B12 Vitamini Ne İşe Yarar? B12 Eksikliği Nedir?

B12 vitamini, vücutta her hücrenin ihtiyaç duyduğu, DNA sentezinde görev alan, aminoasitlerin ve yağ asitlerinin vücutta kullanılabilmesi sağlayan bir vitamindir. Suda çözünebilen bir vitamin olan B12 vitamini, sinir sistemi sağlığı ve beyin fonksiyonlarının verimli bir şekilde çalışması için de gereklidir. B12 vitamini insan vücudu tarafından 4 yıl kadar yeterli olacak şekilde depolanabilir ve bir kısmı idrar yolu ile dışarı atılır. B12 vitamini genel olarak besin yoluyla alınan bir vitamin türü olduğundan bazı durumlarda eksikliği bazı durumlarda ise fazlalığı gözlemlenebilir. Ancak günümüzde en sık karşılaşılan durum B12 vitamini eksikliğidir. B12 eksikliği, vitamin seviyesi azaldığında ortaya çıkan bir durumdur. Eksiklik nörolojik problemlere yol açabileceğinden kontrol altına alınması gereken ve kısa süre içerisinde giderilmesi gereken bir eksikliktir. B12 vitamini hayvansal kaynaklı ürünlerde bulunan bir vitamin çeşididir ve yeteri kadar et tüketmeyen kişilerde B12 vitamini eksikliğiyle karşılaşmak oldukça yaygındır. Bu tür durumlarda doktor kontrolünde oral veya iğne formunda B12 takviyeleri kullanılması önerilir.

B12 Vitamini Ne İşe Yarar?

B12 vitamini vücudun birçok farklı noktasında önemli rollere sahiptir. Öncelikle, beyin ve sinir sistemi fonksiyonlarının normal bir şekilde yerine getirilmesini destekler. Alyuvar oluşumunda büyük bir rol oynayan B12 vitamini bununla beraber DNA sentezinde de görev alır. DNA sentezi sırasında DNA’nın oluşturulması ve doğru bir şekilde düzenlenmesini destekler. 

Kandaki görevi de vücut için önemli bir görevdir. Alyuvar sentezlenebilmesi için vücut B12 vitaminine ihtiyaç duyar. B12 vitamini eksikliği durumunda alyuvar hücreleri yeteri kadar üretilemez ve bu uzun vadede anemiye yol açabilir.

B12 vitamini enerji üretiminde ve yağ asidi sentezinde de önemli bir role sahiptir vücuttaki hemen her hücrenin metabolizmasında bu görevi üstlenir. B12 vitamini folik asit emilimini arttırarak insan vücudunda depolanan enerjinin kullanım için salınımını destek verir. Bu durum vücudun kilo verme kapasitesini de etkiler. B12 eksikliği olan bireylerin daha yavaş bir şekilde kilo verdiğine yönelik çalışmalar bulunur.

B12 Vitamini Hangi Yiyeceklerde Var?

B12 vitamini genellikle hayvansal kaynaklı ürünlerde bulunur. Bitkilerde bulunmadığından dolayı vegan veya vejetaryen beslenen kişilerde B12 vitamini eksikliği ile karşılaşılması oldukça yaygındır. Bu tür durumlarda kişiler B12 vitamini takviyelerine başvurabilir. Ancak besin yolu ile almak isteyen kişiler günlük beslenmelerine aşağıdaki besinlere yer vererek günlük ihtiyaçlarını karşılayacak miktarda B12 vitamini alabilirler.

• Et
• Yumurta
• Süt
• Uskumru
• Peynir
• Yoğurt
• Kefir
• Böbrek, karaciğer veya beyin gibi sakatatlar
• Midye veya istiridye gibi kabuklu deniz ürünleri

B12 Vitamini Kaç Olmalı?

Normal sağlıklı bir yetişkin bireyde kandaki B12 vitamini değeri 150 ve 800 pg/mL arasında olmalıdır. Bu değer 80 pg/mL’nin altına düştüğünde kişide B12 yetersizliği gözlemlenir. Kandaki B vitamini değerlerine idrar testiyle veya kan testiyle bakmak mümkündür. B12 vitamini seviyelerinin sağlıklı değerlerde olduğunu kontrol edilebilmesi için rutin muayeneler aksatılmamalı ve kan değerleri kontrol altında tutulmalıdır.

B12 Vitamini Yüksekliği Nelere Yol Açar?

Çeşitli sebeplerden dolayı vücutta B12 vitamini yüksekliği gözlemlenebilir. Bilimsel çalışmalar bireyin bedeninde 800 pg/mL ve üzerinde B12 bulunmasını kişinin B12 vitamini yüksekliği ile karşı karşıya olduğunu gösterir. B12 vitamini fazlalığının insan vücudu için bir zararı olmadığı düşünülür. B12 vitamini fazlalığı durumunda fazla olan vitamin miktarı idrarla vücuttan atılır. B12 vitamininin toksisite veya aşırı doz riski düşük olduğundan genellikle yüksekliğinde herhangi bir endişe duyulması gerekmez.

B12 Eksikliği Nelere Yol Açar?

B12 vitamini eksikliği vücutta çeşitli fonksiyonel bozukluklar yaratabileceğinden müdahale edilmesi gereken bir problemdir. Vücudun günlük ihtiyaç duyduğu kadar B12 vitamini alamaması halinde B12 vitamini eksikliği açığa çıkar. B12 eksikliği, sinir sistemini ve beyin sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir. Geriye dönüşü olmayan kalıcı hasarlara neden olabilir. B12 eksikliğine bağlı olarak bu tür semptomlar gözlemlenmeye başlanması halinde psikoz ve bunama gibi durumlar da beraberinde gelebilir. Bu tür ağır senaryolar eksikliğin ciddi oranlarda olduğu noktalarda gelişir. Normal seviye ile biraz farklılık olduğu durumlarda ise depresyon, hafıza problemleri, sürekli yorgunluk hissi veya akıl karışıklığı gibi semptomlar gözlemlenebilir. Ancak bu semptomlarda değerlendirme altına alınmalıdır. Başka sağlık problemlerinden kaynaklı da bu tür belirtiler gözlemlenebilir.

B12 vitamini eksikliğiyle alyuvar hücreleri daha az sentezleneceğinden kişilerde kansızlık ve ileri vakalarda anemi gibi problemler açığa çıkabilir.

B12 Eksikliği Üzüntüden Olur Mu?

B12 vitamini eksikliği yeteri kadar hayvansal kaynaklı gıda tüketilmemesi, dengesiz beslenme, sindirim sistemindeki bir soruna bağlı olarak emilim bozukluğu olması, metmorfin, glifor veya omeprazol gibi ilaçların kullanımına bağlı olarak gelişir. Bariyatrik cerrahi geçiren kişilerde de B12 eksikliği görülme oranı yüksektir. Ancak B12 eksikliğinin üzüntüden olduğuna yönelik bilimsel bir veri bulunmamaktadır. B12 vitamini eksikliği sinir sisteminde iletim sıkıntıları açığa çıkarabileceğinden kişilerin sinir iletimlerinde ve ruh halinde değişimler gözlemlenebilir. B12 eksikliğine bağlı olarak kişilerde depresyona eğilim gözlemlenebilir. B12 eksikliği üzüntüden kaynaklı olmasa bile kişilerin kendilerini mutsuz hissetmesine ve üzüntüye neden olabilir.

B12 Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

B12 vitamini eksikliği çeşitli belirtilerin gelişmesine sebebiyet verebilir. B12 vitamini eksikliği durumunda kişilerde iştahsızlık, kabızlık, kilo kaybı, el ve ayaklarda uyuşma veya karıncalanma gibi semptomlar gözlemlenebilir. İleri derece olan vakalarda hareket ederken dengede durmada zorluklar oluşabilir. 

B12 vitamini eksikliği kansızlığa sebebiyet verebileceğinden B12 vitamini eksikliği belirtileri arasında yorgunluk, düzensiz kalp atışı ve nefes darlığı gibi semptomlar da yer alır. Kişilerde ani kilo kaybı gözlemlenebilir. Hastaların cilt renginde değişimler olabilir, kişilerde soluk veya sararmış cilt rengi gibi renk değişimleri gözlemlenebilir. Dil veya ağız ağrısı da B12 vitamini eksikliği semptomları arasındadır.

Bazı vakalarda folat eksikliği anemisi de B12 vitamini eksikliğinden kaynaklı olabilir. 

B12 Eksikliği Nasıl Tedavi Edilir?

B12 vitamini eksikliği tespit edilmesi halinde direkt olarak tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Eksikliğin neden olduğuna yönelik araştırma yapılmalı ve tedavi buna göre planlanmalıdır. Bazı hastalarda B12 takviyesi kullanılarak eksikliğinin önüne kolay bir şekilde geçirilirken, B12 vitamini eksikliğinin farklı nedenlerden dolayı gelişmesi halinde daha geniş kapsamlı bir tedavi planlanması yapılır. Ancak B12 seviyelerinin standart seviyelere çekilmesi için yapılan ilk uygulama B12 hapları veya B12 vitamin iğnesi kullanılmasıdır. Kandaki B12 vitamini seviyeleri alınan takviyelerle sağlıklı değerlere getirilebilir.

B12 eksikliği tedavisi ardından, hastanın yeteri kadar B12 vitamini tüketmeye devam etmesi gerekir. 14 yaş üzerindeki bireyler günde 2,4 mikrogram kadar B12 vitaminine ihtiyaç duyarlar. Emziren ve hamile kadınlardı bu değer 2. 6 veya 2. 8 mikrogram şeklindedir. Çocukluk dönemindeyse; 1 yaşına kadar olan bebeklerin günde 0,5 mikrogram, 1- 13 yaş arasındaki çocukların ise günde 1- 2 mikrogram kadar B12 vitamini alması gerekir.