Karaciğer Yağlanması Nedir?

Karaciğer Yağlanması Nedir?

Karaciğer yağlanması, vücudumuzdaki fazla yağın karaciğer hücrelerinde birikmesi sonucunda gerçekleşir. Oldukça yaygın olan karaciğer yağlanması, kadın ve erkeklerde eşit şekilde görülmektedir. Sağlıklı bireylerde az miktarda yağ bulunması normal kabul edilir ve bu oran korundukça hiçbir sorun yoktur. Ancak sağlıklı beslenmeme, kötü alışkanlıklar ve fiziksel aktivite yapılmamasıyla birlikte bu yağ miktarı artar ve sonucunda karaciğer yağlanması meydana gelir. Bu yağlanma ilerleyen süreçlerde karaciğerin fonksiyonlarının bozulmasına neden olmaktadır.

Karaciğer Yağlanmasının Nedenleri Nelerdir?

Çeşitli nedenlerle çalışma düzeni bozulan karaciğer yağlanmaya ve büyümeye başlamaktadır. Genellikle alkole bağlı gerçekleştiği düşünülse de farklı sebepler de bu duruma neden olabilmektedir. Bunlar fazla kilolar veya yaşanan başka hastalıklar da olabilir. Karaciğer yağlanmasında risk taşıyan etkenlerden bazıları şunlardır;

• Obezite,
• Fiziksel aktiviteden yoksun bir hayat/ hareketsizlik,
• Yüksek tansiyon,
• Sağlıksız beslenme,
• İnsülün direnci ve diyabet,
• Yüksek Kolesterol ve trigliserid,
• Hızlı bir şekilde kilo alıp vermek,
• Alkol ve sigara kullanmak,
• Hamilelik,
• Bazı ilaçlardan kaynaklı yağlanma.

Karaciğer Yağlanmasının Belirtileri Nelerdir?

Karaciğer yağlanmasının ilk aşamalarında genellikle belirgin semptomlar izlenmez. Ancak hastalığın ilerleyen dönemlerinde bazı rahatsızlıklar kendini gösterebilmektedir. Bunların başında karnın sağ üst kısmında ağrı ve şişkinlik hissedilmesi gibi şikâyetler gelmektedir. Nadir de olsa kaşıntı ve buna bağlı olarak gelişen kızarıklıklarda şikâyetler arasındadır. Karaciğer yağlanmasının belirtileri arasında şunlar da vardır;

• Çabuk yorulmak,
• Halsizlik, enerji kaybı,
• İştahsızlık,
• Karın ağrısı,
• Ciltte sarılık,
• Şişkinlik,
• Mide bulantısı,
• Kaşıntı,
• Burun kanaması,
• Erkeklerde meme büyümesi,
• Cildin altından görünen ağ benzeri damar grupları.

Karaciğer Yağlanması ve Beslenme Arasındaki İlişki Nedir?

Karaciğer, vücuda alınan besinlerin sindiriminde ve toksik maddelerin etkisiz hale getirilmesinde görev yapan, büyük öneme sahip organlardan bir tanesidir. Beslenme alışkanlıkları karaciğer yağlanmasına neden olabildiği gibi tedavisinde de büyük bir önem taşımaktadır. Karaciğer yağlanmasına sebep olan beslenme alışkanlıklarının başında, yağlı besinleri normalden çok tüketmek vardır.

Vücuda alınan çok yağlı besinler karaciğeri yorar ve vücuttan atmasını zorlaştırır. Özellikle trans yağlı besinler tüketmek oldukça zararlıdır.  Bunun dışında;  şekerli gıdalar, asitli içecekler, fazla alkol tüketimi, hazır gıdalar ve az su tüketmek de karaciğer yağlanmasına davetiye çıkarmaktadır. Peki, karaciğer yağlanması sorununuz varsa ne gibi besinler tüketmek gerekir? Bu besinler şu şekilde maddelendirilebilir:

• Yeşil sebzeler,
• Balık,
• Yulaf,
• Yeşil çay,
• Avokado,
• Zeytinyağı.

Karaciğer Yağlanması Nasıl Teşhis Edilir?

Karaciğer yağlanması başlarda ciddi belirtiler göstermediği için genellikle başka sebeplerden yapılan kan tahlilleri veya ultrasonlar sonucunda teşhis edilmektedir. Ancak siz birden ortaya çıkan yorgunluk, iştahsızlık ve ağrı şikâyetleriyle doktora giderseniz sizden bir takım testler isteyebilir. Bunların yanında aşırı alkol tüketiminizi, ailenizde karaciğer rahatsızlığı geçirmiş kişilerin olup olmadığı gibi sorular da sorabilir.

Muayeneler de fiziki kontrolde bulunmaktadır. Büyümüş karaciğer doktorun elle muayenesi sonucunda bile tespit edilebilir. Tabii ki karaciğerin iltihaplanması sonucunda büyümemiş olması da ihtimal dâhilindedir. Karaciğer yağlanmasının net bir şekilde teşhis edilebilmesi için karaciğer tomografisi, ultrasonografisi ve manyetik rezonans (MR) uygulamaları yapılması gerekmektedir. Fakat karaciğer yağlanmasının karaciğer hasarındaki tek neden olduğundan emin olmanın yolu, karaciğer biyopsisidir.

Karaciğer Yağlanması Tedavisi Nasıl Yapılır?

Karaciğer yağlanması için özel bir ilaç bulunmamaktadır. Bu hastalığın tedavisinde daha çok altta yatan nedenlere odaklanılır. Doktorlarınız öykünüzü dinleyerek, yaşam şeklinizde neyi değiştirmeniz gerektiğini sizlere söyleyecektir. Bu değişiklikler sayesinde karaciğerdeki yağlanmayı tersine çevirebilirsiniz. Yani tedaviniz karaciğer yağlanmasına neden olan etkenlerin yok edilmesine göre şekillenir. Bu değişikliklerden bazıları şunlardır;

• Kilo vermek,
• Alkolden ve sigaradan kaçınmak,
• Diyabeti kontrol altına almak,
• Egzersiz yapmak,
• Kolesterolünüz yüksekse doktorunuzun ilaç vermesi,
• Kan basıncını düşürmeye yönelik ilaç.

Karaciğer yağlanması dikkate alınmalı ve tedavisi yapılmalıdır. Aksi takdirde yağlanma devam ederek karaciğer yetmezliği ve siroza kadar ulaşabilir. Hastalığın ilk evrelerinde tedavi edilmesi daha kolay iken siroz gelişmiş karaciğerlerde yağlanmanın geri dönüştürülebilmesi çok uzun yıllar alabilmektedir.

Karaciğer Yağlanması Çeşitleri Nelerdir?

Karaciğer yağlanması, genel olarak ikiye ayrılır. Alkol kullanımından kaynaklanan yağlanma ve alkol kullanımı dışında oluşmuş karaciğer yağlanmaları. Çok sık olmasa da hamilelerde de karaciğer yağlanması görülebilmektedir. Aşırı alkol tüketimi karaciğer yağlanmasının en temel nedenlerindendir. Kronik alkol tüketen insanların %90’ında bu sorun bulunmaktadır. Alkolik insanlarda görülen siroz oranı ise %8 ila %20 arasındadır. Bu tip yağlanma görüldüğünde en önemli şey alkol tüketiminin sona ermesidir. Hasta alkol kullanmamalıdır. Çünkü alkol kullanımı ciddi karaciğer hasarlarına yol açabilmektedir.

Alkol kullanmayan kişilerde bu rahatsızlığa yakalanabilirler. Non-alkolik karaciğer yağlanması olarak adlandırılan bu durum, kişinin başka rahatsızlıklarından dolayı gelişmektedir. Hastanın çok kilolu olması, kanında yüksek şeker bulunması vb. durumlarda yağlanma olabilir. Karaciğerinizde yalnızca yağ var ancak hasar yoksa bu alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanmasıdır.

Karaciğerinizde yağ dışında iltihaplanma ve karaciğer hasarı da varsa, bu hastalığa, alkolden bağımsız steatohepatit adı verilir. Alkolsüz steatohepatit, karaciğer yetmezliğine neden olabilir. Ağır karaciğer yağlanması geçiren bazı bireylerde, karaciğer iltihabı sebebiyle ileri düzeyde yara dokusu oluşabilmektedir. Yani diğer bir adıyla karaciğer fibrozu gerçekleşebilir. Eğer ağır karaciğer fibrozu yaşanıyorsa hayati tehlike oluşturan hastalıklara yol açabilmektedir.

Aynı zamanda karaciğer yağlanmasının dört evresi bulunmaktadır. Evreler hastalığın derecesine ve türüne göre belirlenmiştir. Bu evreler şunlardır;

• Evre: Basit karaciğer yağlanması olarak da adlandırılan bu evre hastalığın hafif seyrettiği durumları ifade eder. 1.evredeki yağlanma karaciğerde hasara yol açmaz.
• Evre: Alkole bağlı olmayan steatohepatit 2.evre olarak adlandırılmaktadır.
• Evre: Fibrozis evresi olarak adlandırılan bu evrede, karaciğer dokuları sertleşir ve bağ dokusuna dönüşmeye başlar. Bunlar karaciğer hasarını gösterir.
• Evre: 4. evre karaciğer yağlanmasının en ileri seviyesidir. Bu evreyle siroz hastalığı gelişebilmektedir.

Karaciğer Yağlanmasına Ne İyi Gelir?

Karaciğer yağlanmasına iyi gelecek şeylerin başında, düzenli ve sağlıklı bir şekilde beslenmek vardır. Eğer obezite sorununuz bulunuyorsa bir diyetisyene başvurmalı ve onun kontrolünde kilo vermelisiniz. Hazır gıdalardan, çok şekerli ve yağlı besinlerden uzak durarak, sağlıklı yiyecekler tercih etmeniz büyük bir önem taşır. Aynı zamanda hareketsiz bir yaşamda sizi kötü etkilemektedir. Spor yapmak ve hareket etmek hem sizin kilo vermenizi sağlayacak hem de karaciğer yağlanmasına iyi gelecektir.

Aşırı alkol tüketmek karaciğer yağlanmasına neden olmaktadır. Bu durumda alkolden uzak durmak önemlidir. Kolesterol ve trigliserid seviyelerini bir doktor kontrolünde ilaçlarla düşürmek de size iyi gelecektir. Yapılan bazı araştırmalar, E vitamini yönünden zengin gıdaların karaciğer yağlanmasına iyi geldiğini söylemektedir.

Maddelerde olduğu gibi günlük hayatınızda yapacağınız bazı değişiklikler karaciğer yağlanmasına iyi gelecektir. Hastalığınızın gerilemesine ve sağlığınıza kavuşmanıza yardımcı olacaktır. Bu gibi durumlarda öncelikle bir doktora başvurmalı ve önerdiği tedaviyi uygulamaya başlamalısınız. Eğer tavsiye ediyorsa bir diyetisyenle birlikte çalışmakta da fayda vardır. Düzenli bir hayat yaşamak sizi hastalıklardan koruyacaktır.