İmmünoterapi Nedir?

Kişinin kendi bağışıklık sistemini harekete geçiren ve vücudun kendi mekanizmaları ile hastalığı yenmesine yardımcı olan yöntem immünoterapi olarak adlandırılır. Vücuttaki immün yanıtı uyaran immünoterapi, çeşitli yöntemlerle uygulanabilir. Genellikle kanser tedavilerinde uygulanması ile bilinen immünoterapi, tamamı ile hastaya özgü planlanan bir tedavidir. Hastanın mevcut sağlık durumu ve hastalığına göre uygulanacak olan yöntem ve uygulama sıklığı değişir. İmmünoterapi, bir hastane ortamında genellikle onkologlar tarafından uygulanan bir tedavi şeklidir. 

İmmünoterapi Nedir?

İmmünoterapi, bir kişinin kendi bağışıklık sistemini kullanarak kanser veya diğer hastalıklarla mücadele etmesine yardımcı olan bir tedavi yöntemidir. Bağışıklık sistemi, vücudun yabancı maddelere veya hastalıklara karşı savunma mekanizmasını sağlayan bir komplekstir. İmmünoterapi, bu doğal savunma mekanizmasını kullanarak hastalıklara yönelik bir immün yanıtı uyarır, güçlendirir veya modüle eder.

İmmünoterapi, başta kanser olmak üzere, otoimmün hastalıklar, enfeksiyonlar ve bazı nörolojik hastalıkların da tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Kanser immünoterapisinde tedavinin amacı kanser hücrelerinin bağışıklık sistemi tarafından tanınmasını sağlamaktır. Bu sayede vücudun da kanser hücrelerini yok edici tepkiler göstermesi üzerine aktivitelerinin artması sağlanır. 

İmmünoterapi, diğer tedavisi şekillerine göre daha az yan etkiye sahip olabilir. Ancak tedavi planlaması kişiye özel yapılmalı ve bireyin mevcut sağlık durumu değerlendirilmelidir.

İmmünoterapi Nasıl Yapılır?

İmmünoterapi, çeşitli yöntemlerle uygulanabilen ve tedavi planlaması tamamı ile kişiye özel planlanan bir tedavi yöntemidir. Hücre ve aşı tedavileri gibi çeşitleri olan immünoterapi tedavisi ayakta tedavi ünitesinde uygulanabilir. Hastanın sağlık durumuna göre günlük, haftalık, aylık veya belirli periyotlar halinde uygulanabilen immünoterapi infüzyon şeklinde uygulanır. Kanser tedavilerinde genellikle damar yoluyla immünoterapi tercih edilir. İmmünoterapi ilaçları bu yöntemle kemoterapi gibi serum yoluyla damardan verilir. Kemoterapiye kıyasla çok daha rahat bir süreci beraberinde getiren immünoterapide, damardan kana verilen immünoterapi ilaçları kanser hücrelerinin yüzeylerindeki reseptörlere bağlanır. Bu tedavi 2- 3 haftada bir uygulanmakta olup tedavi sayesinde kanser hücreleri ve vücudun mücadelesi başlatılmış olur. Bu tedavi genellikle monoklonal antikor tedavisi olarak adlandırılır. İmmünoterapi, ağız yoluyla, lokal yolla veya mesane içi olarak adlandırılan intravezikal şeklinde uygulanabilir.

Bir diğer immünoterapi yöntemi olan checkpoint inhibitörleri ise bağışıklık sistemi hücrelerinin kanser hücrelerini tanımasını ve saldırmasını engelleyen kontrol noktalarını hedefleyen ilaçlar kullanılmasıyla yapılır. Bu ilaçlar, bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini tanımasını ve yok etmesini kolaylaştırır. Checkpoint inhibitörleri genellikle intravenöz (damar) yolla uygulanır.

Bazı durumlarda, hastalığın neden olduğu antijenlere karşı vücudu uyarmak için aşılar kullanılabilir. Bu aşılar, bağışıklık sistemini hastalıkla mücadele etmeye yönlendirir.

İmmünoterapi Türleri Nelerdir?

İmmünoterapi farklı türlere sahiptir. Hastanın durumu ve mevcut hastalığına göre hasta için en ideal immünoterapi yöntemine karar verilebilir. 

• Monoklonal Antikorlar: Bu tür immünoterapide, laboratuvar ortamında üretilen ve belirli hedef moleküllere (antijenlere) bağlanabilen antikorlar kullanılır. Monoklonal antikorlar, kanser hücrelerini tanımak ve bağışıklık sistemini aktive ederek hücrelerin saldırmasını sağlamak için tasarlanır. Bu tedavi, kanser hücrelerine doğrudan etki edebilir veya bağışıklık hücrelerini kanser hücrelerini hedeflemeye teşvik edebilir.
• Checkpoint İnhibitörleri: Bağışıklık sistemi hücrelerinin aktivasyonunu kontrol eden bazı moleküller “checkpoint” olarak adlandırılır. Checkpoint inhibitörleri, bu kontrol noktalarına etki ederek bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini tanıması ve saldırması için engelleri kaldırır. Bu tedavi yöntemi, kanser hücrelerinin bağışıklık sisteminden kaçmasını önlemek ve bağışıklık yanıtını güçlendirmek amacıyla kullanılır.
• CAR-T Hücre Tedavisi: Bu yöntemde, hastanın bağışıklık hücreleri (T hücreleri) alınır ve laboratuvar ortamında genetik olarak modifiye edilir. Bu süreçte, T hücrelerine kanser hücrelerini tanıyabilen bir reseptör olan kimerik antijen reseptörü (CAR) eklenir. Daha sonra bu modifiye edilmiş T hücreleri hastaya geri verilir ve kanser hücrelerini tanıyarak ve yok ederek immün yanıtı güçlendirir.
• Non-Spesifik İmmünoterapi: Non-spesifik immünoterapi, bağışıklık sistemini genel olarak uyararak kanser hücrelerini hedef alır. Bu tedavi yöntemi, hastaya bağışıklık sistemini etkinleştirecek bazı maddelerin verilmesini içerebilir. Örneğin, immünojenik ajanlar veya bağışıklık hücrelerini uyarabilen sitokinler gibi maddeler kullanılabilir.
• Aşılar: Bağışıklık sisteminin hastalığa karşı tepki vermesini sağlamak amacıyla kullanılan aşılar, immünoterapinin bir başka türünü oluşturur. Kanser aşıları, hastalığın belirli antijenlerini hedef alarak bağışıklık sistemini aktive eder ve kanser hücrelerini tanımasını sağlar. Bu tedavi yöntemi, aktif immünoterapi olarak bilinir.

İmmünoterapinin Yararları Nelerdir?

İmmünoterapi, çeşitli hastalıkların tedavisini destekleyen ve tedavi başarısını arttırmaya yarayan tedavi yöntemlerini içerir. Uygulanan her bir immünoterapi yöntemine göre terapinin faydaları değişkenlik gösterebilir. Ancak tedavinin genel yararlarına bakıldığında ilk sırada kanser tedavisindeki etkinliği yer alır. Bağışıklık sistemini güçlendiren immünoterapi vücudun kanserle savaşmasını teşvik eder. Bazı kanser türlerinde immünoterapi, diğer tedavi yöntemlerine göre daha başarılı sonuçlar getirebilir.

İmmünoterapi bazı hastalarda uzun süreli tedavi yanıtı sağlayabilir. Bu durum, kanser hücrelerini tanıyıp yok etmesine ve tekrarlayan kanser hücreleriyle mücadele etmesine katkı sağlayabilir. Diğer kanser tedavilerine kıyasla immünoterapi daha az yan etkiye sahiptir. Kemoterapi gibi tedaviler genellikle hedefsiz bir şekilde kanser hücrelerini ve sağlıklı hücreleri etkilerken, immünoterapi bağışıklık sistemini hedef alarak spesifik bir şekilde kanser hücrelerine odaklanır.

İmmünoterapi, kanser dışındaki diğer hastalıkların tedavisinde de potansiyel olarak etkili olabilir. Bazı durumlarda çok amaçlı olan bu tedavi şekli günümüzde daha sık uygulanmaya başlayan yöntemlerden biridir.

İmmünoterapi Hangi Hastalıkların Tedavisinde Uygulanır?

İmmünoterapi, başta çeşitli kanser türleri olmak üzere kanser hastalıklarının tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Kanser hücrelerini yok etmek üzere başvurulan bu yöntem farklı hastalıkların tedavisinde de etkili bir yöntem olabilir. Bağışıklık sisteminin güçlenmesini hedefleyen uygulama; otoimmün hastalıklar, inflamatuar hastalıklar, bazı nörolojik hastalıklar ve çeşitli enfeksiyonların tedavisinde kullanılabilir.

İmmünoterapi Hangi Kanser Türlerinde Kullanılır?

İmmünoterapi çeşitli kanser türlerinde kullanılabilen bir yöntemdir. Özellikle bazı kanser türleri immünoterapi tedavisine daha fazla yanıt verebilir. İmmünoterapinin kullanıldığı kanser çeşitleri aşağıdaki gibi listelenebilir. 

• Melanom
• Akciğer kanseri
• Mesane kanseri
• Lenfoma
• Meme kanseri

Verilenler bazı örnekler olup, immünoterapi diğer kanser türlerinde de araştırılmaktadır. Ancak immünoterapinin kullanımı, kanserin evresine, alt tipine ve hastanın durumuna bağlı olarak değişebilir. Tedavi seçeneklerini ve immünoterapinin uygunluğunu değerlendirmek için bir onkologla görüşmek önemlidir.

İmmünoterapinin Yan Etkileri Nelerdir?

İmmünoterapinin yan etkileri uygulanan terapi yöntemine, hastanın mevcut sağlık durumuna ve terapi sırasında kullanılan ilaçlara göre değişkenlik gösterir. Kemoterapiye kıyasla daha az yan etkiye sahip olan immünoterapide de bazı yan etkiler gözlemlenebilir. Bu kapsamda en sık gözlemlenen yan etkiler immün yanıtla ilişkili olanlardır. İmmün yanıt nedeniyle kişilerde; deride döküntüler, bağırsak sorunları, tiroid sorunları, karaciğer fonksiyon bozuklukları ve nadir durumlarda otoimmün hastalıklar görülebilir. 

İmmünoterapi sırasında hastalarda yorgunluk görülebilir. Deride kızarıklık, döküntü, kaşıntı veya kuruluk gelişebilir. İshal, kabızlık, mide bulantısı, kusma, iştah kaybı ve karın ağrısı gibi sindirim sistemi sorunları yaşanabilir. Öksürük, nefes darlığı, solunum sıkıntısı ve bazı durumlarda akciğer enfeksiyonları gibi belirtiler ortaya çıkabilir.

Her bir yan etkinin görülme sıklığı veya şiddeti hastalar arasında değişiklik göstermektedir. 

İmmünoterapi Nerede Yapılır?

İmmünoterapi genellikle hastanelerde veya kanser merkezlerinde yapılır. Kanser tedavisinde uzmanlaşmış bir onkolog veya immünoterapiyi yöneten bir doktor tarafından uygulanır. İmmünoterapi genellikle bir ayakta tedavi yöntemidir. Bazı vakalarda yatarak tedavi şeklinde de uygulanabilir. 

İmmünoterapi Ne Kadar Sürer?

İmmünoterapi tedavisi için gereken süre hastalığın türü ve evresi, hastanın mevcut sağlık durumuna göre değişkenlik gösterir. İmmünoterapi bazı durumlarda tek başına kullanılan bir tedavi yöntemi iken bazı durumlarda destekleyici bir tedavi yöntemi olarak da kullanılabilir. Bu nedenle tedavi süresi tamamıyla hastaya özgü planlanır. Bazı hastalarda immünoterapi tedavisi birkaç haftada bir veya birkaç ayda bir tekrarlanabilir. Bazı hastalarda ise daha sık tekrarlanacak şekilde daha uzun bir süre tedavi uygulanabilir.