Parkinson Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Parkinson, genellikle yaşlanma ile karşılaşılan ve erkeklerde daha sık görülen bir hareket bozukluğudur. Yavaş ilerleyen bu hastalık genellikle 40 ila 70 yaşları arasındaki bireylerde görülmeye başlar. Dopamin üretimiyle ilişkili olan bu hastalık genetik faktörlerin etkisiyle de gelişebilir. Birden beşe kadar farklı evreleri bulunan hastalık başlangıçta sadece hafif belirtilere sebep olurken ilerlemesi halinde yatağa bağımlı bir hale getirebilir. Çeşitli önlemler ve tedavi yöntemleriyle haftanın ilerleme hızı yavaşlatılabilir. Hastalık nedeniyle gelişen semptomlarda iyileşmeler gözlemlenebilir.

Parkinson Hastalığı Nedir?

Parkinson hastalığı, yeterli miktarda dopamin hücresi olmadığında açığa çıkan bir sağlık problemidir. İnsan beyninde substabsiya nigra olarak adlandırılan bir bölge bulunur ve bu bölgede dopamin üreten hücreler yer alır. Dopamin kimyasal bir maddedir ve striyatum adı beyin bölgeleri arasındaki iletişimden sorumludur. Çeşitli faktörler nedeniyle dopamin hücrelerinin azalması halinde bu iletişimde aksaklıklar meydana gelebilir ve parkinson hastalığı gelişebilir. 

Hastalık ritmik olmayan, titrek veya akıcı olmayan hareketlerin açığa çıkması ile karakterizedir. Kişiler el ve kol hareketlerinde düzensizlikler ile karşılaşabilir.

Parkinson Hastalığı Neden Olur?

Parkinson hastalığı genetik faktörler nedeniyle gelişebilen bir rahatsızlıktır. Yapılan çalışmalar aile öyküsünde Parkinson hastalığı bulunan kişilerin daha genç yaşta Parkinson ile karşılaşabileceğini gösterir. Genetik faktörlerin yanı sıra ileri yaş nedeniyle dopamin üretiminin azalması da hastalığın gelişimi nedenleri arasında yer alır.

Kuyu suyu kullanımı, tarım ilaçlarına maruziyet, kafaya bir travma alınması, demir ve manganez gibi minerallerin diyetle yüksek miktarda alınması da Parkinson gelişiminde rol alabilir. Bu faktörlerin yanı sıra beyaz ırktan olma ve erkek cinsiyetine sahip olmadığı yine hastalığa yakalanma riskini arttırabilir.

Fiziksel ve duygusal stres ile de Parkinson arasında ilişki bulunur. Yoğun stres dopamin salınımını azaltacağından kişilerde hastalık gelişimi söz konusu olabilir.

Beslenme şekli ve kilo kontrolü de Parkinson hastalığı gelişiminde etkilidir. Obezite hastalığını sahip olan ve hayvansal yağ tüketimi yoğun olan kişilerin Parkinson hastalığı geliştirme riski artabilir.

Parkinson Belirtileri Nelerdir?

Parkinson hastalığı yavaş ilerleyen bir hastalıktır. Bu nedenle açığa çıkardığı belirtilerin şiddeti zaman içerisinde artabilir. Nörodejeneratif bir hastalık olan Parkinson hastalığı, hareket sistemindeki aksaklıklar ile belirti gösterir. Kişilerin mimiklerinde azalma, konuşmanın monotonlaşması, kollarda hareket kısıtlığı ve titreme gibi belirtiler açığa çıkarabilir.

Parkinson hastaları ilk belirti göstermeye başladığında genellikle bu belirtiler farklı bir hastalık ile ilişkilendirilir. Ancak istirahat halinde tek el ve parmaklarda titreme olması veya aynı tarafta yürüyüş yaparken kol salınımı olmaması Parkinson şüphesi yaratmalıdır.

Parkinson hastalığının 5 evresi bulunur. Evrelerin ilerlemesi ile hastalık nedeniyle açığa çıkan semptomlar şiddetlenir;

• Evre 1: Sıklıkla titreme görülen bir evredir. Mimik, duruş ve yürüyüşteki bozulmalar ile karakterizedir. Bu belirtiler genellikle hastanın yakınları tarafından fark edilir.
• Evre 2: Titreme, salınım durması gibi belirtiler vücudun her iki tarafında da görülmeye başlar. Duruş ve yürüyüşte bozulmalar gerçekleşir.
• Evre 3: Gövde hareketlerinde yavaşlamalar gelişir. Denge bozukluğu ve düşme ile karşılaşılır. 
• Evre 4: Belirtiler şiddetlenmeye başlar. Hasta yürümede ciddi derecede zorluk çeker. Hareketler yavaşlar ve katılaşır. Hastalar günlük hayatlarında bakıma ihtiyaç duyarlar.
• Evre 5: Hasta yatağa bağımlı hale gelir.

Parkinson Hastalığına Yakalanma Riskleri Nelerdir?

Parkinson hastalığı gelişiminde bazı risk faktörleri rol alabilir. Genellikle ileri yaşla beraber görülmeye başlayan hastalık günümüzde daha erken yaşlarda da görülmeye başlamıştır. Hastalığın en sık görülme yaşı 40 ile 70 arasıdır. Parkinson hastalığının genetik faktörler nedeniyle nesilden nesle aktarılabileceği düşünülür. Bu nedenle aile geçmişinde Parkinson hastalığı öyküsü bulunması kişilerin hastalık geliştirme riskini artırabilir. Tarım ilaçlarına maruz kalınması, kafa travması geçirilmesi, aşırı yoğun miktarda demir ve manganez tüketimi, beyaz ırka ait olma, obezite ve stres Parkinson hastalığının gelişimini tetikleyebilir. Tüm bunların yanı sıra Parkinson hastalığı genellikle erkeklerde görülen bir hastalıktır.

Parkinson Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Parkinson hastalığına yönelik şüpheler duyulması halinde kişiler bir nöroloji uzmanına danışmalıdır. Doktor tarafından gerçekleştirilecek olan muayenede hastanın sağlık öyküsü alınır ve fiziki muayenesi gerçekleştirilir. Parkinson hastalığının kesin tanı konulmasını sağlayacak bir tarama testi mevcut değildir. Ancak gerekli durumlarda radyolojik görüntülemelere ve farklı hastalıkları ekarte etmek için çeşitli tanı yöntemlerine başvurulabilir. Diğer hastalık ihtimallerinin elenmesi ardından Parkinson teşhis edilebilir.

Parkinson Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Beyinde gelişen hücre kaybı nedeniyle açığa çıkan parkinson bu tür hastalıklar arasında tedavilere yanıt veren bir hastalıktır. Ancak parkinson hastalığı zaman içerisinde ilerlediğinden hastalığın erken teşhisi son derece önemlidir. Bunun yanı sıra açığa çıkan semptomlar göz ardı edilmemeli ve hastalar uygun tedavi planlamasına uyum sağlamalıdır. Bu noktada hastanın çevresi hastayı desteklemelidir.

Erken tedavi hayat kalitesini arttırır ve hastalığın ilerleyişini yavaşlatabilir. Yapılan tedaviler ile hastanın bakıma muhtaç olmadan hayatını sürdürebilmesi hedeflenir. Tedavi kapsamında sinir iletimini desteklemesi üzerine çeşitli ilaçlar kullanılır. İlaç tedavisine ek olarak beden egzersizlerinden faydalanılabilir. Egzersizler ile kas sertliği ve hareket yavaşlığı azaltılabilir. Egzersiz tedavileri özellikle erken evrelerindeki hastalar için oldukça verimlidir. Egzersiz dahilinde kişiler yürüyüş yapabilir, düğme ilikleyip açabilir, konuşma bozukluğunu düzeltmeye yönelik ses ve nefes egzersizleri yapabilir.

Sıkça Sorulan Sorular 

Parkinson Hastalığı Kendi Kendine Geçer Mi?

Parkinson hastalığı beyindeki dopamin üreten hücrelerin ölmesi sonucu açığa çıkar. Bu nedenle hastalık kendiliğinden geçmez veya semptomları iyileşmez. İlaç tedavileri ile vücuttaki dopamin açığı kapatılabilir ve böylece hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabilir veya açığa çıkan semptomların şiddeti azalabilir. 

Parkinson Hastalığı Ölümcül Mü?

Parkinson hastalığı ölümcül bir hastalık değildir. Hastalığın ilerlemesi halinde hastalar yatağa ve tekerlekli sandalyeye bağımlı bir yaşam şekline sahip olabilirler. Doğru ve sürekli tedaviler ile hastalar yatağa bağımlı olmadan yaşamlarını uzun yıllar sürdürebilirler.

Parkinson Hastalığı En Çok Hangi Yaşlarda Görülür?

Parkinson hastalığı genellikle 40 ile 70 yaş arasında açığa çıkan bir hastalıktır. Hastaların yaşları değerlendirildiğinde %5’lik bir oranda 20 ila 40 yaşları arasında da gelişebileceği görülmüştür. 65 yaş ve üzerinde ise bu oran %1 şeklindedir.