini eksikliğine sebep olabilir.

İnsanların yaşadığı coğrafi koşullar da D vitamini eksikliğini beraberinde getirebilir. Ekvatordan uzaklaştıkça güneş ışınlarının açısı değişir ve derinin üretebileceği D vitamini kapasitesi de etkilenir. Bu durum Amerika ve Kanada gibi kuzey bölgesinde yaşayan kişilerde D vitamini eksikliğinin daha sık görülmesiyle sonuçlanır.

D vitamini eksikliği yaşa bağlı olarak da gelişebilir. Yaşlandıkça insan derisi incelir ve bu durum D vitamini üretme kapasitesini de azaltır. D vitamini üretiminin yeteri kadar olmaması halinde ise durum eksiklikle sonuçlanır.

D Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

D vitamini eksikliği olan kişilerde çeşitli semptomlar gözlemlenir. Gelişmekte olan ülkelerde bulunan çocuklarda D vitamini eksikliğine bağlı olarak bir kemik hastalığı olan raşitizm ile karşılaşma oranı yüksektir. D vitamini eksikliği yetişkinlerde osteoporoz gibi kemik hastalıklarına sebebiyet verebilir. Yaşlılarda düşme ve ardından kırık görülme oranı artar.

D vitamini eksikliğinde vücut ağrısı, halsizlik kemiklerde ağrı, güçsüzlük hissi, baş ağrısı, depresyona eğilim ve uykusuzluk gibi belirtilerle de sıkça karşılaşılır. Bu belirtilerin yanı sıra aşırı terleme, kilo vermede zorluk çekme, üşüme ve değişken ruh hali gibi belirtiler de gözlemlenebilir.

D vitamini hamilelik veya emzirme gibi dönemlerde daha fazla ihtiyaç duyulan bir vitamin olduğundan bu tür dönemlerde D vitamini seviyelerine ekstra özen gösterilmesi gerekir. Hamilelik süresince de D vitamini eksikliği görülmesi anne ve bebeklerin kemiklerinde yumuşamaya ve zayıflamaya yol açabilir. Bebeğin gelişimi sırasında kaslarda yeteri kadar gelişme gösterilmemesi durumu diş çıkmasında da zorluklar yaratabilir. Hamilelik dönemindeki D vitamini eksikliği bebek üzerinde kalıcı hasarlara da sebebiyet verebilir. Bundan dolayı hamilelik döneminde günlük ihtiyaç duyulan D vitamini miktarına ekstra özen gösterilmelidir.

D Vitamini Eksikliği Hangi Hastalıklara Yol Açar?

D vitamini eksikliği her yaş döneminde dikkate alınması gereken bir konudur. Özellikle kemik sağlığını yakından etkileyen bu vitamin, eksikliğinde kemik hastalıklarını yakalanma riskini arttırır. Yetişkinlerde D vitamini eksikliği kemik erimesi, kemik yapısında bozulmalar ve kaslarda güçsüzlük ile sonuçlanabilir. Bu durum beraberinde insanların düşmesine ve düşmeyle beraber kemiklerde kırılma gözlemlenmesine sebebiyet verebilir.

Çocukluk döneminde D vitamini eksikliği görülmesindeyse raşitizm açığa çıkabilir. Raşitizm, kemiklerin yumuşaması ve zayıflamasına neden olan bir hastalıktır. Raşitizmde bacaklarda eğrilik, el ve ayak bileklerinde normalden daha fazla kalınlaşma ve göğüs kemiklerinde şekil bozuklukları meydana gelir.

D Vitamini Hangi Besinlerde Vardır?

D vitamini besin yolu ile alımında yetersiz kalabilen bir vitamindir. Ancak ideal seviyelerde D vitaminine sahip bireylerin aşağıda bulunan besinlere günlük beslenmesinde yer vermesi bu ideal seviyelerin korunmasını destekler. D vitamini bulunan besinler şu şekilde sıralanabilir.

• Somon
• Ton balığı
• Serdar diye
• Karaciğer
• Yumurta

D vitamini eksikliği olması halinde sadece bahsedilen besinleri tüketmek D vitamini seviyelerini ideal seviyeye çekmeyebilir. Bundan dolayı D vitamini eksikliği tedavisinde doktor kontrolünde D vitamini takviyesi kullanımı önerilir.

D Vitaminin Faydaları Nelerdir?

D vitamini vücutta çeşitli faydalara sahiptir. Eksikliğinde ciddi sağlık sorunları açığa çıkabildiği gibi insan vücudunun yeteri kadar D vitaminine sahip olması beraberinde birçok fayda getirir.

• D vitamini bağışıklık sistemini destekleyerek hastalıklara karşı vücudun korunmasını sağlar.
• Diyabete yakalanma riskini düşürebilir.
• Kalp sağlığını destekleyerek kalp hastalıklarına karşı koruyucu özellik gösterir.
• Osteoporoz ve raşitizm gibi kemik hastalıklarına yakalanma riskini düşürür.
• Yapılan son çalışmalar, D vitamininin kansere karşı koruyucu etkisi olabileceğini gösterir.