Eklem İltihabı (Artrit) Nedir Belirtileri Nelerdir?

Eklem iltihabı, her iki cinsiyeti de etkileyebilen, genetik faktörler, yaş, enfeksiyonlar veya yaralanmalar sonucu açığa çıkabilen bir hastalıktır. Artrit gelişiminde farklı artrit türleri yer alabilir. Osteoartrit ve romatoid artrit iki ana artrit türüdür. Artrit, eklem bölgesinde ağrı, şişkinlik veya hassasiyet gibi semptomlara neden olabilir. Altta yatan artrit türüne ve hastanın genel sağlık durumuna göre çeşitli yöntemler ile hastalığın tedavisi sağlanabilir veya ilerlemesi önlenebilir. Bu noktada ilaçlardan, fizik tedaviden, diyet değişikliklerinden veya cerrahi müdahalelerden faydalanılabilir.

Eklem İltihabı (Artrit) Nedir?

Eklem iltihabı bir diğer deyişle artrit, vücuttaki eklemlerin bir veya daha fazlasında gelişen iltihap durumunu ifade eder. Eklem bölgesinde ağrı, şişlik, sertlik veya hareket kısıtlılığı gibi semptomlar açığa çıkmasına neden olur. Artritin birden fazla türü vardır ve kişilerde gelişen türe göre gözlemlenen semptomlar ve ihtiyaç duyulan tedavi değişkenlik gösterebilir.

Eklem iltihabına sebep olan hastalıklardan biri osteoartrittir. Osteoartrit, yaşla birlikte gelişen, eklem kıkırdağının aşınması sonucu acaba çıkan bir hastalıktır. Eklem yüzeylerinde meydana gelen deformasyon sonucunda bölgede iltihaplanma gelişebilir. Eklem sertliği ve zamanla eklem hareketlerinde azalma meydana gelebilir.

Eklem iltihabında rol alan bir diğer hastalık ise romatoid artrittir. Romatoid artrit, bağışıklık sisteminin eklemleri hedef alması sonucu ortaya çıkan otoimmün bir hastalıktır. Hastalıkla beraber eklemleri çevreleyen zar olan sinovium iltihaplanmaya başlar ve eklem kıkırdağı zarar görür. Romatoid artritte eklenme kıkırdaklar genellikle simetrik olarak etkilenir. El, ayak ve diz eklemleri en çok etkilenen küçük eklemlerdir. 

Artrit gelişmesinde çeşitli etkenler rol alabilir. Bazı artrit türleri genetik yatkınlık da ilişkili bulunmuştur. Bunun yanı sıra yaş faktörü de artrit gelişiminde etkili olabilir. Osteoartrit genellikle yaşla birlikte açığa çıkan bir sağlık problemidir. Cinsiyet faktörü de artrit gelişimini etkileyen başlıklardan biridir. Kadınlarda romatoid artrit gelişim riski daha yüksektir. Enfeksiyonlar ve yaralanmalar sonucunda da artrit semptomları ile karşılaşılabilir.

Eklem İltihabı Belirtileri Nelerdir?

Eklem iltihabı belirtileri hastalığın şiddetine ve tipine bağlı olarak değişebilir. Artrit nedeniyle aşağıdaki semptomlar ile karşılaşılabilir:

• Eklem bölgesinde ağrı
• İltihap gelişen bölgede şişlik
• Bölgesel sıcaklık ve kızarıklık
• Hareket kısıtlılığı
• Sabah tutukluğu
• Genel halsizlik
• Ateş
• Romatoid nodüller

Eklem İltihabı Kimlerde Görülür?

Eklem iltihabı, her yaş, cinsiyet ve etnik kökende görülebilir. Ancak bazı faktörler artrit gelişme riskini artırabilir. Bu etkenler aşağıdaki şekilde açıklanabilir:

• Yaş: Osteoartrit genellikle yaşla birlikte açığa çıkan bir hastalıktır. Yaşla beraber eklem kıkırdağının aşınması doğal gelişen bir durumdur.
• Genetik faktörler: Aile öyküsünde eklem iltihabı olan kişilerde artrit ile karşılaşma oranının daha yüksek olduğu düşünülür. Özellikle otoimmün artrit türleri genetik yatkınlık ile ilişkilendirilmiştir.
• Cinsiyet: Osteoartrit her iki cinsiyette de ortak şekilde görülürken romatoid artrit kadınlarda erkeklere göre daha fazla görülme oranına sahiptir.
• Obezite: Fazla kilolar eklemler üzerindeki yükü arttırabilir. Bu nedenle obezite osteoartrit riskini artıran hastalıklar arasında yer alır.
• Eklem yaralanmaları: Eklem bölgesinde gerçekleşen travmalar eklem içi kıkırdak hasarına neden olabilir ve osteoartrit riskini artırabilir.
• Enfeksiyonlar: Bakteriyel veya virüs enfeksiyonları eklem bölgesinde iltihaplanma gelişimine neden olabilir.
• Cinsel yetişkinlik dönemi: Bazı artrit türleri genellikle genç yetişkinlik döneminde başlar. Örneğin, ankilozan spondilit genellikle genç erişkinlerde ortaya çıkar.

Eklem İltihabı Hangi Testlerde Anlaşılır?

Eklem iltihabı şikâyeti ile bir sağlık kuruluşuna başvurulması halinde hastalar çeşitli tetkikler ile incelenir. Açığa çıkan belirtiler, sağlık geçmişi ve doktorun klinik değerlendirme sonuçlarına göre farklı tetkiklere ihtiyaç duyulabilir. Yapılacak olan testler kapsamında sedimantasyon hızı (SED) ve C-reaktif protein değerlerine bakılır. Bu kan tahlilleri ile vücutta iltihap olup olmadığı belirlenebilir. Romatoid faktör ve antinükleer antikor ile otoimmün artrit tespit edilebilir. Anemi gibi ek belirtilerin değerlendirilmesi gereken durumlarda ise tam kan sayımı gerçekleştirilir.

Görüntüleme ve eklem sıvısı testlerinden de faydalanılabilir. Röntgen çekimleri, ultrasonografi ve manyetik rezonans görüntüleme ile eklem dokusu ve boşlukları detaylı bir şekilde görülebilir. Sinovyal sıvı analizi miydi eklem içindeki sıvı incelenerek enfeksiyon veya kristal yapısı olup olmadığı tespit edilebilir. Nadir de olsa sinoviyum biyopsisi gerçekleştirilebilir.

Artrit Tanısı Nasıl Konur?

Artrit tanısı bir dizi tetkik ve fiziki muayene yapılması ardından konulabilir. Doktor eklem iltihabını değerlendirmek ve belirtileri incelemek üzere fiziki muayene gerçekleştirilir. Eklem şişlikleri, kızarıklıklar ve sıcaklık artışı değerlendirilir. Bir diğer aşamada ise hareket kısıtlılığı incelenir. Yapılan klinik değerlendirme ardından tam teşhis konulabilmesi adına çeşitli laboratuvar ve görüntüleme tetkiklerinden yararlanılır. Tüm incelemelerin sonucu açığa çıkan sonuçlar doğrultusunda hastaya artrit tanısı konulabilir.

Artritin şiddeti ve temelinde yatan ana türe göre hastalığın ilerlemesini önlemek ve semptomların iyileşmesini sağlamak için ilaç tedavileri, fizik tedavi ve egzersiz planlarından yararlanılır.

Eklem İltihabı Kendiliğinden Geçer Mi?

Eklem iltihabının kendiliğinden geçmesi genellikle mümkün değildir. Eklem iltihabı, altta yatan bir hastalığın veya durumun belirtisi olduğu için, tedavi genellikle spesifik bir tanıya ve nedenin belirlenmesine dayanır. Bazı artrit türleri veya eklem iltihabı nedeni olan diğer durumlar kronik olabilir ve tedavi edilmezse ilerleyebilir. Hastalığın ilerlemesi ise eklem hasarına yol açabilir ve yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir.

Bu nedenle eklem iltihabına yönelik şikayetler gelişmesi halinde mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. 

Sıkça Sorulan Sorular

Eklem Hastaları Ne Tüketmemelidir?

Eklem sağlığı ve beslenme arasında yakın bir ilişki bulunur. Sağlıklı ve dengeli bir beslenme planı uygulanması tüm sistemleri olduğu gibi kas iskelet sistemini de olumlu yönde etkiler. Bu noktada tüketilmemesi gereken de bazı besinler bulunur. Öncelikle hastalar işlenmiş gıdalardan ve trans yağ içeren ürünlerden uzak durmalıdır. Aşırı şeker ve rafine karbonhidratlar tüketilmemelidir. Yüksek yağlı süt ürünleri ve kırmızı et tüketiminin de sınırlandırılması gerekebilir. Alkol, kafein ve aşırı tuz tüketiminden de kaçınılmalıdır.

Eklem İltihabı Romatizma Başlangıcı Mıdır?

Romatoid artrit romatizmanın en tehlikeli türlerinden biri olarak kabul edilir. Hastalığın ilerlemesi halinde romatizma belirtilerinden biri olan hareket kısıtlılığı ile karşılaşılabilir.

Artrit Tedavisi Ne Kadar Sürer?

Erken ve düzenli tedavi ile artrit şikayetleri 3- 5 ay ile sınırlandırılabilir. Bir yıl içerisinde ise hastaların birçoğunda ciddi iyileşmeler gözlemlenir. Sağlıklı beslenmeye dikkat edilmesi, ideal kilonun korunması ve düzenli egzersiz yapılması ile artritin tekrarlama riski azaltılabilir.