Genetik Kanser Testi

Günümüzde her geçen gün kanser hastalığına yakalanan kişi sayısı artmaktadır. Vücudun her bir dokusunda gelişebilen kanser hücreleri çevresel faktörlere bağlı gelişebildiği gibi genetik faktörlerle de bir sonraki kuşağa aktarılabilir. Gelişen teknolojiyle genetik kanser testi geliştirilmiş ve kişilerin kanser hastalığına yakalanma yatkınlığını saptamak üzere uygulanmaya başlanmıştır. Test sonucuna göre erken müdahaleler alınarak kişilerin mevcut sağlık durumunun korunması ve olası bir kanser vakasının erken müdahaleler ile önüne geçilmesi hedeflenir.

Genetik Kanser Testi Nedir?

Genetik kanser testi, DNA ve genetik kod testi olarak da adlandırılır. Kişinin kromozomlarında, genlerinde veya proteinlerinde meydana gelen değişiklikleri saptamak üzere uygulanır. Bu yapılarda meydana gelen değişimler kanser habercisi olabilir. Vücutta bulunan hücreler kanser hücrelerine dönüşmeden önce bazı yapısal farklılıklar gelişir. Genetik kanser testiyle bu değişikliklerin tespit edilmesi sağlanır. Kişilerin kansere yakalanma riskinin saptanması ile sağlıklı bir gelecek için önlemler alınabilir. Hali hazırda gelişmeye başlamış bir kanser hastalığı var ise erken tanı sayesinde kanser hastalığına yönelik erken müdahale şansı yakalanabilir.

Genetik kanser testinin çeşitli klinik faydaları vardır. Öncelikle, kansere yatkınlığı tespit edilmesi halinde kişi tıbbi tedbirler alabilir. Daha sağlıklı yaşam şekli benimseyerek kanser hücrelerinin gelişip büyümesi riskinin önüne geçebilir. Yine yatkınlığın tespit edilmesi halinde ve belirli gen tarama değerlerinin yüksek çıkması halinde kişiler düzenli muayeneye gidebilir. Bu sayede kişinin kanser hastası olması durumunda erken teşhis ve müdahale ile kanserden kurtularak sağlıklı günlere kavuşma ihtimali artar. 

Herhangi bir yatkınlık tespit edilmemesi halinde ise kişiler sırf aile geçmişlerinden dolayı kansere yakalanmaya yönelik duyduğu korkuyu geride bırakabilir. Böylece gereksiz takipler ve müdahalelerden kaçınılabilir.

Genetik Kanser Testi Kimlere Yapılır?

Genetik kanser testi özellikle belirli gruplarda yer alan kişiler için önerilen bir testtir. Aile geçmişinde kanser hastalığı öyküsüne sahip olan ve kendi sağlık durumunu merak eden kişiler genetik kanser testi için uygun adaylardır. Genetik kanser testi yaptırmak için kanser şüphesi duyulması gerekmemektedir. Sağlıklı bireyler de genetik kanser testi yaptırarak genetik yapılarının kansere yatkınlığını öğrenebilir.

Meme kanseri, yumurtalık kanseri, pankreas veya kalın bağırsak gibi kanser türlerine sahip aile geçmişi bulunan kişilerin genetik yatkınlık testi yapması önerilir. Özellikle ailesinde üçlü negatif meme kanseri öyküsü bulunan kişiler için genetik kanser testinin elzem olduğu düşünülür. Bahsedilen üçlü negatif özellik; 50 yaşından önce meme kanseri teşhisi olması, herhangi bir yaşta yumurtalık kanseri gelişmesi veya birden fazla meme ve yumurtalık kanseri geçmişi olması olarak sıralanır. Aile öyküsünde bu durumlara sahip kadınların mutlaka genetik kanser testine başvurması önerilir. 

Ailesinde kalıtsal olarak kanser öyküsü bulunan kişilerin de genetik kanser testi yaptırması önerilir. Örneğin, dedesinde ve babasında kanser gelişen bireyde risk faktörüne sahip olduğundan teste başvurabilir. Coğrafya olarak kalıtsal kanser riski yüksek bir bölgede yaşayan kişiler için de genetik kanser testi yaptırması, gelecek yıllardaki sağlığı için önemli bir unsurdur.

Genetik Kanser Testi Nasıl Yapılır?

Genetik kanser testi yapılması için kişiden klinik inceleme adına örnek alınması gerekir. Genetik kanser testi kan veya tükürük örneği ile gerçekleştirilebilir. Bir tüp kan ile gerekli genetik incelemeler yapılarak işlerin kansere yatkınlığı tespit edilebilir. Yapılan genetik incelemeler kapsamında 508 adet gen incelenebilir. Ancak sistem özellikle 21 gen üzerinde yoğun bir çalışma gerçekleştirir. Genetik yatkınlık ile analiz edilen genler şu şekilde sıralanabilir: BRCA1, BRCA2, CDH1, PTEN, TP53, PALB2, STK11, ATM, BARD1, BRIP1, CHEK2, MLH1, MSH2, MSH6, MRE11A, MUTHY, NBN, PMS2, PMS1, RAD51C, RAD50.

Genetik kanser testi tükürük örneğiyle de gerçekleştirebilir. Boğaz kültüründe kullanılan kulak çubuğunu andıran bir çubuk ile kişinin ağzının içerisinde tükürük örneği alınır. Yine genetik tarama yöntemleri ile bu bahsi geçen 21 gen üzerinde çalışmalar gerçekleştirilir.

Genetik Kanser Testi Kaç Günde Çıkar?

Genetik kanser testi uygulama yapan kliniğin yoğunluğuna, uygulama sırasında incelenecek olan gen sayısına bağlı olarak değişir. Ancak ortalama olarak 20 veya 30 gün içerisinde gen taramasına yönelik rapor hazırlanır. Genetik kanser testi uygulayan kliniğin başarısı ve doğru taramalar gerçekleştirmesi çıkacak test sonucu için son derece önemlidir. Alınan örnekler analize girmesi için ideal örnekler olmalıdır. Alınan kanın veya tükürük örneğinin yetersiz kalması halinde numune yeniden alınmalı ve doğru miktardaki numune analize gönderilmelidir. Çıkan tarama testi sonuçlarının herhangi bir endişeye sebebiyet vermemesi adına sonuçlar mutlaka bir doktor tarafından incelenmelidir.

Kişilerin yatkınlık derecesinin yüksek olması halinde, kişiler mevcuttaki sağlık durumlarını analiz ettirmek üzere taramalara girebilir veya sağlıklı yaşama geçiş yaparak kanser hücrelerinin çoğalmasını önleyebilirler.

Genetik Kanser Testi Nerede Yapılır?

Genetik kanser testleri, tıp merkezlerinde ve özel hastanelerde gerçekleştirilebilir. Laboratuvar hemşireleri tarafından alınan örnekler laboratuvarda incelemeye gönderilir. Çıkan sonuçlar mutlaka bir doktora danışılmalıdır. Gerek duyulması halinde daha kapsamlı taramalar yapılmalı ve kanser tespit edilmesi durumunda ise mutlaka hasta onkoloji bölümüne sevk edilmelidir.

Genetik kanser testi ek bir hizmet olduğundan SGK tarafından karşılanmamaktadır.

Genetik Kanser Testi Fiyatları Nedir?

Genetik kanser testi fiyatları test uygulayan kliniğe ve test sırasında tarama yapılacak genel sayısına göre değişkenlik gösterir. Değişen kur farkı ile de hastaneler veya sağlık kuruluşları fiyat bilgilerini düzenli olarak güncellemektedir. Bundan dolayı, doğru ve güncel fiyat bilgisi almak için genetik kanser testi için başvurulacak kliniğin hasta temsilcilerinden mutlaka fiyat bilgisi alınmalıdır. Genellikle, en çok taranan 21 test için ayrı bir fiyat verilirken daha detaylı gen tarama testleri için fiyat ücreti artar.