Progesteron Hormonu

Kadın üreme sağlığında önemli bir yere sahip olan progesteron hormonu, kadın üreme sisteminde ciddi etkilere sahip olan hormonlardan biridir. Aylık menstrual siklusun sağlıklı bir şekilde devam etmesi, gebe kalınması ve gebeliğin sürdürülebilmesi için progesteron hormonu gereklidir. Kanda belirli miktarda bulunması gereken progesteron hormonu çeşitli nedenlerden kaynaklı yükselebilir veya düşebilir. Bu noktada mutlaka bir endokrinoloji uzmanı ve kadın doğum uzmanından destek alınmalıdır. Sağlıklı bir kadın üreme sağlığına sahip olabilmek adına tüm hormon sistemi dengeli bir şekilde çalışması gerektiği gibi progesteron hormonun yeterli seviyelerde olması gerekir.

Progesteron Hormonu Nedir?

Progesteron hormonu, menstrüel döngünün sürdürülmesi ve gebelik sürecinin sağlıklı bir şekilde tamamlanması için ihtiyaç duyulan bir hormondur. Progesteron steroid yapılı bir hormondur. Vücutta progesteron hormonunun salgılanmasını önleyen bir durum olması halinde progesteron eksikliği görülür. Hipofiz bezinden kaynaklı bir problem oluşması gibi durumlarda ise progesteron seviyelerinde artış gözlemlenebilir.

Progesteron korpus luteum adlı bir yapı tarafında üretilir. Sarı bir cisim olan bu yapı regli döngüsünün 14, gününde yumurtlama olayının gerçekleşmesiyle beraber açığa çıkar. Bu yapı gebelik olana kadar progesteron üretmeye devam eder. Ancak gebelik oluşması durumunda ve yumurta hücresinin rahime yerleşmesi halinde progesteron salgısı plasenta kanalı tarafından yapılır. Bu döngüde oluşan herhangi bir aksaklık gerek doğum gerekse gebe kalmayı olumsuz yönde etkileyebilir.

Progesteronun temel görevi rahim içinde döllenen yumurtanın rahme kolay bir şekilde yerleşebilecek bir yapıya gelmesini sağlamaktır. Progesteron rahim içi sekresyonu düzenler. Buradaki mukozal dokunun yumuşamasını sağlar ve daha sonrasında rahim yüzeyinde kan akışını hızlandırır. Bu durum rahim yüzeyindeki dokularının şişmesine ve dolgunlaşmasına neden olur. Bu sayede döllenen yumurta endometrium tabakasına progesteron sayesinde rahat bir şekilde tutunur. Progesteron hormonu sayesinde gebelik doğru bir şekilde başlayabilir.

Progesteron hormonu rahim içi kaslar üzerinde de etkilidir. Rahim kaslarının kasılmasını sağlayan oksitosin hormonu doğum eylemini başlatır. Progesteron hormonu ise rahim kaslarının oksitosine karşı olan duyarlılığını azaltır. Böylece rahim kasları kasılamaz ve düşük riski minimuma indirilir.

Progesteron hormonun bir diğer özelliği ise meme dokusunun gelişiminde etkili olmasıdır. Progesteron halk arasında süt salgılama hormonu olarak da bilinir. Doğumla beraber artış gösteren progesteron süt salgısını artırarak annenin bebeğini besleyebilmesini sağlar.

Progesteron Hormonu Nasıl Ölçülür?

Progesteron hormonu değerleri kadının menstrüel döngüsünün veya gebelik sürecinin hangi aşamasında bulunduğuna göre değişiklik gösterir. Ancak kişinin bulunduğu döneme göre referans aralığı değerleri arasında kıyaslamalar yapılabilir. Progesteron hormonu kan tahlili ile ölçülebilir.

Progesteron Hormonu Kaç Olmalı?

Progesteron hormonu kadının bulunduğu döneme göre farklı değerlerde olabilir. Foliküler fazda olan bir kadın yani regli döngüsünün 14. gününde bulunan kişinin kandaki progesteron düzeyi 0.2- 1.4 ng/ml arasında olmalıdır. Yumurtlama ardından ise korpus luteum adlı sarı cisimciği oluşacağından progesteron salgısı artar. Menstrüel döngünün 14 ve 28. günleri arasında kanda bulunan progesteron seviyesi 4- 25 ng/ml aralığında olabilir. Bu progesteron değerleri ile sağlıklı bir döngü sağlanılabilir. 

Gebelik döneminde de progesteron seviyeleri değişiklik gösterir. Gebeliğin ilk trimesterinde yani ilk 3 ayında progesteron hormonu 11.2- 90 ng/ml şeklindedir. İkinci trimester de bu 25.6- 89.4 ng/ml olurken son 3 aylık dönemde progesteron değeri 300 ng/ml’ye kader ulaşabilir. Kadının menopoz dönemine girmesiyle birlikteyse progesteron seviyeleri düşüşe geçer ve kandaki değer 1 ng/ml’nin altındadır.

Progesteron Hormonu Neden Yükselir?

Progesteron hormonu hamilelik dönemi veya yumurtlama dönemi ardından kandaki değeri artan bir hormondur. Bunu durumların dışında progesteron konjenital hiperplazi gibi adrenal bez problemlerinde, östrojen seviyesinin azaldığı durumlarda veya yüksek miktarda progesteron ilaçlarının kullanılmasına bağlı olarak da yükselebilir.

Progesteron Hormonu Artınca Ne Olur?

Progesteron hormonunun yükselmesiyle beraber vücutta çeşitli belirtiler açığa çıkabilir. Artan progesteron seviyelerine alışana kadar kadınlar farklı belirtiler gösterir ve bu durumlardan bazıları birer şikâyet sebebi olabilir. Progesteron hormonun artması ile günlük yaşamı olumsuz yönde etkileyen belirtiler açığa çıkabilir. Bu belirtiler aşağıdaki gibidir.

• Mide bulantısı
• Depresyona eğilim
• Baş dönmesi
• Göğüslerde hassasiyet
• Mevcut kiloda dalgalanma oluşması
• Halsiz uyanma
• Vücudun su tutması
• Bacaklarda rahatsızlık veya ağrı gelişmesi
• Kaygılı veya gergin bir ruh hali
• Cinsel dürtü de azalma

Progesteron Hormonu Nasıl Düşürülür?

Progesteron seviyeleri, yaş, menopoz ve çeşitli hastalıklardan kaynaklı olarak düşebilir. Obezite, dengesiz beslenme ve kronik strese bağlı olarak progesteron seviyeleri azalabilir. Bunların yanı sıra; hipotiroidizm, hiperprolaktinemi (yüksek prolaktin), düşük kolesterol, polikistik over sendromu ve artan kortizol seviyelerine bağlı olarak da progesteron hormonu düşebilir.

Progesteron Hormonu Düşünce Ne Olur?

Progesteron hormonu gebe kalınması için elzem olan hormonlardan biridir. Bundan dolayı progesteron hormonu seviyelerinde düşüş olan kadınların gebe kalma durumu zorlaşabilir. Yumurta ve spermin döllenme kısmında herhangi bir sorun oluşmasa dahi progesteron hormonunun yetersiz olması halinde döllenen yumurta rahime yerleşemeyebilir. Progesteron hormonu düşüklüğü gebelik ihtimalini düşürebileceği gibi düşük yapma ve kanamaya sebebiyet verebilir.

Hamilelik dışında progesteron seviyelerinde düşme farklı belirtiler oluşmasına da neden olabilir. Bu belirtiler arasında ilk sırada adet döngüsündeki düzensizlikler yer alır. Baş ağrısı veya migrende artma, ruh halinde değişimler, düzensiz âdet kanamaları gibi sorunlar açığa çıkabilir.

Progesteronun azalmasıyla birlikte östrojen hormonu baskın hale gelir. Östrojen ve progesteron birbirinden zıt çalışma mekanizmasına sahip olan hormonlardır. Bundan kaynaklı olarak kilo alımı, göğüslerde hassasiyet oluşumu, miyom gelişimi, safra kesesi sorunları ve cinsel dürtü de azalma gerçekleşebilir.

Progesteron Hormonu Nasıl Yükseltilir?

Progesteron düşüklüğü görülen kadınlarda çeşitli medikal tedavi yöntemlerine başvurulur. Düşük progesteron seviyeleri nedeniyle gebe kalma ihtimali düşebileceğinden birçok kadın progesteron tedavisine başvurur. Progesteron takviyesi alınan tedavi yönteminde progesteron; oral, vajinal veya kas içerisine enjeksiyon yöntemiyle alınabilir. Bu tedaviler özellikle düşük geçmişi olan, pıhtılaşma problemi yaşayan ve gebelik yaşı ileri yaşlarda olan kadınlar için tercih edilir. Progesteron hormonu tedavisi hekim kontrolünde yapılması gereken ve düzenli takip gerektiren bir tedavidir.