Hipertansiyon Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Hipertansiyon, dünya genelini etkileyen tedavi edilmemesi halinde kalp krizi başta olmak üzere ciddi sağlık problemlerine sebebiyet veren önemli bir hastalıktır. Özellikle, kalp ve damar hastalıkları gelişiminde büyük bir yeri vardır. Kronik bir rahatsızlık olan hipertansiyon ülkemizde her 3 kişiden birinde görülür. Doğru tedaviler ile kontrol altına alınabilen ve tedavisi sağlanabilen hipertansiyon, yetişkinlik döneminde görülmesi alışılagelmiş olsa da günümüzde görülme yaşı gitgide düşmektedir. Hipertansiyon sağlıklı yaşam tercihleriyle gelişimi önlenebilen bir hastalıktır. Gelişmesi durumundaysa yine yapılacak olan yaşamsal değişimler ile hastalığın ilerlemesi önlenebilir.

Hipertansiyon Nedir?

Kalp, tüm vücuda kan pompalayarak yaşamsal faaliyetlerin işlemesini sağlar. Kalpten pompalanan kan damarlarda belirli bir basınç oluşturur. Bu basınç tansiyon olarak adlandırılır. Kan basıncı değerleri her kişide değişkenlik gösterebilir. Kan basıncı, diastolik ve sistolik kan basıncı olmak üzere 2 ayrı türe ayrılır. Kanın damarlarda oluşturduğu kan basıncına sistolik kan basıncı denir. Kalbin gevşemesi durumunda ise kalp kaslarında basınç devam eder. Bu basınç ise diyastolik basınç olarak adlandırılır. Sistolik basınç halk tabirinde büyük tansiyon diastolik ise küçük tansiyon olarak adlandırılır. 18 yaş üstündeki sağlıklı bir bireyin sistolik kan basıncı en yüksek 120mmHg şeklinde olurken diastolik kan basıncı ise en yüksek 80 mmHg şeklinde olmalıdır. Hipertansiyon hastalarında bu değerlerin her ikisi de yüksektir.

Ani tansiyon yükselmesi ve hipertansiyon hastalığı arasında temel farklar bulunur. Sağlıklı bir birey egzersiz halinde veya bir stres anında hipertansiyon belirtileri gösterebilir. Ancak hipertansiyon hastaları genellikle yüksek kan basıncı seviyelerine sahiptir. Kişinin bulunduğu yaş aralığına göre tansiyon değerlerinin belirli sıklıklarda kontrol edilmesi gerekir. Sağlıklı bir kalp damar sağlığı için kişinin tansiyon seviyelerini kontrol etmesi son derece önemlidir. 

Hipertansiyon Belirtileri Nelerdir?

Tansiyon 180/110 mmHg seviyelerin altındayken kişiler tansiyondan dolayı belirti göstermeyebilir. Ancak tansiyonun sürekli yüksek olması durumunda bu durum hem anlık belirtiler hem de kalıcı hasarlar meydana getirebilir. Hipertansiyon hastalarında en sık görülen belirtiler aşağıdaki gibidir.

• Görmede bulanıklık
• Bacaklarda şişlik
• Sık sık idrara çıkma
• Halsizlik
• Nefes darlığı
• Burun kanaması
• Kulaklarda çınlama
• Kalp atışında düzensizlik
• Baş ağrısı veya baş dönmesi

Hipertansiyon Neden Olur?

Hipertansiyon genetik olarak bir sonraki nesle aktarılabilen bir rahatsızlıktır. Ancak bazı risk faktörleri nedeniyle de hipertansiyon gelişebilmektedir. Bazı hastalıklar, çevresel faktörler ve yaşam şekli risk faktörlerinin temelini oluşturur. Hipertansiyona sebebiyet veren en yaygın faktörler ise aşağıdaki şekilde sıralanabilir.

• Yoğun tuz tüketimi
• Kafa içi basıncının yüksek olması
• Aort damarında darlık
• Böbrek tümörleri
• Yoğun kortizon ve aldosteron hormonu salınımı
• Böbrek hastalıkları
• Böbrek damarlarında daralma
• Diyabet
• Hiperlipidemi
• Tiroid bezi hastalıkları
• Gebelik
• Obezite
• Alkol ve sigara kullanımı
• Bazı soğuk algınlığı ve ağrı kesici ilaçları
• Uyuşturucu maddeler

Hipertansiyon Kaçtan Başlar?

Sağlıklı bir yetişkin bireyin sistolik ve diyastolik kan basıncının maksimum 80/120 mmHg şeklinde olması gerekir. Tansiyon değerlerinin bu değerlerin üzerine yükselmesi halinde hipertansiyon belirtileri açığa çıkabilir. Kişilerin sürekli olarak yüksek tansiyona sahip olması durumu ise hipertansiyon hastası olduğu anlamına gelmektedir.

Hipertansiyon Kimlerde Görülür?

Birinci dereceden akrabalarında hipertansiyon problemi olan kişilerin hipertansiyon hastası olma olasılığı oldukça yüksektir. Sağlıklı yaşam sürdürülmesi ile bu risk faktörü minimum düzeye düşürülebilir. Genetik faktörlerin yanı sıra hipertansiyon gelişiminde çevresel faktörler de önemlidir. Yoğun stres, yoğun kafein tüketimi, düzensiz uyku, yoğun sigara ve alkol tüketimi veya uyuşturucu madde kullanımı hipertansiyonu tetikleyebilir.

Bu etkenlerin yanı sıra bazı hastalık durumlarında da hipertansiyon görülmesi muhtemeldir. Tiroid hastalıkları, Cushing sendromu, obezite veya tip 2 diyabet hastalarında hipertansiyon görülmesi alışılagelinmiş bir durumdur.

Hipertansiyon tipleri nelerdir?

Hipertansiyon birinci evre ve ikinci evre olmak üzere 2 aşamaya ayrılır. Birinci evrede sistolik tansiyon değerleri 130 ve 139 mmHg değerleri aralığındadır. Diastolik değerler ise 80- 89 mmHg şeklindedir. İkinci evre hipertansiyon da bu değerler yükselir. Bu evrede sistolik tansiyon değeri 140 mmHg değerinde olurken diastolik tansiyon ise 90 mmHg değerleri üzerindedir. Hastanın bulunduğu hipertansiyon evresine göre tedavi planlanması yapılır.

Hipertansiyon Nasıl Teşhis Edilir?

Hipertansiyon belirtileriyle kalp damar hastalıkları birimine başvuran kişilerde çeşitli tetkikler uygulanır. Hipertansiyon teşhisinde temel yöntem öncelikle tansiyon aletiyle tansiyon ölçümü yapılmasıdır. Düzenli olarak yapılacak hipertansiyon ölçümleriyle 2 ya da daha fazla ölçümün ardından elde edilen ortalama değer hastanın hipertansiyon hastası olup olmadığını gösterebilir. Bu tür durumlarda genellikle hastaya 24 saatlik holter kullandırılır. Holter belirli aralıklarla hastanın tansiyonunu ölçmektedir. Bu sayede kişinin düzenli bir şekilde kan basıncı takip edilebilir. Bunun yanı sıra EKG ve EKO gibi tetkikler de uygulanarak hipertansiyon teşhisi kesin bir şekilde konulabilir.

Hipertansiyon Nasıl Tedavi Edilir?

Hipertansiyon tedavisinde en etkili tedavi yöntemlerinden biri yaşamsal değişikliklerdir. Hasta ideal kilosunun üzerinde ise kişinin sağlıklı bir şekilde zayıflaması önerilir. Bu noktada tuz tüketimi sınırlandırılmış, kişinin besin ihtiyaçları için ideal bir diyet programı hazırlanmalıdır. Hipertansiyon hastalarının diyetisyen desteği alması önerilir. Obeziteye bağlı hipertansiyon hastası olan kişiler obezite cerrahisi yöntemlerine başvurabilir. Bu sayede hızlı bir şekilde kilo kaybı sağlayarak hipertansiyon belirtileri kontrol altına alınabilir.

Hipertansiyon hastalarının beslenmelerinde yapacağı değişiklikler de oldukça önemlidir. Tuz tüketiminin sınırlandırılmasının yanı sıra margarin, tereyağı veya kuyruk yağı gibi hayvansal kaynaklı yağların tüketiminden uzak durulmalıdır. Vücuttaki antioksidan değerinin artırılması üzerine taze sebze ve meyve tüketimine önem verilmelidir.

Alkol ve sigara kullanan kişilerin bu tür alışkanlıklarını bırakması gerekir. Tansiyon hastaları bunlarla beraber fiziksel aktivite yapmalıdır. Yaşlarına ve vücut sağlıklarına uygun ideal fiziksel aktivite programlarıyla hastalar, hayatlarındaki fiziksel aktivite miktarının belirli bir düzeyde tutmalıdır.

Yapılacak olan yaşam tarzı değişiklikleriyle beraber kişiler hala daha yüksek tansiyon problemiyle karşı karşıya ise ilaç tedavisine başvurulur. Hipertansiyon kronik bir hastalık olduğundan yaşam boyu dikkat edilmesi gereken bir hastalıktır. Kişilerin sağlıklı beslenme alışkanlıklarını kalıcı hale getirmesi gerekir. Belirli bir durumda kişiler ömür boyu tansiyon ilacı kullanabilir. Tansiyon ilaçlarının dozu zaman içerisinde doktor tarafından güncellenebilir. 

Hipertansiyonu Olanlar Nelere Dikkat Etmeli?

Hipertansiyon hastalarının dikkat etmesi gereken en temel şeylerden biri beslenmedir. Kişilerin tansiyon yükselmesini önlemek adına tuz tüketimini sınırlandırması gerekir.

Taze sebze ve meyve tüketimine beslenmede yer vermeli, hayvansal kaynaklı ürünlerin tüketimi sınırlandırılmalıdır. Hastanın hali hazırda kolesterol hastası olması halinde kolesterol değerlerini düşürmeye yönelik bir beslenme programı uygulaması gerekir.

Kişilerin su tüketimine dikkat etmesi büyük bir öneme sahiptir. Kişinin böbrek sağlığı göz önünde bulundurularak sağlık durumu için ideal miktarda su tüketimine günlük hayatında yer vermesi gerekir.

Hipertansiyon tedavisi için ilaç kullanan kişiler ilaç dozlarında kesinlikle doktora danışmadan değişiklik yapmamalıdır. Bu durum belirli noktalarda yaşamı tehdit edebilecek bir boyuta ulaşabilir.

Tansiyon üzerinde etkisi olabilecek bitkisel ürün kullanımından kaçınılmalıdır. Kan sulandırıcı etki gösteren bitkiler mutlaka doktor kontrolünde kullanılmalıdır.