Nabız Nedir? Normal Nabız Kaç Olmalı?

Kalp her atışında arterlere belirli miktarda bir kan pompalar. Pompalanan kan atardamarlarda bir dalgalanma hissi yaratır. Açığa çıkan bu dalgalanma hissi ise nabız olarak tanımlanır. Kalp hızı ile yakından ilişkili olan nabız kalbin dakikada kaç kez attığını gösterebilir. Kişinin nabız değerinin ideal nabız değerlerinin üstünde veya altında olması halinde kişilerin bu durumun temelinde yer alan ana nedeni bilmesi büyük bir öneme sahiptir. Sağlıklı bir kalp damar sistemi için nabız değerlerinin de ideal aralıklarda olduğuna özen gösterilmesi gerekir.

Nabız Nedir?

Nabız, kalbin her atışında kan damarlarını uyguladığı kuvvet olarak tanımlanır. Atardamarlarda gelişen dalgaların hissedilen bir göstergesidir. Halk arasında kalp atışı olarak da adlandırılır. Nabız, tipik olarak dakikada açılan nabız sayısı şeklinde ifade edilir ve atın başına sayılır. Bir insanın genel sağlık durumu, egzersiz seviyesi, yaş ve diğer faktörlere bağlı olarak nabzı değişkenlik gösterebilir. Nabız genellikle atardamarlarda hissedilebilecek bir vuruş hissi olarak algılanır ve bilek, boyun, kasık veya üst kol bölgelerinden ölçülebilir.

Bir kişinin kan dolaşımının düzgün çalışıp çalışmadığını veya kalbin normal bir şekilde çalıştığını değerlendirmek adına nabız tıbbi bir ölçüm olarak kullanılır.

Normal Nabız Kaç Olmalı 

Normal nabız kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir. Ancak sağlıklı bir bireyin istirahat halindeyken nabzının genellikle dakikada 60 ila 100 vuruş arasında olması beklenir. Bu değer yaş, cinsiyet ve fiziksel aktivite seviyelerine göre değişebilir. Nabzın normalden yüksek veya düşük olması sağlık sorunlarının bir habercisi olabileceğinden bu tür durumlar tıbbi değerlendirme altına alınmalıdır. İleri dönemlerde oluşabilecek ciddi sağlık problemlerinin önüne geçilmesinde nabız sayısının ideal aralıklarda olması önemli bir kriterdir.

Kalp Hızı ile Nabız Aynı Şey Midir? 

Kalp hızı ve nabız benzer bir anlam taşır. Ancak tıpta farklı anlamlara sahip terimlerdir. Kalp hızı, bir dakika içinde kalbin kaç kez attığını ifade eder. Genellikle “atım/dakika” (bpm) olarak ölçülür. Kalp hızı, bir kişinin kalp ritmini ve atım sayısını yansıtır. Nabız ise kalbin her atışında arterlerde oluşturduğu kanın atar damarlardaki dalgalarının hissedilen bir göstergesidir.

Özetle, kalp hızı ve nabız terimleri aynı şeyi ifade eder, yani kalbin dakikada kaç kez attığını belirtirler. Ancak “kalp hızı” daha çok kalbin atım sayısını ifade eden bir terim olarak kullanılırken, “nabız” terimi, atar damarlardaki dalgaların hissedildiği noktalarda bu atım sayısını ölçmek için kullanılır.

Nabız Nasıl Ölçülür? 

Nabız ölçerken, kalp atışlarının atardamarlarda oluşturduğu dalgaların hissedildiği noktalar kullanılır. Genellikle bilek ve boyundan nabız ölçümü alınır. Bazı durumlarda kasık, üst kol veya ayak bileği gibi bölgelerden de ölçüm alınabilir. Nabız ölçebilmek için kişinin rahat bir pozisyon alması gerekir. Oturma veya uzanma sırasında nabız daha rahat bir şekilde hissedilebilir. Ölçüm yerinin belirlenmesi ardından ilgili bölgeye 2- 3 parmak ile baskı yapılabilir. Örneğin bilek bölgesinden nabız ölçülecek ise kol bir yüzeyde düz bir şekilde tutulur. Diğer eldeki 2 veya 3 parmak kullanılarak bilek üstünde başparmağın altına doğru hizalanan radial arteri bulunarak ölçüm yapılabilir. Parmakların altında ritmik olarak bir yükseliş ve alçalış hissedilecektir. Benzer bir şekilde bu boyun veya diğer nabız hissedilen bölgelerde de yapılabilir. Nabzın bulunması ardından 60 saniye boyunca kaç vuruş olduğu sayılabilir veya 15 saniye boyunca vuruşlar sayılarak elde edilen rakam 4 ile çarpılarak kişinin dakikadaki nabzı hesaplanabilir.

Nabız Neden Yükselir? 

Nabız çeşitli faktörler nedeniyle yükselebilir. Bazı durumlarda nabız yüksekliği bir sağlık probleminin belirtisi olarak açığa çıkabilirken çoğu zaman kişinin maruz kaldığı anlık çevresel faktörler nedeniyle de nabız geçici süreliğine yükselebilir. Nabız yüksekliğine neden olabilecek nedenler aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

• Egzersiz
• Stres veya anksiyete
• Yüksek vücut sıcaklığı
• Aşırı kafein veya uyarıcı madde kullanımı
• Anemi
• Sıvı kaybı
• Kullanılan ilaçlar
• Tiroit problemleri
• Vücutta gelişen enfeksiyonlar

Nabız Neden Düşer?

Nabız yükselmesi kadar nabız düşüklüğü de dikkate altına alınması gereken bir durumdur. Bazı aktiviteler sırasında özellikle de dinlenme esnasında nabız hızı düşebilir. Uyku sırasında vücut daha az oksijen ve enerjiye ihtiyaç duyduğundan nabız düşebilir.

Egzersiz sırasında nabız hızı artarken egzersiz sonrası dinlenmeye geçiş yapıldığında nabız normal seviyelere dönebilir ve bu durum da nabızda düşüşe neden olabilir.

Kullanılan bazı ilaçlar nedeniyle, gevşeme ve meditasyon sırasında yine nabızda düşüş gözlemlenebilir. Uzun süreli ve yoğun fiziksel aktivite yapılması normaldeki nabız hızını düşürebilir. Düzenli fiziksel aktiviteye sahip olan bireylerde kalp daha az çaba ile daha fazla kan pompalamaya uyum sağlayabileceğinden normal şartlarda nabız sayısında düşüş açığa çıkabilir.

Nabızda düşüş; anemi, iç kanama, yüksek kalp yetmezliği veya tiroit problemleri nedeniyle de gelişebilir. Bu nedenle yüksek nabız gibi düşük nabız da aksatılmadan bir sağlık uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.

Yaşa Göre Nabız Hızı Nasıl Olmalıdır?  

Nabız hızı yaşa bağlı olarak değişebilir ve yaşla birlikte genellikle azalma eğilimindedir. Metabolizma hızının yüksek olduğu yaş aralıklarında nabız hızını da hızlı görmek mümkündür. Yaş aralıklarına göre ideal nabız hızları aşağıdaki şekilde listelenebilir.

• Yeni doğanlarda (0- 1 yaş) nabız hızı dakikada 120 ila 160 atım arasında olabilir
• Bebeklerde (1- 2 yaş) nabız hızı dakikada 100 ila 150 atım arasında olabilir
• Çocuklarda (2- 10 yaş) nabız hızı dakikada 70 ila 120 atım arasında normal kabul edilir
• Yetişkinlik ve yaşlılık döneminde istirahat halindeyken nabız hızı 60 ila 100 atım arasında olabilir. Yaşın ilerlemesi ile nabzın 60’lara yakın olması doğal kabul edilir

Nabız Kaç Olursa Hastaneye Gidilmesi Gerekir? 

Nabız birçok faktörden etkilenebilen ve kişiden kişiye farklılık gösterebilen bir değerdir. Ancak tıp literatürü tarafından normal kabul edilen 60 ila 100 seviyelerinin dışındaki değerler bir sağlık uzmanı tarafından incelenmesi gereken değerlerdir. Kişinin fizyolojik ve genetik yapısı daha düşük veya daha yüksek bir nabız hızına sahip olmasına neden olabilir. Bu nedenle hastaneye gidilmesi gereken net bir değer söylemek doğru değildir.

Düşük nabız bradikardi olarak adlandırılır. Dakikada 40 ile 60 arasında nabız hızını ifade eder. Düşük nabız ile baş dönmesi, nefes darlığı veya göğüs ağrısı gibi semptomlar gözlemlenmesi halinde mutlaka bir tıbbi yardım alınmalıdır. Yapılan incelemeler ardından herhangi bir olumsuz durum tespit edilmemesi halinde hastanın sadece kontrol altında tutulması yeterli olabilir.

Yüksek nabız ise taşikardi olarak adlandırılır. Dakikada 100 ila 120 vuruş arasında bir nabız hızına sahip olunan bu durum çoğu zaman normal kabul edilir. Ancak istirahat halindeyken bile uzun süre boyunca nabzın 120’den fazla bir hıza sahip olması çeşitli semptomları beraberinde getirebilir ve acil tıbbi yardıma ihtiyaç duyulabilir. Benzer bir şekilde kalp ritminin düzensiz olması durumunda da tıbbi değerlendirme yapılması önerilir.

Sıkça Sorulan Sorular 

Nabzın Yavaş Atması Tehlikeli Midir? 

Nabzını yavaş atması bayılma, baş dönmesi, nefes darlığı, göğüs ağrısı veya ciltte solgunluk gibi semptomlar yaratabilir. Bu tür semptomların gözlemlenmesi halinde kişiler mutlaka bir kardiyoloji birimine danışmalıdır. Düşük nabız değerlendirme altına alınmalı ihtiyaç duyulması halinde tıbbi müdahaleler uygulanmalıdır.

Nabız Yükselince Ne Yapmak Gerekir? 

Nabız çeşitli nedenler sonucunda yükselebilir. Yüksek nabzın fark edilmesi halinde öncelikle kişilerin sakin kalması ve rahatlatıcı bir pozisyon almaları önerilir. Nabzı ölçmek için bilek veya boyun gibi uygun bir nokta seçilerek hızın takibi sağlanmalıdır. Susuzluk nabzın hızlanmasına neden olabileceğinden kişiler su içebilir. Soğuk su tüketmek ve yüzü soğuk suyla yıkamakta etkili olabilir. Kafein ve enerji içecekleri tüketiminden uzak durulması büyük bir öneme sahiptir. Yüksek nabızla beraber çeşitli semptomların gözlemlenmesi halinde ise bu durum aksatılmadan tıbbi bir destek alınmalıdır.

Kafada Nabız Atma Hissi Neden Olur?

Kafada nabız atma hissi çoğu zaman migren ile ilişkilendirilir. Migren atağı yaşayan birinde kafada nabız atma hissi bir semptom olarak gelişim gösterebilir.

Kalp Yetmezliği Nabız Düşmesinde Etki Eder Mi?

Kalp yetmezliği problemine sahip bir kişide düşük bir nabız ile karşılaşmak normaldir. Yüksek kalp yetmezliği, kalp kasının zayıfladığı veya etkin bir şekilde kan pompalayamadığı durumu ifade eder. Kalbin işlevlerini verimli bir şekilde yerine getirememesi durumunda ise düşük nabız ile karşılaşılabilir.