Ağız Kokusu Neden Olur? Kaynaklandığı Faktörler Nelerdir?

Ağız kokusu genellikle yetişkinlik dönemi ile beraber çok sık görülmeye başlanan bir sağlık problemidir. Koku gelişimi, bazı hastalıkların habercisi olabileceği gibi ağız hijyenine dikkat edilmemesi sonucu açığa çıkan bir reaksiyon da olabilir. Ağız hijyeninin sağlanamaması ve beraberinde gelen ağızdaki bakteri miktarında artış ağız kokusu problemi ile sonuçlanabilir. Gerekli önlemler veya tedaviler sonucunda ağız kokusu problemi önlenebilir. Ağız kokusu şikayeti olan bireylerin diş hekiminden destek alması önerilir. 

Ağız Kokusu Nedir?

Ağız kokusu, ağızdan gelen hoş olmayan kokular olarak tanımlanır. Tıbbi terimde “halitosis” olarak adlandırılır. Dönemsel olarak gelişebilen koku problemi sürekli olarak da görülebilir ve temelindeki ana nedenin tespit edilmesi gerekir. Sosyal açıdan rahatsızlık yaratabilecek olan bu durum ağız hijyenine dikkat etmemekten kaynaklı gelişebileceği gibi farklı durumlar sonucu da açığa çıkabilir. Tıbbi sorunların bir belirtisi olarak gözlemlenebilen ağız kokusu özellikle diş problemlerinin erken teşhis edilmesinde önemli bir role sahiptir. 

Ağız Kokusunun Kaynaklandığı Faktörler Nelerdir?

Ağız kokusu çeşitli nedenler sonucunda gelişebilir. Ağız içindeki bakteriler, ağız kokusunun en yaygın nedenlerinden biridir. Ağızda birikmeye başlayan bakteriler gıda atıkları ve diğer organik maddeleri parçalayarak ağızda hoş olmayan kokular açığa çıkmasına neden olabilir. Yetersiz ağız hijyeni ağızda bakteri birikimine neden olabilir. Bunun yanı sıra diş fırçalamama veya diş ipi kullanmama sonucunda tüketilen gıdalar küçük parçalar halinde dişler arasında kalabilir. Gıdalardan kaynaklı ağız kokusu gelişebileceği gibi gıdalar diş çürümesine neden olabilir ve çürük nedeniyle de koku gelişebilir.Diş eti hastalıkları, diş protezlerinde gelişen sorunlar nedeniyle de ağız kokusu görülebilir.

Ağız kokusunun temelinde diş çürümesinin yanı sıra farklı sağlık problemleri de yer alabilir. boğaz enfeksiyonları, bademcik iltihapları veya ağız içi yaralar ağızda kötü koku yaratabilir. Sindirim sistemi problemleri, diyabet, böbrek hastalığı veya karaciğer hastalığı gibi sağlık problemleri  ağız kokusu semptomu yaratabilir.

Tüketilen yiyecekler nedeniyle de geçici ağız kokusu ile karşılaşılabilir. Soğan, sarımsak veya baharatlı yiyecekler ağız kokusu yapabilir. Sigara ve alkol tüketimi nedeniyle de koku şikayeti gelişebilir. 

Ağız Kokusuna Sebep Olan Besinler Nelerdir?

Ağız kokusuna sebep olan bazı besinler bulunur. Bu besinler hali hazırda bulunan ağız kokusu problemini kötüleştirebileceği gibi, bazı besinler içerisinde bulunan bileşenler nedeniyle ağız kokusu problemi yaratabilir. Ağız kokusuna neden olan besinler aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Soğan
• Sarımsak
• Baharatlı Yiyecekler
• Balık Ve Deniz Ürünleri
• Turşular
• Kahve
• Alkol
• Işlenmiş Et Ürünleri
• Şekerli Yiyecekler

Bu yiyecekler ağız kokusuna neler olabilir. Bazı kişiler sayılan yiyecekleri tükettikten sonra belirgin ağız kokusu yaşayabilirken bazı kişiler ise bu durumdan etkilenmeyebilir. Ağız hijyenine dikkat ederek, düzenli olarak su içerek veya bu tür yiyeceklerin tüketimini sınırlandırarak yiyeceklerin ağız kokusu problemi yaratması önlenebilir. 

Ağız Hijyeninin Ağız Kokusuna Etkisi Nedir?

Ağız hijyeni ve ağız kokusu yakından ilişkilidir. Farklı nedenler sonucu gelişebilen ağız kokusu probleminin en önemli nedenlerinden biri genellikle ağız hijyenidir. Ağız hijyenine dikkat edilmemesi halinde ağızda bakteri birimi gelişmeye başlayabilir. Ağızda biriken hijyen artıkları nedeniyle dişlerde plak ve tartar oluşumu gelişebilir. Plak ve tartarlar da ağızda bakteri oluşumunu arttırabilir. Tüm bu durumların beraberinde ise ağız kokusu problemi açığa çıkabilir.

Ağız hijyeninin ihmal edilmesi diş çürükleri ve periodontal hastalıklara da neden olabilir. Diş çürümesi ve diş eti hastalıkları sonucunda yine bakteri birikimi beraberinde gelen koku problemi görülebilir. 

Dil üzerinde biriken bakteriler de ağız kokusuna katkıda bulunabilir. Dil temizliği ağız hijyeni rutinine dahil edildiğinde, dil yüzeyindeki bakterilerin azalması ve ağız kokusunun kontrol altına alınması daha olasıdır.

Ağız Kokusu Ve Diş Sağlığı Arasındaki İlişki Nasıldır?

Ağız hijyeni ihmal edildiğinde, diş çürükleri ve diş eti hastalıkları gibi ağız sağlığı sorunları gelişebilir. Bu hastalıkların belirtileri ağız kokusuna neden olabilir. Diş sağlığının kötüleşmeye başladığı ilk aşamalar olan plak ve ağız tartarları gelişim aşaması da yine ağız kokusu gelişmesine sebebiyet verebilir. Plak ve tartar, bakterilerin çoğalmasına neden olur ve bu bakteriler kötü koku üretebilir.

Ağız Kokusu Sabahları Neden Daha Belirgindir?

Ağız kokusu sabahları daha belirgin bir şekilde hissedilebilir. Bu durumun temelinde birkaç farklı neden yer alır. Öncelikle ağız kuruluğu nedeniyle ağız kokusu gelişimi sık görülen bir tablodur. Uyku sırasında ağız daha az tükürük üretir veya uyku sırasında ağız açık uyunması yine ağız kuruluğuna sebebiyet verebilir. Tükürük normalde ağızdaki bakterileri temizlerken ve kokuya neden olan maddeleri seyreltirken bu durumlar neticesinde gerekli görevlerini gerçekleştiremez. Sabah kalktığında yaşanan ağız kuruluğuyla beraber ağız kokusu ise bu sebeple gelişebilir.

Uyku sırasında ağız temizliğinin yapılmadığı takdirde bakteri üremeye devam eder. Bakteriler ağızda kalan yiyecek artıkları veya ölü hücrelerle beslenerek çoğalabilir. Bakteri çoğalması ise ağız kokusuna neden olabilir.

Sabah uyandıktan sonra kahvaltı saatine kadar yine rahatsız edici bir ağız kokusu hissedilebilir. Bu durumun temelinde midenin boşalması ve asit seviyelerinin artması yer alabilir. “Sabah nefesi” olarak adlandırılan bu durum yemek yenilmesiyle genellikle geçer.

Sabah ağız kokusunda açlık da önemli bir etkendir. Uyandıktan hemen sonrasında insanlar genellikle uzun bir açlık dönemi yaşamış olur. Bu süreç içerisinde vücut enerjiyi depolardan çeker ve metabolizma hızı düşer. Açlık sonucunda vücut ketonlar üreterek ağız kokusu belirtisi de açığa çıkarabilir.

Ağız kokusuyla başa çıkabilmek ağız hijyenini sağlamak başta olmak üzere; bol su içerek ağız kuruluğunu önleme, kahvaltıdan sonra ağız temizliği yapmayı ihmal etmeme gibi müdahaleler gerçekleştirilebilir.  

Sindirim Sistemi Ve Ağız Kokusu Arasındaki Bağlantı Nedir?

Ağız kokusu genellikle sindirim sistemindeki bazı durumlar veya problemlerle ilişkilendirilebilir. Sindirim sistemindeki bazı sorunlar, ağız kokusuna neden olabilir. Örneğin, gastroözofageal reflü hastalığı (GERD), mide asidinin yemek borusuna geri akması sonucu ağız kokusuna yol açabilir. Sindirim sistemi rahatsızlıkları da bazen ağız kokusuna neden olan gaz üretimini artırabilir.

Bağırsak sorunları, kötü sindirim ve gaz birikimi gibi sorunlara yol açabilir. Bu durumlar, sindirim sistemi boyunca gazın oluşmasına ve bu gazların ağız yoluyla serbest bırakılmasına neden olabilir, bu da ağız kokusuna neden olabilir.

Sindirim sistemi ile ilişkili olan bir diğer organ karaciğer de ağız kokusu gelişiminde rol alabilir. Karaciğer hastalıkları, vücutta toksinlerin birikmesine neden olabilir. Bu toksinler, ağız kokusuna yol açabilen kötü kokulu bileşenlerin üretimini artırabilir.

Kronik Ağız Kokusunun İlişkili Olabileceği Hastalıklar Nelerdir?

Kronik ağız kokusu, sürekli ve kalıcı bir sorun olarak ortaya çıkabilir ve birçok farklı sağlık probleminin bir belirtisi olabilir.  Ağız kokusu ile ilişki olan hastalıklar aşağıdaki gibidir. 

• Periodontal hastalıklar
• Diş çürükleri
• Ağız kuruluğu (kserostomi)
• Sinüs veya solunum yolu enfeksiyonları
• Gastroözofageal reflü hastalığı (GERD)
• Diyabet
• Karaciğer ve böbrek hastalıkları
• Kanser

Ağız Kokusunu Önlemek İçin Yapılması Gerekenler Nelerdir?

Ağız kokusunu önlemenin temel kurallarından biri ağız hijyenine dikkat etmektir. Dişlerin en az günde iki kez fırçalanması ve belirli aralıklarla diş ipi kullanılması dişler üzerindeki gıda atıklarının temizlenmesini sağlar. Ağızda hijyenik bir ortam sağlanması ile beraber ağızda bulunan bakteri sayısı azaltılabilir. Ağız temizliği sağlarken gargaralar veya ağız sularından da faydalanabilir. 

Düzenli olarak diş hekimi kontrollerine gitmek tartar veya plak gelişiminde erken müdahale şansı yaratır. Böylece çürük gibi daha ciddi sağlık problemlerini önlemek mümkün olabilir. Diş heki diş sağlığını korumaya yönelik bazı tedaviler uygulayabilir. Böylece hem ağız hijyeni sağlanabilir hem de ağız kokusu problemi önlenebilir.

Ağız kuruluğunu önlemek de ağız kokusuna çare bulmak için etkili bir yöntemdir. Yeterince su içerek ağız kuruluğu önlenebilir.

Alkol, yoğun miktarda kafein ve sigara kullanımını bırakmak veya bu alışkanlıkları sınırlamak da ağız kokusu riskini azaltabilir.

Herhangi bir sindirim sistemi problemi olması halinde bu hastalığa yönelik tedavi sağlanması da yine ağız kokusu gelişimini önleyebilir.

Diyabet Ve Ağız Kokusu Arasındaki İlişki Nedir?

Diyabet, vücudun insülin üretiminde veya insülinin etkili kullanımında sorunlar yaşanan bir metabolik hastalıktır. Ağız kokusu, diyabetin bazı belirtilerinden biri olabilir veya komplikasyonlarından kaynaklanabilir. 

Diyabetli bir hastanın kan şekeri seviyeleri sürekli değişikliğe uğrayabilir. Diyabetin yeterli bir şekilde kontrol edilmemesi halinde vücut enerji üretimi için yağları parçalayabilir ve bir metabolizma atığı olan keton üretimi gelişir. Ketonlar ağız kokusuna yol açabilir ve bu koku meyveye benzer bir koku olarak tanımlanabilir. Ketoasidoz olarak adlandırılan kanda keton birikmesi durumu Tip 1 diyabetli bireylerde daha sık görülür.

Diyabet sonucunda diş eti hastalıkları riski artabilir. Gingivit ve periodontit gibi diş eti problemleri ağız kokusuna neden olabilir. Diyabet sonucu tükürük üretiminin azalması da ağız kuruluğuna yol açabilir. Kuruluk nedeniyle ağızdaki bakteri miktarının çoğalması yine ağız kokusu ile sonuçlanabilir.

Diyabet, bağışıklık sisteminin işleyişini etkileyebilir ve ağız enfeksiyonlarına daha duyarlı hale getirebilir. Ağız enfeksiyonları da ağız kokusuna neden olabilir.