Dumping Sendromu

Aşırı karbonhidrat alan ya da mide, bağırsak ve yemek borusu ameliyatı olan insanlarda görülebilen Dumping sendromu doğru tedavi uygulanmadığı takdirde yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürüyor. Peki Dumping sendromuna ne sebep oluyor? Sendromun belirtileri neler?

Dumping Sendromu Nedir?

Dumping sendromu, midenin hızlı boşalmasının neden olduğu ve ishal, mide bulantısı, yemek yedikten sonra hissedilen yorgunluk ile karakterize olan bir problemdir. Ağız yolu ile tüketilen yiyecekler ve içecekler mideden onikiparmak bağırsağına gider. Eğer bu geçiş hızlanırsa ve yüksek karbonhidratlı içerik ince bağırsağa hızla bir şekilde ulaşırsa ne yazık ki Dumping sendromu oluşur. Bu sorun, yüksek düzeyde basit karbonhidratlar alındığında ya da gastrik bypass cerrahisi geçiren hastalarda ortaya çıkabilir. Ayrıca bu durum özofagus ameliyatı geçirmiş insanlarda da görülebilir.

Dumping Sendromu Neden Olur?

Dumping sendromunda midedeki yiyecekler ve mide suları kontrolsüz ve aşırı hızlı bir şekilde ince bağırsak bölümüne hareket eder. Bunun en yaygın nedeni mide ile ilgili ameliyatlar olabilir. Dumping sendromu genellikle mideye yapılan cerrahi müdahaleleri takiben besin alımı ile kendini göstermektedir. Dumping sendromu; obezite cerrahisi kapsamındaki mide kanseri gibi organik sebeplere yönelik yapılan ve mide ile ince bağırsağı ayıran bölgeyi içeren büyük cerrahi işlemlerin sonrasında ya da midenin tamamının alındığı ameliyatlar sonrasında görülebilmektedir.

Genellikle Dumping sendromu sorumlusu obezite ameliyatları olarak bilinse de mideden geçirilen herhangi bir operasyon sonrasında da görülebilmektedir. Bu nedenle Dumping sendromunun sadece obezite ameliyatları nedeniyle olduğunu söylemek yanlış olacaktır. Ayrıca ameliyat olunmasa bile kişide Dumping sendromuna sebep olabilecek sorunlar olabilir.

Gıda alımını takiben on ile otuz dakika içinde semptomların ortaya çıktığı durumlarda Erken Dumping Sendromu söz konusudur. İnce bağırsağa kontrolsüz bir şekilde gelen besin içeriği sebebiyle hazımsızlık, ishal gibi belirtilerin yanında bağırsakların salgıladığı maddelere bağlı olarak çarpıntı, tansiyon düşüklüğü gibi sistemik belirtiler de gelişir.

Öğünlerden bir ile üç saat sonra belirli semptomların ortaya çıkması ile karakterize olan bir Dumping sendrom türüdür. Erken Dumping sendromundan farklı olarak; ince bağırsağa gelen içeriğe bağlı kanda ani yükselen kan şekerine verilen cevaptır. Vücudun hızlı insülin salgısı ile verdiği bu cevap ile hastalarda kan şekeri düşüklüğü belirtileri oluşur.

Dumping Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Erken tipte Dumping sendromu aşağıdaki semptomlara neden olabilir:

•       Hazımsızlık,
•       Şişkinlik,
•       Vücutta kızarıklıklar,
•       Erken doyma ve doluluk hissi,
•       Hızlı kalp atışı,
•       Çarpıntı,
•       Yüzde kızarıklık,
•       Terleme,
•       Baş dönmesi,
•       Mide bulantısı,
•       Kusma,
•       İshal.

Geç tipte Dumping sendromu aşağıdaki semptomlara neden olabilir:

•       Baş dönmesi, bitkin hissetme,
•       Zihin bulanıklığı veya karışıklığı,
•       Terleme,
•       Konsantrasyon kaybı,
•       Halsizlik, yorgunluk,
•       Çarpıntı,
•       Bayılma,
•       Vücutta titreme,
•       Açlık hissi,
•       Titreme.

Bazı hastalar erken ve geç Dumping sendromu belirtileri gösterebilir. Bu nedenle herhangi bir belirti görüldüğü anda doktora başvurulmalıdır. Ek olarak, bu semptomlar diyet değişiklikleri ile kontrol edilemeyebilir. Dumping sendromu önemli kilo kaybına neden olabilir. Bu nedenle doktorlar her zaman yeni bir program oluşturulmasını isterler. Araştırmalara göre, Dumping sendromlu kişilerin yaklaşık %75’i erken Dumping, yaklaşık %25’i ise geç Dumping sendromu yaşıyor. Bazıları her ikisini de deneyimler. Genel olarak, Dumping sendromu kısmen hastaları yeme alışkanlıklarını değiştirmeye zorlayarak kilo kaybına katkıda bulunabilir.

Dumping Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?

Doktorlar Dumping sendromu olup olmadığını anlamak için bazı yöntemler kullanır. İlk olarak mide veya bağırsak ile ilgili bir ameliyat geçirip geçirilmediği sorgulanır. Ardından semptomlar dinlenir. Hastalığınızın Dumping sendromu olup olmadığını netleştirebilmek için doktorların isteyebileceği testler aşağıdaki şekildedir:

•   Glikoz tolerans testi: Doktorunuz bu test için hastaneye gitmeden en az 8 saat önce yemek yemeyi bırakmanızı isteyecektir. Hastaneye geldiğinizde kolunuzdan ilk olarak kan örneği alınacaktır. Daha sonra glikoz içeren bir sıvı içersiniz ve kolunuzdan düzenli aralıklarla kan örneği alınır. Dolayısıyla kan şekerinizi düzenlerken vücudunuzun insülini nasıl kullandığı belirlenecektir.
•   Mide Boşaltım Testi: Bu test yediğiniz yiyeceklerin midenizden ne kadar zamanda çıktığını anlamak için yapılır. Size içerisinde radyoaktif madde bulunan bir yemek yedirilir. Bu yemeği bitirmenizin ardından gama kameraya sahip özel bir tarayıcı ile midenizdeki yiyeceklerin hareketleri takip edilerek incelenir. Aklınıza takılmaması için söylemekte fayda var; verilen radyoaktif maddeli yemeğin sağlığınıza hiçbir zararı bulunmamaktadır.
•   Üst Gastrointestinal Sistem (GİS) Endoskopisi: Bu testte doktor sırasıyla yemek borusunu, midesini ve ince bağırsağının en kısa bölümü olan 12 parmak bağırsağını gözlemler. Bu test ile doktor ortaya çıkan şikayetlerin kaynağı olabilecek diğer sorunları gözlemler.
•   X-Ray ile Görüntüleme: Bu yöntem ise üst gastrointestinal sistem X ışınları yardımı ile gözlemlenir. İşlemden önce kişiye özel bir sıvı içirilir. Sıvı içilirken doktor da bu sıvının ilerleyişini röntgen cihazı aracılığı ile izleyerek içerideki yapıyı inceler.

Tüm bunların sonuçlarına göre de Dumping sendromu teşhisi konulabilmektedir.

Dumping Sendromu Nasıl Önlenir?

Dumping sendromunu önlemek için şu adımları izleyebilirsiniz;

•       Yemekleri daha yavaş ve sindirilerek tüketin,
•       Gün içerisinde üç ana öğün yemek yerine en az beş defa fakat az miktarda sık yeme düzenine geçin,
•       Gıdaları iyice çiğnedikten sonra yutun,
•       Şeker, makarna, beyaz ekmek ve gazlı içecek gibi karbonhidrat düzeyi yüksek gıdaların tüketiminden kaçının,
•       Balık, tavuk ve baklagiller gibi protein ağırlıklı besinlerin tüketimine ağırlık verin,
•       Mısır ve brokoli gibi sebzelerin, tahıllı ürünlerin ve lifli gıdaları bolca tüketin,
•       Öğünlerden özellikle otuz dakika önce ve sonrasında fazla sıvı almayın.

Dumping Sendromu Ne Kadar Sürer?

Dumping sendromu özellikle yemekte sofra şekeri ya da meyve şekeri açısından zengin beslenildiğinde ortaya çıkmaktadır. Genellikle, erken Dumping kendi kendini sınırlar ve yedi ile on iki hafta içinde çözülür. Ancak bu sorunun cevabı hastadan hastaya değişkenlik gösterebilmektedir. Dumping sendromunun üç ay içinde kendiliğinden çözülmesi durumu da söz konusu olabilir. Ayrıca bu süreçte diyet değişikliklerinin semptomları hafifletebilmesi muhtemeldir.

Dumping Sendromu Tedavisi

Dumping sendromu aslında anatomik mekanizmalardan kaynaklanan bir komplikasyon olduğundan, tedavide ilk olarak yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıklarında radikal değişiklikler önerilir. Ancak bazen bu değişiklikler de yetersiz gelerek düzelmeyebilir. Doktor bu aşamada ilaç ve ameliyat önerebilir.

Cilt altına enjeksiyon yolu ile uygulanan ishal önleyen ilaçlar, yiyeceklerin hızla bağırsaklara boşalmasını yavaşlatabilir. Bunun olası yan etkileri mide bulantısı ve kusma gibi çeşitli mide sorunları olabilir. Bu yüzden yeterli kalorinin alındığından emin olmak için gerekli diyet değişiklikleri yapıldıktan sonra kilonun izlenmesi önemlidir. Eğer ciddi bir kilo kaybı yaşanıyorsa bu durum diyetisyene ya da doktora bildirilmelidir. Diyet değişikliğinden sonra semptomlar düzelmezse, ilaç tedavisinin düşünülebilmesi için doktora tekrar danışılmalıdır.

İlaç veya beslenme değişikliklerine cevap vermeyen hastalarda cerrahi prosedürler uygulanabilir. Bu hastalık için midenin hemen çıkışında bulunan, öğütülmüş besinlerin mideden onikiparmak bağırsağa geçişini kontrol eden kasın, yeniden yapılandırılması gibi rekonstrüktif teknikler uygulanabilir ya da gastrik bypass ameliyatını tersine çeviren cerrahi prosedürler uygulanır. Diyet ve tıbbi tedavinin başarısız olduğu Dumping sendromu semptomlarına sahip olan hastalara ameliyat gerekebilir. Roux-en-Y gastrik bypass, midenin boyutunu küçülterek kişinin yiyebileceği yemek miktarını kısıtlayan bir kilo verme ameliyatıdır. Dumping sendromunu tedavi etmek için cerrahi müdahale her zaman işe yaramaz. Bu soruna multidisipliner şekilde bakılması son derece gerekli ve faydalıdır.