Bağışıklık Sistemi Nasıl Güçlendirilir?

Bağışıklık sistemi, vücudu enfeksiyonlara, hastalıklara ve diğer zararlı maddelere karşı koruyan bir savunma sistemidir. Bu sistem mevcut sağlık durumundan ve yaşam şeklinden etkilenerek belirli dönemlerde tam verimle çalışmayabilir. Bağışıklık sistemini düşüren çeşitli faktörler mevcuttur. Genellikle yaşam şekliyle ilgili olan bu faktörler dengeli ve sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz yapma gibi çeşitli yaşam değişiklikleriyle ortadan kaldırılabilir.

Bağışıklık Sistemi Nedir?

Bağışıklık sistemi vücudun olumsuz yönde etkilenebileceği; enfeksiyonlara, hastalıklara ve diğer zararlı maddelere karşı geliştirdiği bir savunma mekanizmasıdır. Vücudu iç ve dış tehditlere karşı koruyan bir dizi hücresel ve moleküler mekanizmayı barındırır. Vücuda giren yabancı madde olarak tanımlanan antijenlere karşı yanıt veren bağışıklık sistemi yeri geldiğinde bu antijenleri yok etmeye yönelik çalışmalar gerçekleştirir. Bağışıklık sistemi doğal ve adaptif bir diğer değişle edinilmiş bağışıklık olmak üzere 2 ana bileşene sahiptir.

Doğal bağışıklık doğuştan gelen ve hızlı yanıt veren bir savunma sistemidir. Cilt, mide asidi, sindirim enzimleri ve mukoza zarları birer bariyer görevi görür. Bu bariyerler sayesinde patojenlerin vücuda girmesi önlenir. Bir patojenin vücuda girmesi noktasında ise nötrofiller ve makrofajlar gibi bağışıklık sisteminin ana öğeleri, bağışıklık sistemini uyararak vücudun bu patojenlere karşı iltihap veya ateşlenme gibi tepki göstermesini sağlayarak patojenlere karşı savaş başlatır.

Adaptif bağışıklık ise antijen tanıma ve hedefe yönelik özelleştirilmiş yanıtlar sağlar. Bağışıklık hafızası sayesinde daha sonra tekrar karşılaşılan antijenlere karşı daha hızlı ve güçlü bir yanıt geliştirebilen bir sistemdir.

Bağışıklık Sistemi Neden Zayıflar?

Bağışıklık sistemi çeşitli faktörler nedeniyle zayıflayabilir. Bağışıklık sisteminin en çok etkilendiği unsurlardan biri yaşlanmadır. Yaşın ilerlemesiyle beraber bağışıklık hücrelerinin işlevi azalabilir. Kişilerde bağışıklık yanıtları yavaşlayabilir ve bağışıklık hafızası etkilenerek hastalıklara karşı daha az koruma sağlanabilir. Bu nedenle yaşlılık döneminde yakalanılan hastalıkların iyileşmesi çok daha zordur.

Kronik stres bağışıklık sisteminin zayıflatabilir. Kortizol ve diğer stres hormonlarının salgılanmasına neden olan stres, bağışıklık sistemini baskılayabilir.

Dengesiz ve sağlıksız beslenme de bağışıklık sisteminin zayıflamasına yol açabilir. Özellikle besin değeri düşük işlenmiş gıdaların aşırı tüketimi, bağışıklık sistemini olumsuz etkileyebilir. Bağışıklık sistemi kronik hastalıklara sahip olma ve düzenli ilaç kullanımı nedeniyle de zayıflayabilir. Uyku eksikliği, zararlı çevresel faktörlerin de bağışıklık sistemini zayıflatma da etkisi bulunur.

Bazı durumlarda bağışıklık sistemi zayıflığına genetik yatkınlık da etkili olabilir.

Bağışıklık Sistemi Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir? 

Bağışıklık sisteminde düşüklük ve zayıflık meydana gelmesi halinde vücutta çeşitli belirtiler açığa çıkar. Öncelikle vücut enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı savunmasız hale gelmeye başlar. Hastalıklara yakalanma riskinin arttığı bu dönemde, bağışıklık sistemi düşüklüğü nedeniyle gelişen belirtiler farklı şiddetlerde görülebilir. Bağışıklık düşüklüğü ile gelişebilecek belirtiler ise aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Sık ve tekrarlayan enfeksiyonlar
• Yavaş iyileşme süreci
• Yorgunluk ve halsizlik
• Ağız ve deri problemleri
• Kronik inflamasyon
• Sık ve şiddetli alerjik reaksiyonlar
• İshal ve sindirim sorunları

Bağışıklık Sistemi Zayıflığı Hangi Hastalıklara Yol Açar?

Bağışıklık sistemi zayıflığı, vücudun enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı direncinin azaldığı durumları ifade eder. Bağışıklık sistemi düşüklüğü veya zayıflığı, çeşitli enfeksiyonlar, kanserler ve otoimmün hastalıklar gibi hastalıklara yol açabilir.

Sinüzit, bronşit, zatürre, idrar yolları enfeksiyonu, mantar enfeksiyonları ve cilt enfeksiyonları gibi sağlık problemleri bağışıklık sistemi zayıflığı nedeniyle sık sık tekrarlayabilir.

Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde oportünistik enfeksiyonlar gelişebilir. Normal bir bağışıklık sistemine sahip bireyde nadir görülen bu enfeksiyon türleri, bağışıklık sisteminin düşmesi halinde daha sık görülmeye başlanabilir. Oportünistik hastalıklara; sitomegalovirüs (CMV), toksoplazma, pnömokistis pnömonisi (PCP), enfeksiyöz mononükleoz (EBV) gibi enfeksiyonlar örnek verilebilir.

Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde kanserlerin gelişme riski artabilir. Bağışıklık sistemi, kanser hücrelerinin büyümesini ve yayılmasını kontrol etmede önemli bir rol oynar. Bağışıklık sistemi zayıfladığında, kanser hücrelerinin kontrolü zorlaşabilir ve kanser riski artabilir.

Bağışıklık sistemi zayıflığı ile alerjik reaksiyon ve otoimmün hastalık geliştirme riski artabilir. Astım, alerjik rinit, egzama gibi durumlar bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde daha yaygın olabilir. Otoimmün hastalıklarda ise Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi inflamatuar bağırsak hastalıkları, romatoid artrit, lupus, multipl skleroz (MS) ve tiroid hastalıkları gelişebilir. 

Bağışıklık Sistemi Nasıl Güçlendirilir?

Bağışıklık sisteminin güçlü olması, genel sağlığı korumak ve hastalıklardan korunmak için son derece önemlidir. Bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi gereken durumlarda veya bağışıklık sisteminin her daim güçlü kalmasını sağlamak istendiğinde genellikle yaşamsal değişiklikler yapılması gerekir.

Bağışıklık sisteminin verimli bir şekilde çalışabilmesi için vücudun ihtiyaç duyduğu besin değerlerini ve vitamin mineralleri alması gerekir. Bunun için dengeli ve sağlıklı bir beslenme planı uygulanmalıdır. Beslenme, bağışıklık sistemi üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Taze meyve ve sebzeler, tahıllar, sağlıklı protein kaynakları, bitkisel yağlar ve probiyotikler gibi besinlere günlük beslenmede yer vermek bağışıklık sistemini de destekler.

Günlük ihtiyaç duyulan C vitamini, D vitamini, çinko ve Omega 3 yağ asitleri alımı sağlanmalıdır. Bağışıklık sisteminin düştüğü durumlarda bir sağlık uzmanına danışılarak bu vitamin ve minerallerin takviyelerinin alınması önerilebilir.

Egzersiz yapmak bağışıklık sistemini güçlendirmenin etkili bir yoludur. Düzenli olarak egzersiz yaparak, kan dolaşımı arttırılabilir, stres azaltılabilir ve bağışıklık hücrelerinin dolaşımı arttırılabilir. Bu durum vücuttaki enfeksiyon riskini de azaltabilir.

Bağışıklık sistemini güçlendirmede yeterli uyku alınması gerekir. Düzenli ve yeterli uyku ile bağışıklık sisteminin düzgün çalışması desteklenir. Günlük ortalama olarak 7- 8 saat uyku alınması önerilir.

Stresten kaçınmak ve stresle başa çıkma yöntemleri keşfetmek, sigarayı ve alkol tüketimine sınırlamak, fiziksel ve çevresel temizlik ve hijyene dikkat etmek ve aşıları güncellemek bağışıklık sisteminin güçlenmesinde diğer etkili yöntemlerdir.

Bağışıklık Sistemini Güçlendirmek İçin Hangi Gıdalar Tüketilmeli? 

C vitamini ve antioksidan içeriği yüksek gıdalar bağışıklık sisteminin güçlendirilmesinde büyük bir öneme sahiptir. Bağırsak sağlığını desteklemede etkili olan probiyotiklerin alımı ise başta bağırsak sağlığını iyileştirerek vücudun genel bağışıklık sistemini destekler. Gıdaların içerisinde yer alan antibakteriyel, anti viral gibi özellikler de yine bağışıklık sistemini destekleyerek, bağışıklık sisteminin güçlü kalmasına ve vücudun hastalıklardan korunmasına katkı sağlarlar. Bağışıklık sistemini desteklemek ve güçlendirmek için aşağıdaki besinler günlük beslenmeye eklenebilir.

• Turunçgiller
• Brokoli
• Lahana
• Kuşkonmaz
• Ispanak
• Havuç
• Domates
• Soğan ve Sarımsak
• Yoğurt ve Kefir Gibi Probiyotik Kaynağı Süt Ürünleri
• Yulaf Ezmesi ve Tam Tahıllar
• Somon, Sardalya ve Ton Balığı Gibi Yağlı Balıklar
• Badem, Ceviz, Kabak Çekirdeği Gibi Kuruyemişler
• Chia Tohumu
• Yeşil Çay

Bağışıklık Sistemini En Hızlı Ne Güçlendirir?

Bağışıklık sistemini en hızlı şekilde güçlendirmede beslenmenin önemi oldukça büyüktür. C vitamini, çinko, Omega 3 yağ asitleri, D ve E vitamini kaynaklarının yeterli miktarda alınması bağışıklık sisteminin verimli bir şekilde çalışmasını destekler. Bağışıklık sisteminde düşüş söz konusu ise bu besinlerden zengin gıdaların tüketilmesine ek olarak besin takviyelerine başvurulabilir. Özellikle hastalık dönemlerinde sağlık uzmanları başta C vitamini olmak üzere çeşitli takviyeler ile bağışıklık sisteminin hızlı bir şekilde güçlenmesini destekleyebilir. 

Bağışıklık Sistemi İçin Hangi Vitaminler Alınmalı? 

Her bir vitaminin vücutta önemli rolleri vardır. Ancak direkt olarak bağışıklık sistemi üzerinde etki yaratan çeşitli vitaminler bulunur. Bu vitaminler aşağıdaki şekilde sıralanabilir.

• C vitamini
• B vitaminleri
• D vitamini
• E vitamini
• A vitamini

Bağışıklık Sistemini Hangi Bitki Güçlendirir? 

Bitkilerin insan sağlığı üzerinde güçlü ve önemli rolleri vardır. Özellikle günümüzde fitoterapi alanına artmaya başlayan ilgi ile bitkilerin iyileştirici gücünden daha çok yararlanılmaya başlanmıştır. Bağışıklık sistemini güçlendiren birçok bitki bulunmaktadır. Bu bitkiler arasında en yaygın kullanılanları aşağıdaki şekilde listelenebilir.

• Papatya çiçeği
• Adaçayı
• Ihlamur
• Kuşburnu
• Zencefil
• Sarımsak
• Ginseng
• Yeşil çay 

Bitkilerin olası bir yan etkisinden korunmak adına bitkisel takviyeler veya çaylar kullanılmadan önce mutlaka doktora danışılması önerilir. 

Bağışıklık Sistemi Çökerse Ne Olur?

Bağışıklık sistemi çökerse, vücudunuzun enfeksiyonlara, hastalıklara ve diğer zararlı maddelere karşı savunmasız kalma riski artar. Dışarıdan gelen zararlı maddelere karşı savunmasız kalan vücudun hastalıklara yakalanma riski artar. Kişinin vücudunda otoimmün bir hastalık veya kronik inflamatuar bir hastalık olması halinde bağışıklık sisteminin düşmesi ile bu hastalıklar alevlenebilir. Bağışıklık sisteminin vereceği yanıtlar yavaşlayacağından kişilerin iyileşme süreci yavaşlar. Herhangi bir hastalık durumu olmasa dahi kişiler zayıf bağışıklık sistemi nedeniyle sürekli olarak kendilerini yorgun ve halsiz hissedebilir. Bağışıklık sistemi çöktüğünde vücudun iltihaplanma tepkisi etkilenir. Kişilerin geliştirdiği iltihaplanma miktarı artabilir ve kronik inflamatuar durumlar gelişebilir. Bu durum uzun vadede kalp hastalığı olmak üzere ciddi sağlık problemlerini beraberinde getirebilir.

Çocuklarda Bağışıklık Sistemi Nasıl Güçlendirilir?

Çocukların bağışıklık sistemini güçlendirmek, sağlıklı bir büyüme ve gelişme için önemlidir. Çocukların hastalıklara karşı korunması veya geçirdiği enfeksiyonel bir durumun ciddi seviyelere ulaşmadan iyileşmesi için bağışıklık sisteminin güçlü tutulması gerekir. Bağışıklık sisteminin tam teşekküllü bir şekilde çalışması adına başta dengeli ve sağlıklı beslenmeye dikkat edilmelidir. Çocuklar için dengeli bir beslenme programı sağlanmalıdır. Meyve, sebze, tam tahıl, ihtiyaç duyulan kadar protein ve sağlıklı yağlar içeren bir beslenme düzeni sağlanmalıdır. Taze sebze meyve tüketimine günlük beslenmede yer verilerek vitamin ve mineraller ihtiyaçlarının karşılanması sağlanmalıdır. Çocuklar, şekerli yiyecekler ve fast food gıdalardan uzak durmalıdır.

Çocukların bağışıklık sistemini güçlendirmenin en etkili yollarından biri düzenli olarak aşılarını yaptırmaktır. Aşı karnesinde yer alan hiçbir aşı aksatılmamalı, grip aşısı gibi sezonluk tekrarlanması gereken aşıların takibi sağlanarak uygulama yapılmalıdır.

Çocuklar düzenli fiziksel aktiviteye sahip olduğu bir yaşam şekli sürmelidir. Bağışıklık sistemini güçlendirmede önemli bir rolü olan fiziksel aktivite Bağışıklık hücrelerinin dolaşımını arttırır. Çocukların yeterli uyku almaması ise bağışıklık sistemi için son derece önemlidir. Uyku eksikliği, bağışıklık sistemini zayıflatabilir ve enfeksiyonlara karşı vücudu savunmasız hale getirebilir. Bu nedenle çocuklar mutlaka yeterli uyku almalıdır.

Çocuğa gerekli hijyen alışkanlıkları öğretilmeli ve aşılanmalıdır. Ellerini düzenli olarak yıkaması, burun ve ağzın temiz tutması öğretilmeli ve hijyenik bir ortamda yaşamaları sağlanmalıdır.

Çocukların düzenli olarak doktor kontrollerine gitmesi büyük bir öneme sahiptir. Mevcutta olası bir sağlık probleminin olması halinde erken müdahale ile hastalığın tedavisi sağlanmalıdır.