Besin Alerjisi

Besin alerjisi bir diğer adıyla gıda alerjisi, bazı besinlere karşı vücut tarafından geliştirilen reaksiyonlardır. Besin alerjisinde bağışıklık sistemi tüketilen besine karşı anormal bir yanıt geliştirir. Bu yanıt tek seferlik olmayıp benzer gıdanın her tüketilmesinde karşılaşılabilecek bir yanıttır. Alerjik reaksiyon olarak açığa çıkan belirtiler bazı durumlarda sadece günlük hayatı olumsuz yönde etkilerken bazı durumlarda ise yaşamı tehdit edebilecek boyuta ulaşabilir. Bundan dolayı besin alerjisi olan bireylerin bu konuda bilinçli davranması son derece önemlidir.

Besin alerjisi her yaş grubunda görülebildiği gibi çocukluk döneminde daha sık açığa çıkan bir sağlık problemidir. Sadece anne sütüyle beslenen bir bebekte bile anne sütüne karşı alerjisi olması halinde besin alerjisi gözlemlenebilir. Besin alerjisi, dünya genelinde görülen ve son yıllarda görülme sıklığı artan bir hastalıktır.

Besin Alerjisi Nedir?

Besin alerjisi, belirli bir besinin tüketilmesi ardından vücut tarafından geliştirilen bağışıklık yanıtıdır. Bağışıklık sisteminin gösterdiği bu anormal tepkiye bağlı olarak vücutta birçok farklı semptom açığa çıkabilir. Semptomlar besinlerin tüketilmemesiyle geçebileceği gibi bazı durumlarda tıbbi müdahale gerekebilir. Kadın, erkek fark etmeksizin her yaş grubunda görülen bu hastalık genetik faktörler nedeniyle bir sonraki kuşağa aktarılabileceği gibi, çevresel nedenler veya gen çevre etkileşimine bağlı olarak da gelişebilir. Anne ve babada besin alerjisi olması halinde çocukta da besin alerjisi gözlemlenmesi büyük bir olasılıktır.

D vitamini eksikliği, antioksidanlar bakımından yetersiz bir beslenme planının uygulanması veya oldukça düşük miktarda Omega 3 alınması da besin alerjisi gelişimini arttıran risk faktörleri arasında yer alır. Obezite olan bireylerde veya bebeklerde ek besine başlamada gecikme halinde de besin alerjisi görülme ihtimali artabilir.

Besin Alerjisi Belirtileri Nelerdir?

Besin alerjisi vücuttaki birçok sistemi etkileyebilir. Bu durum ise besin alerjisine bağlı çok sayıda reaksiyon gelişmesi ile sonuçlanabilir. Ancak ciltte döküntü oluşması, kızarıklıklar, alerjik egzama veya nefes darlığı gibi belirtiler daha sık açığa çıkan belirtiler arasındadır. Bazı kişilerde bu belirtilere ek olarak daha ciddi semptomlar da açığa çıkabilir. Bu semptomlar şu şekilde sıralanabilir

• Mide spazmı veya ağrı
• İshal
• Göğüs ağrısı
• Solunum yolu daralması
• Anaflaksi

Kişilerin besinlere karşı gösterdiği alerjik reaksiyonların solunum yolu sistemini etkilemesi halinde acil müdahale gerekebilir. Bazı kişilerde nefes darlığı ciddi seviyelerde olabileceği gibi bu durum kişide hayati risk oluşturabilir. Bundan dolayı besin alerjileri göz ardı edilmemeli ve alerjiye uygun bir şekilde beslenilmelidir.

Besin Alerjisi Nasıl Geçer?

Besin alerjisinin çocukluk döneminde görülmesi halinde yaşın ilerlemesi ile besin alerjisi düzelebilir. Çocuğun süt yumurta veya buğdaya karşı alerjisi olması noktasında 5 yaşından itibaren besin alerjilerinin %50 oranında iyileştiği görülmüştür. Diğer alerji grupları da yaşla beraber düzelebilir. Bebeğin veya çocuğun anafilaksi veya atopik dermatit gibi daha ciddi belirtiler gösterdiği durumlarda ise yine besin alerjileri düzelebilir. Ancak düzelme yaşı daha geçtir. İlaç veya aşı tedavileriyle besin alerjisinin düzelmesi desteklenebilir.

En Çok Hangi Besinler Alerji Yapar?

Çok sayıda besin, besin alerjisine sebebiyet verebilir. Özellikle bazı besinlerden kaynaklı alerji görülme oranı daha fazladır. Her yaş grubunda bu bahsedilecek olan besinlere karşı alerjik reaksiyon gösterilebilir. En çok gıda intoleransı oluşmasına sebebiyet veren besinler şu şekilde sıralanabilir.

• Süt
• Yumurta
• Yer fıstığı
• Soya
• Balık
• Kabuklu deniz ürünleri
• Ceviz, badem veya fındık gibi kuruyemişler

Besin Alerjisine Dikkat Edilmezse Ne Olur?

Besin alerjisi ciddi sağlık problemlerine yol açabilecek bir alerji türüdür. Özellikle anaflaksi gibi solunum yollarını etkileyen semptomlar gelişmesi halinde hastanın yaşamı tehlike altına girebilir. Bazı kişilerde sadece deri döküntüsü gibi semptomlara sebebiyet verebilirken ciddi bir semptomla karşılaşılması halinde besin alerjileri öldürücü bir etki bile açığa çıkarabilir.

Besin Alerjisi Olanlar Ne Yemeli?

Besin alerjisi bulunan bireylerin hangi besin grubuna karşı alerjisi bulunduğunun tespit edilmesi oldukça önemlidir. Kişinin süt ürünlerine karşı alerjisi bulunması halinde başta inek sütü olmak üzere sütün dahil olduğu tüm besinler beslenmeden çıkarılmalıdır. Bu noktada peynir altı suyu kullanılan paketli ürünlere de dikkat edilmelidir. Kişinin alerjik reaksiyonları yenmesi veya aşı ve ilaç tedavileriyle alerjinin kontrol altına alınması durumunda kontrollü bir şekilde bu tür besinler tekrar beslenmesine eklenebilir.

Spesifik bir gıdaya dair alerjik reaksiyon gösterilmesi halinde bu gıdanın beslenmeden çıkarılması ana önlemdir. Kişinin sağlıklı ve dengeli bir beslenme programı uygulaması ile bağışıklık sisteminin desteklenmesi de büyük bir önem taşır. Özellikle taze sebze meyvelerden yoksun bir diyet programında günlük alınması gereken antioksidan karşılanmayabilir. Bu tür durumlarda alerjik reaksiyona sebep vermeyen taze sebze meyveler günlük beslenmeye eklenerek vücudun antioksidan alımı desteklenebilir.

Besin Alerjisi İçin Hangi Doktora Gidilir?

Besin alerjisi görülmesi halinde besin alerjileri uzmanı olan hekimlere danışılması gerekir. Bu branş çocukluk dönemi için çocuk alerji uzmanları veya yetişkinler olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Besin alerjisi tedavisinde doğru tanının konulması ve buna uygun bir tedavi planlanması yapılması oldukça önemlidir. Yanlış teşhisle beraber uygulanabilecek kısıtlayıcı diyetler bireyin hayatını zorlaştırabileceği gibi sağlığı olumsuz yönde etkileyebilir. Ancak doğru tanıyla birlikte doğru tedavinin uygulanması hastanın günlük yaşam kalitesini olumlu yönde etkileyecektir.

Besin Alerjisi Tedavi Edilebilir Mi?

Besin alerjisi tedavi edilebilen bir hastalıktır. Ciddi bir reaksiyon geliştirilmesi halinde öncelikle bu reaksiyon kontrol altına alınması gerekir. Adrenalin oto enjektörü ile ilk müdahale uygulanmalıdır. Hayati tehlike geliştirmeyen semptomlarda ise antihistaminik ilaçlar devreye girer. Antihistaminik ilaçlar vücutta kaşınma, ürtiker veya kızarma gibi semptomların giderilmesi için ideal bir tedavi yöntemidir. Alerjik reaksiyon gösterilen bir gıdanın tüketilmesi ardından bu ilaçların kullanılması ile semptomlar kontrol altına alınabilir.

Besin alerjisi gösterilmeye devam etmesi ve yaşla beraber bu besine karşı tolerans gelişmemesi halinde ise aşı tedavilerine başvurulur.