Anoreksiya Nervoza

Anoreksiya Nervoza, görülme sıklığı her geçen gün artan genellikle ergenlik döneminde açığa çıkan bir sağlık problemidir. Günümüzde standartlara oturtulmuş güzellik algısıyla gelişen estetik kaygılarla beraber kişilerde yeme bozuklukları gelişme oranı artmıştır. Psikolojik nedenlerle açığa çıkan bu yeme bozukluklarına bağlı Anoreksiya Nervoza gelişebilir. Genellikle ergenlik dönemindeki kız çocuklarında görülen bu durum günümüzde erkeklerde de sıkça görülmeye başlamıştır. Anoreksiya Nervoza’da kişiler kilo alma korkusuna bağlı olarak yemek yemekten kaçınır ve ortaya ciddi besin açıkları çıkar. Besin açıklığıyla beraber gelişen ciddi sağlık problemleri uzun vadede ölümcül bir boyuta ulaşabilir. Anoreksiya Nervoza olan kişiler derhal tedavi altına alınmalıdır. Bireylerin psikolojik sağlığının tedavi edilmesi ve sağlıklı kilolarda olması sağlanmalıdır.

Anoreksiya Nervoza Nedir?

Anoreksiya Nervoza bir yeme bozukluğu olup psikolojik bir sağlık problemidir. Bireylerde anormal bir vücut ağırlığının gözlemlenmesi ve besin açıklarına bağlı hayati tehlikelere sahip olması ile karakterizedir. Kişiler kilo alma korkusu ile kilolarına karşı aşırı bir takıntı geliştirir ve yemek yemekten kaçınır. Normal sağlıklı kilolarının çok daha altında kilo değerlerine sahip olan bireylerde düşük kilo ile birçok farklı semptom gözlemlenmeye başlanır. Sadece ergenlik değil nadirde olsa yetişkinlik döneminde de gözlemlenebilen bir psikolojik bozukluktur.

Anoreksiya Nervoza hastalarında başlangıçta kişiler sadece düşük kalorili diyetler uygular. Düşük kilo ağırlığına sahip olsalar bile aynadaki yansımalarının hala daha kilolu olduğunu düşünür ve zayıflama arzusuna sahip olmaya devam ederler. Başlangıçta iştah kontrol altında tutulabilirken bireyler zamanla iştahlarını tamamen kaybederler. Bununla birlikte ciddi anlamda malnütrisyon problemleri ve aşırı zayıflık açığa çıkar.

Anoreksiya Nervoza Belirtileri Nelerdir?

Anoreksiya Nervoza hastalarında birçok farklı belirti gözlemlenebilir. Öncelikle kişiler standart yemek yeme alışkanlıklarından çok daha farklı beslenme alışkanlıklarına sahiptir. Genellikle hastalığın belirtileri kişilerin aşırı zayıf olmaları ile takip edilmeye başlanır. Anoreksiya Nervoza hastalarında ilk göze çarpan etki kişilerin çok zayıf olmasına rağmen düşük kalorili diyetler ile beslenmeye devam etmesidir. Genellikle bu bireyler karbonhidratlı besinleri tamamı ile hayatlarından çıkarırlar. Yemek yememek adına yemek zamanlarında evden uzaklaşma, yemek yememek için mazeretler üretme, yemek pişirme ancak pişirdiği yemekten hiçbir şekilde tüketmeme, sürekli yemek yeme üzerine konuşma ama bir şekilde yemek yemeden kaçma gibi davranışsal belirtiler gösterirler.

Anoreksiya Nervoza hastalarında aşırı zayıflıklarını saklama eğilimi de gözlemlenebilir. Sürekli bol kıyafetler giyerek zayıflıklarını gizlemeye çalışma gözlemlenirken bazı kişiler asla yeterince zayıf olmadığını düşünebilir. Kilo almaya yönelik sürekli bir endişe duymak ve bundan bahsetmek de yine Anoreksiya Nervoza hastalarının davranışsal belirtileri arasındadır.

Yemek yedikten sonra kusma, diyet hapları veya diüretik ilaçlar ve müshil kullanma gibi kalori alımlarını kısıtlamaya yönelik eğilimler gösterebilirler. Anoreksiya Nervoza hastalarında bunlar davranışsal değişimler olurken zamanla açığa çıkan besin eksikliklerine bağlı olarak da ciddi sağlık problemleri ve fizyolojik belirtiler gözlemlenebilir. Fizyolojik belirtiler ise şu şekildedir:

• Uykusuzluk 
• Baş dönmesi veya bayılma
• Parmaklarda mavimsi renk değişikliği
• İncelen, kırılan veya dökülen saçlar
• Adet görülmemesi
• Kabızlık ve karın ağrısı
• Kuru veya sarımsı cilt
• Üşüme
• Düzensiz kalp ritimleri
• Düşük kan basıncı
• Dehidrasyon
• Kolların veya bacakların şişmesi
• İndüklenen kusma nedeniyle parmak boğumlarında aşınmış dişler ve nasırlar

Anoreksiya Nervoza Tanı Kriterleri Nedir?

Anoreksiya Nervoza tanısında hem psikolojik hem de fizyolojik değerlendirmelere başvurulur. Kişilerin ciddi anlamda kilo kaybetmesi ve ciddi miktarda yemek yeme bozukluğu geliştirmesi Anoreksiya Nervoza tanısı konulmasının ilk adımıdır. Anoreksiya ile gelişen cinsel istek kayıpları, öz benliğe yönelik saygının yitirilmesi, sosyal fobi gelişmesi, ciddi derecede obsesyon ve depresyon gibi psikiyatrik belirtilerin varlığı incelenir. Bu noktada bir psikolog veya psikiyatrist tarafından yapılan görüşmeler birer tanı yöntemi olarak kullanılır. Bunların yanı sıra yeteri kadar besin alınmamasına bağlı olarak gelişen potasyum düşüklüğü, kalpte ritim bozukluğu gelişmesi veya tansiyon düşüklüğü de değerlendirme altına alınan diğer unsurlardır. Anoreksiya Nervoza olan bireylerde kan tahlilleri sonucunda lökosit değerlerinde azalma veya kansızlık tespit edilmesi de tanı kriterleri arasında yer alır.

Adet düzensizlikleri, kemik yoğunluğunda azalmalar, östrojen seviyelerinde düşmeler de değerlendirme altına alınır. Tüm bu bulguların değerlendirilmesi ardından kişiye Anoreksiya Nervoza tanısı konulabilir.

Anoreksiya Nervoza Beslenme Tedavisi Nasıl Yapılır?

Anoreksiya Nervoza tedavisinde multidisipliner bir yaklaşım gerekir. Psikiyatrist, diyetisyen, ortopedist, endokrinolog, fizyoterapist ve psikolog gibi birçok farklı birim Anoreksiya Nervoza tedavisinde görev alır. Hastaların psikolojik bir destek ile beslenme alışkanlıklarını düzenlemesi gerekir. Hastaların sağlıklı vücut ağırlıklarının %30’ undan fazlasını kaybetmesi durumunda hastaların hastaneye yatışı gerçekleştirilir. Bu tür durumlarda genellikle paranteral beslenmeye yani damar yoluyla beslenmeye başvurulur. Kişinin belirli bir kilonun üzerine çıkması halinde paranteral beslenmeye son verilerek yine psikolojik bir destek ile diyetisyen kontrolünde beslenme tedavisine başlaması gerekir.

Anoreksiya Nervoza’da kişinin mide hacmi hali hazırda küçülmüş olacağından küçük porsiyonlarla yüksek kalorili yiyecekler tercih edilir. Bazı kişiler için protein ve çeşitli vitamin minerallerden zenginleştirilmiş mamalar kullanılabilir. Bu sürecin atlatılması ardından ise rahatsızlık hissi yaratmayacak ve çeşitli sindirim problemleri açığa çıkarmayacak şekilde düşük yağlı yüksek kalorili yiyeceklerin günlük beslenmeye eklenmesi önerilir.

Anoreksiya Nervoza Neden Olur?

Anoreksiya Nervoza, psikolojik, biyolojik veya çevresel faktörlerden kaynaklı açığa çıkabilir. Günümüzde sosyal medyada dayatılan güzellik algısıyla beraber kişiler bedenlerine ve kilolarına karşı estetik kaygı geliştirebilirler. Özellikle ergenlik dönemindeki gençler kilo almaya yönelik takıntılı bir hale dönüşebilir ve beraberinde yeme bozukluğuna sahip bir hale gelebilirler. Balerinler, dansçılar, mankenler ve jokeylerde de iş hayatlarına yönelik daha fazla uyumlu olma isteklerine bağlı olarak Anoreksiya Nervoza yemek yeme bozukluğu gözlemlenebilir.

Bebeklik ve çocukluk çağındaki yanlış beslenme davranışları da ilerleyen yaşlarla beraber yerini Anoreksiya Nervoza’ya bırakabilir. Genellikle utangaç, depresif ve obsesif kompulsif kişilik bozukluğu olan bireylerde Anoreksiya Nervoza görülme oranı daha yüksektir. Geçmişinde travmatik bir olay yaşamış veya ebeveynleriyle sorun yaşayan bireylerde de Anoreksiya Nervoza gözlemlenebilir.

Ailesinde Anoreksiya Nervoza hastalığı olan kişilerde yemek yeme bozukluğu gelişme ihtimali daha yüksektir. Gelişen yemek yeme bozukluklarıyla kişiler bu sorun ile karşı karşıya kalabilirler.

Anoreksiya Nervoza Hangi Hastalıklara Sebep Olur?

Anoreksiya Nervoza’da idrar söktürücü ilaçlar kullanımı, kusma ve bunlarla beraber malnütrisyon gelişimi çeşitli hastalıklara yol açabilir. Anoreksiya Nervoza’nın ileri derecede olması halinde karşılaşılacak olan hastalıkların şiddeti de artabilir. Anoreksia ile gelişebilecek olan hastalıklar şu şekilde sıralanabilir.

• Kalp ritim bozuklukları
• Kemik kayıpları
• Böbrek hasarı
• Anemi
• Depresyon

Anoreksiya Nervoza Geçer Mi?

Anoreksiya Nervozadoğru tedavi süreci içerisinde tedavi edilebilecek bir rahatsızlıktır. Kişilerin alacakları psikiyatrik destek ile psikolojik problemlerinin iyileştirilmesi ardından, yemek yeme bozuklukları da iyileştirilebilir. Bu sayede hastalar sağlıklı bir beslenme alışkanlığı benimseyebilir ve bedenleriyle barışabilirler. Tüm bu aşamalar belirli bir süreç gerektireceğinden Anoreksiya Nervoza tedavisi uzun soluklu bir tedavi olup doğru bir şekilde uygulanması halinde hastalar Anoreksiya Nervoza’yı tamamıyla geçmişlerinde bırakabilirler.

Anoreksiya Nervoza ile kemik erimesi veya kalp hastalıkları gibi farklı hastalıkların çıkması durumunda ise bu rahatsızlıkların giderilmesi için de tedaviler uygulanır. Hastalığın ciddiyetine göre uygulanacak olan tedavi çeşitlilik gösterir. Anoreksiya Nervoza’nın kalıcı böbrek hasarı gibi kalıcı hastalıklara sebep olması durumunda bu hastalıklar iyileştirilemeyebilir. Ancak çeşitli tıbbi müdahaleler ile hastanın yaşam kalitesini korumak üzere tedaviler sürdürülebilir.