A Vitamini Nedir? Ne  İşe Yarar?

A vitamin yağda çözünen bir vitamindir ve vücutta karaciğerde depolanır. Vücutta birçok elzem role sahip olan A vitamini, besin yolu ile alınabilen bir vitamindir. Her bireyin günlük alması gereken belirli miktarlarda A vitamini miktarı vardır. Fazla A vitamini alımı bazı fizyolojik bozukluklara yol açabilirken eksikliğinin görülmesi de bazı sağlık problemlerini beraberinde getirebilir. Sağlıklı bir birey A vitamini içeren besinleri günlük beslenmesini ekleyerek ihtiyaç duyduğu günlük A vitamini miktarını karşılayabilir. A vitamini eksikliği olması durumunda ise bu tür besinlerin tüketimine yönelim arttırılabilir veya bazı durumlarda takviyelere başvurulabilir. A vitamini başta göz sağlığı olmak üzere bağışıklık sistemine kadar birçok sistemde etkili bir vitamindir.

Besinlerde 2 tür A vitamini bulunur. İlk tip olarak premade yani önceden oluşturulmuş A vitamini gündeme gelir. Bu form aynı zamanda retinol olarak da bilinir. Aktif bir A vitamini tipi olan premade; et, balık ve kümes hayvanları olmak üzere hayvansal kaynaklı besinlerden alınır. Diğer A vitamini tipi ise provitamin A’dır. Bu tür A vitaminleri ise sebzelerden alınır. Provitaminler karotenoidler olarak da adlandırılır. Sebzelere koyu rengini veren bu pigmentler farklı formlarda bulunabilir. Bu tür A vitaminleri vücutta aktif A vitamini formuna dönüştürülür ve doğada 500’den fazla karotenoid çeşidi vardır.

Halk arasında en yaygın olan provitamin A, beta karotendir. Genellikle havuç ile özdeşleşmiş olan bu bileşen güçlü bir antioksidandır. Antioksidan takviyesi almak isteyen kişiler kullanacakları vitaminlerde beta karotene yani provitamin A’ya sıkça rastlayabilir.

A Vitamini Ne İşe Yarar?

A vitamini vücutta çeşitli fonksiyonlarda görev alır. Diş ve kemik sağlığının korunmasında, yumuşak doku, mukus zarı ve cilt yapılarının sağlıklı bir şekilde gelişmesinde ve korunmasında büyük bir role sahiptir. A vitamini göz sağlığının korunması için de çeşitli etkilere sahip olurken göz retinasının rengini veren pigmentlerin üretiminde de öyledir.

A vitamini görme kapasitesini artıran bir vitamindir. Kısık ışıklı bir ortamda bile kişiler A vitamini sayesinde rahat bir şekilde görebilir.

Beta karoten tipinde A vitamini alınması halinde vücuda ciddi bir antioksidan alımı sağlanır. Antioksidanlar vücutta biriken serbest radikalleri indirgeyerek oksidatif stres oluşumunu önler. Bu sayede hücrelerin zarar görmesini önüne geçerek bağışıklık sisteminin sağlıklı ve verimli bir şekilde çalışmasını destekler. Serbest radikaller uzun sürede çeşitli kronik hastalıklara sebebiyet verebileceğinden A vitamini kaynaklarının günlük beslenmeye eklenmesi gelecekteki sağlığı korumak için de büyük bir önemi sahiptir.

Yapılan bazı çalışmalar beta karoten içeren gıdaların tüketimini günlük beslenmenin bir parçası haline getirilmesinin, kişinin kanser riskini azaltabileceğini vurgular.

A Vitamini En Çok Hangi Besinlerde Bulunur?

A vitamini bulunduğu forma göre farklı besin kaynaklarında bulunur. Önceden oluşturulmuş A vitaminleri hayvansal kaynaklı ürünlerde bulunur. Başta alabalık olmak üzere morina ciğeri yağı, somon, pisi balığı gibi kaynaklarda A vitamini bulunur. Bununla birlikte balık yağı da A vitamininden zengindir. Sakatatlar, süt ve süt ürünleri, peynir, yumurta sarısı, tavuk ciğeri gibi besinler içerisinde de önceden oluşturulmuş A vitaminine rastlamak mümkündür.

Provitamin A’lar ise sebze kaynaklı gıdalarda bulunur. Havuç, brokoli, ıspanak, kara lahana, tatlı patates, portakal, kırmızı biber, lahana ve maydanoz gibi birçok farklı sebze de provitamin A bulmak mümkündür. Sağlıklı bir bireyin bu tür besinleri günlük beslenmeye eklemesiyle günlük ihtiyaç duyduğu A vitaminini sadece besin yoluyla karşılaması mümkündür.

A Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Yeteri kadar A vitamini alınamaması halinde veya vücutta çeşitli hastalıklara bağlı olarak A vitamini eksikliği görülebilir. A vitamini eksikliğinde ilk açığa çıkan belirtiler göz ve görme sağlığına yöneliktir. Kişilerin görme fonksiyonlarında yetersizlikler meydana gelmesi A vitamini eksikliğinde en sık karşılaşılan tablodur. Ciddi vakalarda gece körlüğü veya geri dönüşü olmayan kornea hasarı gibi göz problemleri meydana gelebilir. A vitamini eksikliği tespit edilmesi halinde durum aksatılmadan doktor kontrolünde A vitamini takviyesi kullanımına başlanmalıdır.

A Vitamini Eksikliğinde Ciltte Ne Olur?

A vitamini cilt sağlığını ve cilt fonksiyonlarını korumada büyük bir role sahiptir. Cildin yenilenmesi ve sağlıklı görünmesinde A vitamini büyük bir rol oynarken eksikliğinde cilt yapısında değişimler meydana gelebilir. Cilt yapısının kuruması ve pullu bir yapıya sahip olması kişilerde kaşıntı gibi rahatsızlık hissiyatı veren semptomlar yaratabilir. Bununla beraber cildin daha yaşlı görünmesine sebebiyet verebilir.

A Vitamini Fazla Alındığında Ne Olur?

A vitamini yağda çözünen bir vitamin olarak vücutta depolanabilir. Bundan dolayı dışarıdan takviye olarak kullanılması veya A vitamini kaynağı besinlerin fazla tüketilmesi halinde vücutta A vitamini toksisitesi oluşabilir. Yüksek dozda A vitamini alınmasıyla beraber hamilelik döneminde bazı doğum kusurları gelişebilir. A vitamini zehirlenmesi ile karşılaşılması nadir olsa da takviye kullanan kişilerin 100.000 IU seviyesinin üzerinde A vitamini kullanması halinde olumsuzluklarla karşılaşılabilir.

A vitamini fazlalığında semptomların gözlemlenmesi çocuklar ve bebeklerde daha yaygındır. Çocuklar bu tür durumlara karşı daha hassas olduğundan yüksek A vitamini maruz kalınması halinde kusma, mide bulantısı, baş ağrısı veya görme bulanıklığı gibi semptomlar meydana gelebilir.

Beta karoten tipinde A vitamini alınması ve yüksek dozda kullanılması halinde cilt renginde değişimler meydana gelebilir. Cilt renginde sarımsı veya turuncuya dönen bir tonun meydana gelmesi A vitamini zehirlenmesini akıllara getirebilir. A vitamini tüketiminin sınırlandırılması veya sağlıklı seviyelere çekilmesi halinde cilt rengi normale döner.

Günlük A Vitamini İhtiyacı Kaç IU?

A vitamini günlük alım dozu her yaşta farklılık gösterir. 0- 3 yaş arasındaki çocuklarda günde 2.000 IU 4- 6 yaş arasındaki çocuklarda 2500 IU, 7- 10 yaş arasındakilerde 3.500 IU A vitamini alımı önerilir. 11 yaştan itibaren kız ve erkek çocuklarının günlük ihtiyaç duyduğu A vitamini miktarı değişkenlik gösterir. 11 yaş üstü erkek çocuklarında 5000 IU yeterli olurken kız çocukları için 4000 IU önerilir. Hamilelik ve emzirme döneminde de ihtiyaç duyulan A vitamini miktarı değişebilir. Bu özel dönemlerde günde 4.000 IU A vitamini alımı önerilir. Sağlıklı bir yetişkin bireyin günlük alması gereken miktar yaklaşık olarak 8.000 IU olarak düşünülebilir. Mcg cinsinden verilmesi halindeyse bu miktar erkekler için 1.000 kadınlar için ise 800 mcg olarak düşünülebilir.

Yeni doğan bir bebeğin enfeksiyonel bir hastalık geçirmesi halinde günlük alması gereken A vitamini miktarının artırılması önerilir. Bu tür durumlarda 50.000 IU’ ya kadar A vitamini takviyesine başvurulabilir.

A Vitamini Kilo Verdirir Mi?

2020’de yapılan bazı araştırmalarda A vitamininin kilo kaybını destekleyici özelliği oldu gözlemlenmiştir. Çalışma sonucunda özellikle A vitamininin soğuk havalarda vücudun yağ yakımını destekleyebileceğini yönelik bazı bulgulara rastlanmıştır. A vitaminin direkt olarak kilo verme üzerinde etki olmasa dahi A vitamini kaynağı besinlerin günlük beslenmeye eklenmesi sağlıklı beslenmeyi destekler. Bu sayede kişiler sağlıklı bir diyet uygularken kilo verebilirler.

A Vitamini Ne Zaman Alınmalı?

A vitamini eksikliği görülmesi halinde kişilerin A vitamini takviyesi alması önerilir. Hangi formda vitamin kullanılacağı doktor tarafından karar verilirken günlük ihtiyaç duyulan dozda kişiden kişiye değişkenlik gösterir. Ancak her bir vitamin kullanılması için önerilen bir saat mevcuttur. Yağda çözünen bir vitamin olan A vitaminin sabah kahvaltılarından sonra veya gün içerisinde alınması önerilir. Multi vitamin olarak alınması halindeyse genellikle öğle saatlerinde vitamin alımı önerilir.

A Vitamini Kaç Ay Kullanılır?

A vitamini eksikliği tedavisi kişinin ihtiyaç duyduğu A vitamini miktarı ve eksiklikten kaynaklı gösterdiği semptomlara göre değişkenlik gösterir. Kişinin ne kadar A vitamini kullanması gerektiği doktor tarafından belirlenmesi gerekir. Özel durumların haricinde genellikle 2 ay kadar düzenli bir A vitamini kullanımı önerilir. Günlük alınması gereken doz 10.000 ve 20.000 IU arasında değişkenlik gösterebileceğinden doğru tedavi planlaması için mutlaka doktora danışılmalıdır.

A Vitamini Gençleştirir Mi?

A vitamini yumuşak dokunun yenilenmesinde ve cilt yapısının bütünlüğünün korunmasında önemli bir role sahiptir. Günümüzde yaşlanmaya karşı birçok ürünün içerisinde A vitaminine yer verilirken günlük alınması gereken A vitamini miktarına dikkat edilmesi halinde cilt sağlığının korunması desteklenebilir. Günümüzde birçok kozmetik markası genç ve güzel bir cildin sırrını A vitamini ile ilişkilendirir. Bu bir reklam politikası olmasının yanı sıra bazı bilimsel doğruluklara da dayanır. A vitamini cilt yenilenmesini ve cilt sağlığının korunmasını destekleyerek daha genç bir cilde sahip olmayı sağlayabilir.

A Vitaminin Zararları Var Mı?

A vitamini vücutta önemli fizyolojik rollere sahip olan bir vitamindir. Ancak fazla alınması halinde vücutta depolanır ve A vitamini toksisitesi açığa çıkabilir. Günlük alınması gereken miktarda vitamin alımına özen gösterilmeli ve fazlalığından kaynaklı oluşabilecek semptomların önüne geçilmesi sağlanmalıdır. A vitamini fazlalığı halinde; cilt yapısında değişimler, doğumsal problemler, baş ağrısı, mide bulantısı, kusma, baş dönmesi veya görme bulanıklığı gibi çeşitli semptomlar açığa çıkabilir. Özellikle göz yapısındaki değişimler kalıcı olabileceğinden A vitamini toksisitesinden korunmaya özen gösterilmelidir. Takviye kullanılması durumunda mutlaka doktora danışılmalıdır.