Beslenme Alışkanlıklarınızı Değiştirmeniz İçin 5 Neden

Beslenme alışkanlıkları ve kişinin sağlığı arasında önemli bir bağ vardır. Tüketilen yiyecekler bedenin sağlığını etkiler. Sağlıklı beslenme ile birçok hastalıktan korunmak mümkünken, sağlıksız beslenme alışkanlıkları ile birçok hastalığın temeli atılabilir. Artan kilo beraberinde kalp damar hastalıkları başta olmak üzere iç organ yağlanmasına sebebiyet vererek organların işleyişini olumsuz yönde etkiler. Yanlış gıda tüketimi vücudun oksidatif stresinin artmasına ve hormonsal değişimler açığa çıkmasına neden olabilir. Dengeli ve ihtiyaç duyulan kadar beslenme sağlıklı beslenmenin temelini oluştururken hangi besinlerin yendiği beyin sağlığından bağırsaklara vücuttaki her bir yapıyı etkileme gücüne sahiptir.

Fast food gıdaların yoğun tüketimi, ihtiyaç duyulandan fazla kalori alımı, tek tip beslenme, paketli gıda tüketiminin fazla olması, yetersiz su alımı ve daha birçok olumsuz başlık sağlık yönünde olumsuzlukları getirebilir. Beslenme alışkanlıklarına bağlı olan vücuttaki bazı değişimler ve bu alışkanlıkların neden değiştirilmesi gerektiği farklı başlıklar altında sıralanabilir.

Beslenme ve Kronik Hastalıklar

Günümüzde, fast food gıdalara yönelimin artması, şekerli ve yağlı yiyeceklerin çok fazla tüketilmesi sıkça görünen davranışlardır. Bu yiyecekler ile çoğu kişide kilo artışı veya kan parametre değerlerinde değişimler görülebilir. Yüksek oranda şekerli gıda tüketimi vücudun insülin direnci geliştirmesine neden olabilir. Kan yapısında bulunan trigliserit seviyelerinin artmasıyla kalp damar sağlığı olumsuz yönde etkilenebilir. Fast food gibi vücuttaki oksidatif stresi yükselten besinler bağışıklık sisteminin yeteri kadar çalışmamasına neden olabilir. Bu durumların her biri birden çok kronik hastalığa sebebiyet verebilir. 

Sağlıklı olarak düşünülen gıdaların fazla tüketimi de olumsuzluklar getirebilir. Fazla miktarda protein tüketimi kalp damar sağlığını olumsuz yönde etkilerken, böbrek sağlığının da işleyişi bozulabilir. Kanı süzme görevini üstlenen böbrekler, gereğinden fazla protein alımına bağlı olarak yorulabilir. Kanın yeteri kadar süzülmemesi de çeşitli kronik hastalıklara yol açabilir.

Diyabet, yüksek tansiyon, Alzheimer, kalp hastalıkları, KOAH, artrit, irrite bağırsak sendromu gibi çeşitli kronik hastalıklar beslenmeye bağlı gelişebilir. Yanlış beslenme ile vücutta bulunan kanser hücrelerinde artış oluşabilir. Yanlış beslenme ve sağlıksız gıda tüketiminin fazla olması kansere yakalanma riskini arttırır. Her bir hastalık yaşam kalitesini ciddi oranda düşürürken belirli durumlarda ölüm gibi ciddi sonuçlara neden olabilir. Kalp damar yapısındaki değişimler, kalp krizi, inme veya felç gibi ciddi semptomlar ile sonuçlanabilir. Tüm bu riskleri azaltmak adına dengeli, taze sebze ve meyve tüketimine yer verilen bir beslenme şekli benimsenmesi önerilir.

Beslenme ve Zihinsel Gelişim

Besinler zihinsel gelişim ile de ilişkilidir. Sebze ve meyveler, süt ürünleri, yağsız sağlıklı protein kaynakları, kompleks karbonhidrat kaynakları adeta bir besin deposudur. Yetersiz besin tüketimi beraberinde besin eksiklikleri yaratır. Folik asitten zengin olan yeşil yapraklı sebzeler ve yağlı tohumlar zihinsel gelişimi destekleyen besinlerdir. Beyin fonksiyonlarının gelişmesini sağlayan folik asit, eksik olması halinde zihinsel gelişimde yetersizlikler açığa çıkabilir. Zihinsel gelişim için anne karnından itibaren folik asit miktarına dikkat edilmelidir. 

Yetersiz protein alımı veya sağlıksız protein kaynakları beyin hücre gelişimini olumsuz yönde etkiler. Hücrenin yapı taşı olan proteinin eksik olması beyin hücrelerinin yeteri kadar gelişememesine sebebiyet verebilir. Bu durum da zihinsel gelişimin yetersiz olması ile sonuçlanabilir.

Zihinsel gelişimde Omega 3 yağ asitleri tüketimi de büyük bir rol oynar. Omega 3, özellikle çocukluk döneminde dikkat edilmesi gereken başlıklardan biridir. Omega 3 türlerinden biri olan DHA yağ asidi beyin fonksiyonlarının gelişimini destekler. Günlük hayatta yağlı soğuk deniz balıklarından alınan Omega 3, gerekli durumlarda takviyeler ile de kullanılabilir. Beslenmesinde balık kaynaklarına yer vermeyen kişiler supplement kullanabilir.

Beslenme ve Uyku Düzeni 

Tüketilen yiyecekler ve hangi saatlerde tüketildikleri uyku düzenini etkileyebilir. Geç saatlerde tüketilen besinler insülin salınımını uyarır. İnsülin salınımı ile melatonin salınımı arasında bağ vardır. İnsülin salınmaya devam ederken verimli bir uyku için ihtiyaç duyulan melatonin salınımı gerçekleşemeyebilir. Bu durum uyku düzeninin olumsuz etkilenmesi ile sonuçlanır. Uykuya geçişte zorlanma ve beraberinde uyuyamama görülebilir.

Yetersiz beslenmeye bağlı olarak da uyku düzeninde değişimler oluşur. Ciddi kilo düşüklükleri nedeniyle uyku süresinde azalmalar görülebilir. Tam tersi bir durumda ise fazla kilo artışına bağlı olarak kişiler daha uzun süreli uyumaya yatkın olabilir. Uyku apnesi gibi nefes problemleri görülme riski artabilir. Günlük ortalama 8 saat uyku sağlıklı kabul edilirken ciddi artışlar veya düşüşler psikolojik sağlığı olumsuz yönde etkileyebilir.

Uyku düzeninde bozukluklar beraberinde çeşitli sağlık problemleri getirebilir. Kişilerin kendini yorgun ve halsiz hissetmesi verimli uyku düzeninin olmamasının en sık karşılaşılan sonucudur. 

Beslenme ve Psikoloji

Şekerli ve yağlı yiyecekler psikoloji üzerinde etkili olan hormonların salınımını etkiler. Dopamin ve endorfin gibi kişinin kendini zinde ve mutlu hissetmesini sağlayan yiyecekler tüketilen gıda çeşidine göre değişebilir. Bu hormonların tüketilen besinler ile bağlantılı salgılanmaya başlaması, bu tür gıdalara bağımlılık hissi yaratabilir. Taze sebze ve meyveler ve sağlıklı yağlar vücudun ihtiyaç duyduğu hormon miktarının salgılanmasını destekler. Bu sayede kişiler sağlıklı beslenerek hem beden hem de psikolojik sağlığını koruyabilir. 

Beslenmeye bağlı gelişebilecek kronik hastalıklardan biri depresyondur. Öğün düzeni olmadan beslenme, gece yemek yeme alışkanlığı, hazır gıda tüketiminin yoğun olması depresyona girme riskini arttırabilir. 

Yanlış beslenme sadece gereğinden fazla yemek yeme olarak düşünülmemelidir. Yetersiz beslenme de değiştirilmesi gereken beslenme davranışlarından biridir. Günlük ihtiyaç duyulan besinlerin alınmaması beraberinde mineral ve vitamin eksiklikleri getirir. Bu durum beyin fonksiyonlarının olumsuz etkilenmesine ve kişinin kendini sürekli yorgun ve modunu sürekli düşük hissetmesine neden olabilir. 

Beslenme ve Cilt Sağlığı

Beslenme alışkanlıklarından cilt sağlığı da etkilenir. Çok yağlı beslenme beraberinde sivilce problemini açığa çıkarabilir. İşlenmiş ürünler vücuttaki oksidatif stresi arttırır. Artan oksidatif stres cilt sağlığını da olumsuz yönde etkileyebilir. İltihap oluşma ihtimalinin artmasına bağlı olarak cilt üzerinde iltihabi sivilce oluşumu gözlemlenebilir. 

Egzama problemi olan kişiler için de beslenme önemli bir başlıktır. Cilt üzerinde ciddi iritasyonlara sebep olan egzama, tedavi edilmesi gereken bir cilt problemidir. Sağlıksız beslenme alerjik bünyelerdeki alerjen üretimini arttırabilir. Sadece sağlıksız beslenme değil, belirli gıdaları fazla tüketmek de semptomları arttırabilir. Kişiler kendilerini gözlemleyerek süt ve süt ürünlerini daha dikkatli tüketebilir. Sağlıklı olduğu için bolca tüketilen yağlı tohumlara da sınırlama getirilebilir. 

Özellikle, tek tip beslenmeye bağlı olarak cilt sağlığında olumsuz yönde değişimler görülebilir. Bazı kişilerde B12 vitamininden zengin olan süt ürünleri tüketimine bağlı olarak sivilce oluşumunda artış gözlemlenmiştir. Bu durum bir kez daha sağlıklı gıdaların da belirli ölçülerde tüketilmesi gerektiğini gösteren örneklerden biridir. Havuç, domates, kırmızı biber vb. A vitamini kaynaklarından gereğinden fazla tüketmek de cilt rengi üzerinde değişimler yaratabilir.

Beslenme alışkanlıklarını değiştirerek tüm bahsedilen sağlık problemleriyle karşılaşma riski minimuma indirilir. Doğru besinler genetik faktörlerle gelen hastalıklara karşı savaşta büyük destekçilerdir. Taze sebze ve meyve tüketimi, sağlıklı protein kaynakları, yeteri kadar sıvı alımı, doğru saatlerde günlük alınması gereken enerji miktarına uyumlu şekilde beslenme, birçok sağlık problemine yakalanma riskinin önüne geçer.