Koroner Arter Hastalığı Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Kalp damar hastalıklarının yaşamı tehdit eden etkileri bilinmektedir. Kalp damar hastalığı bir diğer adı ile koroner arter hastalığı olarak adlandırılır. Kişinin yaşam şekli ve çevresel faktörlerden kaynaklı gelişebilen koroner arter hastalığı klinik vakalarda en sık görülen hastalıklar arasında yer alır. Kalbin fizyolojik fonksiyonlarını yakından etkileyen bu hastalık her yaş grubunda görülebilir ve çeşitli sağlık problemlerinden kaynaklı gelişebilir. Genetik faktörler nedeniyle de oluşan koroner arter hastalığı tercih edilen sağlıklı yaşam alışkanlıklarına göre önlenebilir. 

Koroner Arter Hastalığı Nedir?

Koroner arter hastalığı, çeşitli nedenlere bağlı olarak koroner arter damarlarında meydana gelen tıkanıklıklar nedeniyle kalp kası dokusunun görevini yerine getirememesi durumudur. Tıkanıklığa bağlı meydana gelebilecek hastalık tablolarına genel olarak koroner arter hastalığı denir. Damarlarda meydana gelen tıkanıklıklar nedeniyle kan dolaşımının sağlanmasında aksaklıklar meydana gelebilir. Koroner arter hastalığı beraberinde kalp dolaşımındaki yetersizlikleri getireceğinden yaşamı tehdit edebilecek boyuta gelebilir. Kişinin damar tıkanıklığının yapısına ve miktarına göre hastalığın şiddeti değişkenlik gösterir. 

Koroner Arter Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Koroner arter hastalığı belirtileri kişinin kendisi tarafından fark edilebilen ve günlük yaşamı olumsuz yönde etkileyebilecek belirtilerdir. Kalp dokularında dolaşım yetersizliğine bağlı gelişen bu semptomlar aşağıdaki şekilde sıralanabilir.

• Nefes darlığı
• Göğüs ağrısı
• Çarpıntı
• Mide bulantısı veya kusma
• Bilinç bulanıklığı
• Ölüm korkusu
• Terleme
• Bayılma

Koroner Arter Hastalığı Kimlerde Görülür?

Çevresel faktörler ve kişinin günlük alışkanlıkları koroner arter hastalığı ile yakından ilişkilidir. Yanlış beslenme alışkanlığına sahip olunması veya sedanter (hareketsiz) yaşam tarzı beraberinde koroner arter hastalığı riskini getirir. Yüksek kolesterol veya şeker hastalığı olan bireylerde de koroner arter hastalığı görülme oranı oldukça yüksektir. Damar sertliği veya damar içerisinde plak gelişimi olan kişilerde de yine koroner arter hastalığı görülebilir.

Genellikle, yüksek kan basıncına ve yüksek kan kolesterolüne sahip olan kişilerde koroner arter hastalığı gelişim gösterir. Sigara ve alkol kullanan kişilerde veya diyabet hastalığı olan kişilerde yine risk altındadır. Obeziteye bağlı olarak birçok farklı metabolik hastalık tetiklenebileceğinden obezite hastalarında koroner arter hastalığı görülme oranı yüksektir. Obstrüktif uyku apnesi, yoğun stres ve ileri yaş faktörleri de yine koroner arter hastalığı gelişimini tetikleyici unsurlardır.

Koroner Arter Hastalığı Riskini Artıran Etmenler Nelerdir?

Koroner arter hastalığını artıran etmenler arasında genellikle metabolik hastalıklar yer alır. Damarlarda plak oluşumunu tetikleyen yüksek kan basıncı veya yüksek kan kolesterolü gibi hastalıklar beraberinde koroner arter hastalığı riskini de getirir. Sigara ve alkol kullanımına bağlı olarak damar sağlığı olumsuz yönde etkilenebilir. Diyabet hastalarında yüksek kan şekeri nedeniyle kandaki kolesterol düzeyi artabilir. Bu durum damar çeperinin hasar almasına ve kalp fonksiyonunun olumsuz yönde etkilenmesiyle sonuçlanabilir.

Kontrolsüz bir şekilde kilo alımı ve beraberinde gelişen obezite de yine koroner arter hastalığı riskini arttırır.

Egzersiz yapmayan ve hareketsiz bir yaşam tarzına sahip olan kişilerin ideal kolesterol seviyelerine sahip olmayabilir. Yine bu durum da koroner arter hastalığı riskini artırır.

Koroner Arter Hastalığı Nelere Yol Açar?

Koroner arter hastalığı kontrol altına alınması gereken ileri dönemlerde yaşamı olumsuz yönde etkileyebilecek hastalıklardır. Kalp fonksiyonlarının yeteri kadar sürdürülememesi ile sonuçlanması halinde; kalp yetmezliği, felç ve ölüm gibi ciddi senaryolar görülebilir. Bundan dolayı kişinin kalp damar sağlığında herhangi bir olumsuzluk tespit edilmesi halinde tedavi sağlanması son derece önemlidir.

Koroner Arter Hastalığı Tanısı Nasıl Konur?

Koroner arter hastalığı olan bir kişi kalp damar hastalıkları birimine başvurarak hekim tarafından genel bir değerlendirme altına alınır. Hastanın öyküsü ve aile geçmişine yönelik sorular sorulması ardından fiziksel muayene gerçekleştirilir. Koroner arter hastalığı için, elektrokardiyografi ve ekokardiyografi gibi çeşitli görüntüleme tekniklerine  başvurulur. Yapılan detaylı incelemeler ardından kalp damar yapısı ile ilgili gerekli bilgilere sahip olunarak kişilere tanı konulabilir.

Koroner Arter Hastalığı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Koroner arter hastalığı tedavisinde ilk amaç hastanın yaşamını tehdit edebilecek bir senaryonun oluşmasını önlemektir. Kalp krizi gibi olumsuz bir durumun gerçekleşmesi halinde ise kişinin daha kolay bir şekilde tedavi edilebilmesi üzerine ve ciddi kalp krizi ataklarının gelişmesini önleme üzerine bir tedavi uygulanır. Bu tür durumlarda anjiyografi gibi girişimsel tedavi yöntemlerine başvurulur. Anjiyografi de vücuttaki damar yapılarına çeşitli boya maddeleri verilir ve bu sayede kalp damar yapısı gözlemlenir. Anjiyografi esnasında gerekli yerlerde stent yöntemlerine başvurularak kalp damar tıkanıklıklarının açılması sağlanır. İleri vakalarda ise baypas cerrahisinde başvurularak tıkalı damarlar elimine edilir.

Koroner arter hastalığında kişilerin kalp damar yapısına göre aspirin gibi kan sulandırıcı ilaçlara da başvurulabilir. Antihipertansifler ve nitrat türevi damar genişletici ilaçlara da başvurulur. Bu tür durumlarda genellikle kolesterol düşürücü ilaçlar da tedaviye eklenir. İlaç tedavisine  ek olarak kişilerin yaşamsal değişiklikler de yapması gerekir. Sigara ve alkol tüketimine son verilmesi, düzenli egzersiz yapılması ve sağlıklı beslenme alışkanlıklarının benimsenmesi son derece önemlidir. Fazla kilolu bireylere ise mutlaka ideal kilolarına sahip olmaları üzerine sağlıklı bir diyet ile zayıflaması önerilir.

Koroner Arter Hastalığı Olanlar Nasıl Beslenmeli?

Koroner arter hastalığında beslenme kişiye özel planlanması gereken bir durumdur. Kişinin yaşı, kilosu, boyu, olması halinde diğer hastalıkları ve cinsiyetine göre günlük alması gereken protein ve enerji miktarı değişkenlik gösterir. Ancak kişilere genel öneride bulunulması gereken durumlarda Akdeniz tipi beslenme hem sürdürülebilirliği hem de sağlıklı içeriği açısından ön plana çıkar. Bu kapsamda kişilerin günlük beslenmesinde taze sebze ve meyve tüketimine yer vermesi ve yeteri kadar lif alması önerilir. Bunlarla beraber hayvansal kaynaklı protein kaynaklarının kısıtlanması ve bunun yerine kurubaklagil veya tahıllar gibi bitkisel protein kaynaklarının beslenmeye eklenmesi gerekir. Kızartma veya yoğun yağlı yiyecek tüketiminden kaçınılmalı, rafine şeker içeren paketli ürünlerden uzak durulmalıdır. İdeal kiloda olunabilmesi için şok etkisi yaratan düşük kalorili diyetler yerine sağlıklı bir zayıflama diyeti sürecine girilmelidir. Bu durumda kişilerin genellikle bir diyetisyen desteği alması önerilir. Yapılacak olan yaşamsal değişiklikler kalıcı hale getirilmeli ve sürdürülebilir olmalıdır.

Koroner arter hastalığına sahip bireylerin su tüketimini de ihmal etmemesi gerekir. Kalp damar ilacı kullanan kişilerin yeşil çay gibi kan sulandırıcı etkisi olan bitkisel ürünler kullanma konusunda dikkatli olması gerekir. Bitkisel takviyeler alınmadan önce mutlaka doktora danışılmalıdır.