Dengeli Beslenme Nedir? Dengeli Beslenmenin Önemi?

Her geçen yıl dengeli beslenmenin ne kadar önemli olduğu birçok toplum tarafından kabul edilmeye başlanmıştır. Yapılan çalışmalar ile çeşitli besinlere yer verilen, sağlıklı gıdaların tüketildiği ve porsiyon kontrolünün uygulandığı beslenme planlarının birçok hastalık gelişimini önlediğine yönelik bulgulara ulaşılmıştır. Dengeli beslenme ile vücudun ihtiyaç duyduğu birçok besine erişim sağlanabilir. Kişiler, hücre yenilenmesi, gelişmesi, vücuttaki sistemlerin verimli bir şekilde çalışması, sinir iletiminin gerçekleşmesi gibi birçok fizyolojik süreci dengeli beslenme ile destekleyebilir. Sağlıklı bir yaşam ile dengeli beslenme bir arada düşünülmelidir.

Dengeli Beslenmek Nedir?

Dengeli beslenmek, sağlıklı yaşamın önemli parçalarından biri olarak kabul edilir. Vücudun ihtiyaç duyduğu besin öğelerini uygun miktarlarda ve doğru olanlarda almayı amaçlayan bir beslenme şeklidir. Kişinin günlük alması gereken kadar kalori miktarını karşılamasının yanı sıra tüketilen besinlerde besin çeşitliliğinin sağlandığı bir beslenme düzenini ifade eder. İdeal vücut ağırlığını sürdürmek, kilo kontrolü sağlamak, ihtiyaç duyulan enerjiyi almak ve kronik hastalıklara yakalanma riskini azaltmak için dengeli beslenmek oldukça önemlidir.

Dengeli beslenme çeşitli besin gruplarını barındırır, ölçülü porsiyonlar içerir ve protein karbonhidrat yağ dengesine sahiptir. Lif açısından zengin gıdalara günlük beslenmede yer verilmesini sağlar. Şeker ve tuz tüketiminin sınırlandırılması adımlarını da içerir.

Dengeli Beslenmenin Önemi 

Dengeli beslenmek kalp damar sağlığından sindirim sistemine kadar vücuttaki birçok sistem için çeşitli öneme sahiptir. Kişiler dengeli beslenme sayesinde ihtiyaç duyduğu karbonhidrat, yağ ve protein değerlerini besin yolu ile alabilir. Böylece her bir enerji kaynağına erişim sağlanabilir. Taze sebze ve meyvelere yer verilmesi günlük ihtiyaç duyulan vitamin ve mineral alımını önemli derecede destekleyebilir. Yeşil yapraklı sebzeler, tam tahıllar ve baklagillerin tüketilmesi sindirim sistemini destekleyerek bağırsak sağlığının korunmasına ve bağırsak fonksiyonlarının etkili bir şekilde çalışmasına katkı sağlar.

Ölçülü porsiyonlar tüketilerek fazla kalori alımının önüne geçilebilir. Böylece mevcut kilo korunabilir veya fazla kilolardan arınmak mümkün olabilir. Kilo almak isteyen kişiler ise yine dengeli beslenme sayesinde sağlıklı bir şekilde kilo alabilirler.

Besinlerden ihtiyaç duyulan antioksidanlar alınabilir. Böylece hücreler oksidatif strese karşı korunabilir ve bağışıklık sistemi etkili bir şekilde çalışmasını sürdürebilir.

Belirli miktarda protein almanın yanı sıra sağlıklı gıdaları tercih etmek kalp damar sağlığını koruyarak kardiyovasküler hastalık oluşum riskini azaltabilir.

Süt ve süt ürünleri kadar yağlı tohumlar ve yeşil yapraklı sebzeler gibi diğer kalsiyum ve demir kaynaklarına günlük beslenmede yer verilmesi kas iskelet sisteminin de sağlıklı kalmasını destekleyebilir.

Dengeli Beslenmek İçin Günde Kaç Öğün Yemeliyiz? 

Günde kaç öğün tüketilmesi gerektiği kişiden kişiye değişkenlik gösterir. Kişinin günlük alması gereken kalori miktarı, çalışma saatleri ve uyku düzeni kaç öğün tüketmesi gerektiğini etkileyebilir. İdeal bir beslenme planı oluşturulması ve öğün miktarını belirleyebilmek adına bir diyetisyen desteği alınabilir. Böylece kişilerin özel beslenme ihtiyaçlarına göre ideal öğün sayısı belirlenebilir.

Öğün sayısı belirlenirken bir yemeğe ciddi derecede aç bir şekilde başlamanın önlenmesi hedeflenir. Böylece kişiler daha rahat bir şekilde porsiyon kontrolü yapabilir ve tokluk seviyelerini dengeleyebilir. Bu noktada ana öğünler arasına ara öğün eklenmesi doğru bir yaklaşım olabilir.

Dengeli Beslenmek İçin Nelere Dikkat Etmeliyiz? 

Dengeli beslenmek için günlük beslenmede çeşitli besin gruplarına yer verildiğine özen gösterilmesi gerekir. Beslenmede; meyve ve sebzelere, tahıllara, yağsız protein kaynaklarına, sağlıklı yağlara ve kompleks karbonhidrat kaynaklarına yer verilmesi önerilir. Farklı besin gruplarının kombinasyonu ile vücudunun ihtiyaç duyduğu besin alımı desteklenebilir.

Her öğünde ve atıştırmalıklarda porsiyon kontrolü sağlanmalıdır. Fazla kalori alımının önüne geçilmesiyle kilo kontrolü desteklenebilir.

Besin çeşitliliği sağlanırken protein karbonhidrat ve yağ dengesine dikkat edilmelidir. Vücudun ihtiyaç duyduğu kadar protein alımı desteklenmelidir. Böylece hücre yenilenmesi, kas ve iskelet sağlığı veya kan üretimi gibi birçok hayati öneme sahip fizyolojik süreç devam edebilir.

Dengeli beslenme sırasında su tüketimi ihmal edilmemelidir. Vücut fonksiyonlarının düzgün çalışması için yeterli miktarda su tüketilmelidir.

İşlenmiş gıdalardan veya fastfood gibi hazır gıdaların tüketiminden kaçınılmalıdır. Aşırı şeker tüketimi obezite riskini artırırken yoğun miktarda tuz tüketimi ise yüksek tansiyon riskini artırabilir.

Dengeli Beslenmek İçin Neler Yemeliyiz? 

Dengeli bir beslenme planı sürdürülebilmesi için her türlü besin grubuna günlük beslenmede yer verilmesi önerilir. Dengeli beslenmek için tüketilmesi gereken besinler aşağıdaki şekilde örneklendirebilir.

• Protein kaynakları: yumurta, süt ve süt ürünleri, yağsız kırmızı et, tavuk veya hindi eti, balık eti
• Baklagiller: mercimek, fasulye, nohut vb.
• Yeşil yapraklı sebzeler: ıspanak, lahana, pazı, pırasa vb.
• Meyveler: turunçgiller, çilek veya böğürtlen gibi kırmızı meyveler, muz, avokado vb.
• Bitkisel yağlar: zeytinyağı, avokado yağı, Hindistan cevizi yağı vb.
• Yağlı tohumlar: fındık, ceviz, badem, kaju vb.
• Tahıllar: tam buğday, karabuğday, kinoa, çavdar, yulaf vb.

Dengeli Beslenme Sırasında Vücudumuzda Neler Değişir? 

Dengeli beslenme sayesinde vücuttaki birçok fizyolojik süreç sağlıklı bir şekilde işleyişini sürdürebilir. Porsiyon kontrolü yapılması halinde vücutta kilo kaybı gözlemlenebilir ve fazla kilolar verilebilir. Sebze ve meyve çeşitliliği sağlanması halinde ihtiyaç duyulan lif alımı destekleneceğinden tuvalet düzeni sağlanabilir.

Yeterli miktarda karbonhidrat ve protein alınması halinde kişiler kendilerini daha dinç ve enerjik hissedebilir. Şeker ve tuz tüketimi sınırlandırılacağı için vücuttaki ödem miktarı azalabilir. Böylece kişiler şişkinlik şikayetlerinden kurtulabilir.

Kas iskelet sisteminin ihtiyaç duyduğu vitamin ve minerallerin alınması ve yeterli miktarda protein alımının sağlanması ile kas kütlesinde artış görülebilir. Kişiler kendilerini daha dinç ve güçlü hissedebilir.

Gelişmekte olan vitamin ve mineral eksikliği giderilerek vitamin eksikliği nedeniyle gelişebilecek olan saç kaybı, tırnak yapısında bozulma, halsizlik veya depresif bir ruh hali gibi olumsuz durumlarda iyileşme gözlemlenebilir.

Metabolik hastalık gelişimi veya riski söz konusu olması halinde hastalıkların seyrinde olumlu iyileşmeler gözlemlenebilir.

Dengeli Beslenmeyi Bozan Alışkanlıklar

Dengeli beslenme düzeninin bozulmaması için bazı başlıklara dikkat edilmesi gerekir. Aksi takdirde dengeli beslenmeden elde edilebilecek faydalar azalabilir. Dengeli beslenmeyi olumsuz yönde etkileyebilecek alışkanlıklar aşağıdaki şekilde sıralanabilir.

• Yoğun miktarda alkol kullanımı
• Şeker içeriği yüksek gıdaların tüketimi
• Tek tip beslenme şekli
• Çok düşük oranda karbonhidrat alımı veya karbonhidrat alımından kaçınma
• Aşırı miktarda protein alımı
• Yetersiz protein alımı
• Yeterli miktarda su tüketmeme
• Porsiyon kontrolüne dikkat etmeme

Sıkça Sorulan Sorular 

Dengeli Beslenirsek Neler Olur?

Dengeli beslenmenin vücuda sunduğu çok sayıda fayda bulunur. Dengeli beslenme ile kardiyovasküler hastalık gelişme riski azaltılabilir, kemik sağlığı iyileştirilebilir, kilo kontrolü sağlanabilir, sindirim sisteminin verimli bir şekilde çalışması desteklenebilir.

Sağlıklı Bir Öğün Nasıl Olmalıdır? 

Sağlıklı bir öğün içerisinde yeterli miktarda protein, yağ ve karbonhidrat bulunmalıdır. Kişinin özel bir sağlık durumu bulunmadığı takdirde belirli oranlarda her üç besin çeşidine de sağlıklı bir öğünde yer verilmelidir.

Sağlıklı Olmak İçin Dengeli Beslenmek Gerekir Mi?

Vücutta gelişen fizyolojik süreçlerin desteklenmesi ve verimli bir şekilde çalışmaya devam etmeleri için dengeli beslenmenin gerekli olduğu düşünülür. Dengeli beslenme ile gelişebilecek olan birçok metabolik hastalık riski azalabilir veya mevcuttaki sağlık durumunun iyileşmesi desteklenebilir.