Hipoglisemi Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Vücuttaki fizyolojik süreçlerin sağlıklı bir şekilde işlemeye devam edebilmesi için kan şekerinin ideal aralıklarda olması oldukça önemlidir. Kan şekeri seviyesindeki yükselmeler veya ani düşüşler fizyolojik süreçleri olduğu kadar hücresel sağlığı da olumsuz yönde etkileyebilir. Toplumda sıkça hiperglisemiden bahsedilirken hipoglisemi başlığı da önemsenmesi gereken diğer başlıktır. Hipoglisemi kan şekerinin normalden düşük seviyelerde olması anlamını taşır. Kan şekerinin düşmesi ile vücutta; terleme, açlık hissi, baş dönmesi veya konsantrasyon eksikliği gibi çeşitli belirtiler gelişebilir. Hipoglisemi sıkça tekrarlanması halinde mutlaka bir doktora danışılmalıdır.

Hipoglisemi Nedir?

Hipoglisemi, kan şekeri bir diğer deyişle kanda bulunan glikoz miktarının düşük seviyelere inmesi olarak tanımlanır. Kan şekeri seviyelerinin 55 mg/dL altında olduğu durumlarda gelişir. Başta beyin olmak üzere glikoz vücuttaki birçok hücrenin enerji kaynağıdır. Vücut fonksiyonlarının düzgün bir şekilde çalışabilmesi için glikoza yani enerjiye ihtiyaçları vardır. Kan şekerinin azalması halinde hücreler ihtiyaç duyduğu enerjiye ulaşamayabilir. Bu durumun beraberinde ise çeşitli belirtiler açığa çıkabilir.

Fazla insülin alınması, yetersiz karbonhidrat alımı veya aşırı fiziksel aktivite sonunda kan şekeri ani bir şekilde düşebilir ve hipoglisemi atağı yaşanabilir. Bazı tıbbi durumların beraberinde de hipoglisemi görülebilir. Diyabet, böbrek ve karaciğer hastalıkları olması veya bu tür hastalıkların tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar kan şekerinde ani değişimler yaratabilir.

Hipoglisemi Belirtileri Nelerdir?

Kan şekerindeki ani düşüş ile kişilerde bazı belirtiler açığa çıkabilir. Kan şekeri seviyelerinin ideal aralıklara gelmesiyle bu belirtiler ortadan kaybolabilir. Hipoglisemi nedeniyle açığa çıkan belirtiler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Terleme
• Titreme
• Kalp atışı hızında artış
• Baş dönmesi
• Baş ağrısı
• Sinirlilik veya ajitasyon
• Konsantrasyon problemleri
• Güçsüzlük
• Bulanık görme

Hipoglisemi atağının ciddi olduğu ve 55 mg/dL değerinden çok daha düşük olduğu durumlarda daha ciddi belirtiler ile karşılaşılabilir. Bilinç kaybı, nöbetler veya davranış değişiklikleri gözlemlenebilir. Hipoglisemi nedeniyle gelişen belirtilerin şiddeti kişiler arasında değişebilir. Düşük kan şekeri belirtileri gözlemlenmesi halinde kan şekeri seviyelerinin yükseltilmesi için müdahale gerçekleştirilmelidir.

Hipoglisemi Hangi Hastalıkların Belirtisidir?

Hipoglisemi atakları çeşitli hastalıkların sonucunda açığa çıkıyor olabilir. En sık nedenlerinden biri diyabet hastalığı olarak bilinir. Diyabet hastalığında vücutta yeterince insülin üretilemeyebilir veya üretilen insülin etkili bir şekilde kullanılamayabilir. Bu durumun beraberinde insülinin düzgün bir şekilde regüle edilememesi kan şekeri seviyelerinde ani düşüşler yaratabilir. Özellikle diyabet ilaçları ve insülin kullanımına bağlı olarak kan şekerinde ani değişimler yaşanabilir.

Karaciğer glikojen depolayan bir organdır. Glikojen ihtiyaç duyulması halinde karaciğer tarafından glikoza çevrilir. Karaciğer hastalıkları gelişmesi halinde bu fonksiyon olumsuz yönde etkilenebilir ve glikojen depoları etkili bir şekilde kullanılamayabilir veya glikojen yeterli miktarda depolanmayabilir. Karaciğer hastalıkları olan kişilerde bu işlev olumsuz etkilenebilir ve kişiler hipoglisemi atakları geçirebilir.

Böbrekler vücuttaki elektrolit dengesini sağlama üzerine çalışan önemli organlardır. Böbrek yetmezliği gelişmesi halinde glikoz ve diğer elektrolitlerin arasındaki denge bozulabilir. Hipoglisemi başta olmak üzere çeşitli sağlık problemleri gelişebilir.

İnsülinoma problemi olan kişilerde de kan şekeri düşüklüğü görülebilir. İnsülinoma, pankreastan insülin hormonunun aşırı miktarda üretilmesini sağlayan ve nadir görülen bir tümör hastalığıdır.

Hipopituitarizm, hipofiz bezinin yetersiz hormon üretmesi durumudur. Adrenal bezler ve tiroit bezinin düzgün çalışmasını etkileyebilen hastalık kan şekerinin düşmesine neden olabilir.

Addison hastalığı, adrenal bezlerin yetersiz kortizol üretmesi durumudur. Kortizol, kan şekerinin düzenlenmesinde önemli bir rol oynar, bu nedenle Addison hastalığı olan kişilerde hipoglisemi görülebilir.

Hipoglisemi Ne Kadar Sürer?

Hipogliseminin süresi, başlamış olan durumun şiddetine ve nedenine bağlı olarak değişebilir. Hafif hipoglisemi atakları genellikle hızlı bir şekilde tedavi edilebilir ve belirtiler birkaç dakika içinde düzelebilir. Kişi, hızlı şekilde sindirilen karbonhidrat içeren bir gıda veya içecek tüketirse, kan şekerini hızla yükseltebilir ve belirtiler azalabilir.

Hipoglisemi atağının ciddi olduğu durumlarda ise bilinç kaybı veya nöbet geçirilebilir. Bu tür durumlarda hipoglisemi süresi daha uzun olabilir ve kan şekeri seviyelerinin yeniden düzenlenmesi uzun sürebilir. Ciddi belirtiler gelişmesi halinde mutlaka tıbbi destek alınmalıdır. İlk müdahale ardından hastanın neden bu ciddiyette bir hipoglisemi atağı geçirdiği tespit edilmeli ve uygun tedavi sağlanmalıdır.

Hipoglisemi Tehlikeli Midir?

Hipoglisemi tehlikeli bir durum olabilir. Nadir görülen ve açlık nedeniyle gelişen hipoglisemiye doğru beslenme şekliyle müdahale edilebilirken, şiddetli ve uzun süreli geçirilen hipoglisemi atakları ciddiye alınması gereken bir sağlık durumunun habercisi olabilir. Açığa çıkma nedeninin yanı sıra hipoglisemi nedeniyle de çeşitli problemler açığa çıkabilir. Beyin enerji olarak sadece glikozu kullanır. Yeterli miktarda glikoz olmadığı durumlarda ise beyin fonksiyonları olumsuz etkilenebilir ve ideal oranda çalışmayabilir. Bu durum ciddi belirtiler yaratabilir. Kişilerde bilinç kaybı, ani ve kontrolsüz kas hareketlerini içeren nöbetler yaratabilir.

Hipogliseminin uzun süreli olması ve tekrarlaması beyinde kalıcı hasarlar yaratabilir. Kişiler odaklanma sorunları, hafıza sorunları veya nörolojik problemler yaşayabilir.

Hipoglisemi atağının şiddetli olması ve atağa müdahale edilmemesi halinde ise hipoglisemi ölüm riski taşıyabilir.

Hipoglisemi Geçici Midir?

Hipoglisemi doğru müdahaleler ile geçici bir durumdur. Uzun süreli açlık, yoğun egzersiz veya yetersiz karbonhidrat alımı gibi durumlar sonucunda gelişen ve nadir tekrarlayan ataklarda hızlıca sindirilebilir bir karbonhidrat kaynağının tüketilmesi ardından hipoglisemi hızlıca geçebilir. Daha ciddi durumlarda ise yapılacak olan tıbbi müdahaleler ile yine hipoglisemi durumu düzelebilir. Ancak atakların çok sık tekrarlanması, bilinç kaybı gibi ciddi semptomlar yaşanması ve herhangi bir tıbbi müdahaleye başvurulmaması halinde kalıcı hasarlar açığa çıkabilir.

Hipoglisemiye Ne İyi Gelir?

Hipoglisemi atağı geçirilmesi halinde kişilerin hızlı sindirilebilir bir karbonhidrat tüketmesi önerilir. Bu noktada küp şeker dahi kullanılabilir. Bu sayede kan şekerindeki ani düşüş hızlı bir şekilde yükseltilebilir. Daha ciddi durumlarda ise mutlaka tıbbi destek alınması gerekir.

Hipoglisemi ataklarının tamamıyla önlenmesi için ise kişilerin düzenli ve dengeli bir diyet uygulaması önerilir. Kompleks karbonhidrat gıdaların dahil olduğu bir beslenme planıyla sindirim süresi uzatılarak kan şekeri seviyelerinin ideal aralıklarda kalması desteklenebilir. İnsülin veya kan şekeri üzerinde etkili farklı bir ilaç kullanılması halinde ilaç dozajı ile beslenme şekli uyumlu olmalıdır. Özellikle insülin alan diyabet hastaları karbonhidrat sayımı yaparak ani hipoglisemi atakları gelişmesini önleyebilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Hipoglisemi Hangi Yaşlarda Görülür?

Hipoglisemi her yaş grubunda görülebilen ortak bir sağlık problemidir. Ancak insülin kullanan kişilerde, böbrek veya karaciğer hastalığına sahip olan bireylerde açığa çıkma oranı daha yüksektir.

Hipoglisemi Evde Nasıl Geçer?

Hipogliseminin hafif şiddette olması halinde evde yapılacak olan müdahaleler ile kan şekeri seviyeleri ideal aralıklara çıkartılabilir. Küp şeker, şekerli su gibi sofra şekeri içeren basit bir karbonhidrat kaynağının tüketilmesi kan şekerinde ani bir yükseliş yaratabilir.

Hipoglisemi Stresten Olur Mu?

Stres, vücuttaki birçok hormonal dengeyi olumsuz yönde etkileyebilir. Uzun süreli stres dönemlerinde kan şekeri seviyelerinde değişimler meydana gelebilir. Stres düzeyinin azalmaması halinde bu durum hipoglisemi ataklarını tetikleyebilir.