Tiroid Hastalığı Nedir?

Tiroid Nedir?

Tiroid, boyunda soluk borusunun önünde bulunan bir organdır. Şekli kelebek şekline benzetilir. Tiroid vücutta hayati birçok etkinliğin düzenli şekilde ilerlemesini sağlayan önemli hormonların üretiminden sorumludur. Tiroid hormonları hem kalsiyumun depolanmasında hem de metabolik olayların dengelenmesinde rol oynar. Neredeyse her alanda bir görevi olan tiroid hormonlarının dengesizliği ruhsal durum, kalp hızı, kolesterol dengesi, kilo, adet düzeni gibi birçok alanı etkiler.

Büyüme gelişmede de epey önemli bir etkisi olan tiroid hormonlarında yaşanan dengesizlikler bu nedenle özellikle gelişme çağında olan kişilerde büyük problemler yaratabilir. Toplumun %30-40 oranında çeşitli tiroid hastalıkları görülür. Tiroid hastalıkları kadınlarda daha sık görülür. Her şeyi etkileyen bu organın dengesizliğinin öncesinde fark edilmesi ve ona göre bir tedavi planının sağlanması vücut sağlığı için önemlidir.

Tiroid Belirtileri Nelerdir?

Tiroid bezi hastalıkları sık oranda görülür. Tüm metabolik olaylarda önemli bir rol oynayan tiroid bezi eğer işlevini yerine getiremezse belirli problemler görülür. Tiroid bezinin az ya da çok çalışması sağlık problemler ve belirtiler ortaya koyar. Tiroid hastalığı belirtilerine genel olarak örnek vermek gerekirse:

• Yorgunluk hissi,
• Beslenmeden değişiklik olmaksızın yaşanan ani kilo kayıpları ya da kilo alımı,
• Hafızada problemler, bilinç bulanıklığı,
• Uyku hali,
• Kas ağrıları, eklem ağrıları,
• Saç dökülmesinin artışı,
• Aşırı terleme, sıcak basması,
• Nabız, tansiyon, kolesterol dengesizlikleri,
• Libido eksikliği.

Tiroid Bezi Nasıl Çalışır?

Tiroid bezi beyinden gelen komutlara göre çalışır. Beyinde bulunan hipofiz bezi TSH aslı bir hormon salgılar. Bu hormon kan yolu ile tiroid bezine iletilerek uygun hormonların salgılanmasını tetikler. Tiroid bezi T3, T4 adlı hormonlardan salgılar. Bu hormonlar vücudun genel metabolizmasından sorumludur, büyüme gelişmede etkin bir rol oynarlar aynı zamanda bağışıklık sistemi içerisinde de rolleri bulunmaktadır.

Tiroid bezi hormonları kalp atım hızı, tansiyon, besinlerin enerjiye parçalanması ve vücudun ısı dengesi gibi kilit durumlarda roller alırlar. Bu nedenle yaşanacak herhangi bir tiroid hastalığında bu durumlarda dengesizlik yaşanabilir. Özellikle büyüme gelişmeye etkileri düşünüldüğünde çocuk ve gençlerde tiroid hastalıkları konusunda dikkatli olunmalıdır. Gelişim dönemindeki bebek ve çocuklarda zekâ gelişiminde, vücut gelişimine her alanda etkisi bulunan tiroid hormonları dengeli olduğunda çocuk sağlıklı bir şekilde büyür.

Tiroid Hastalıkları Nelerdir?

Tiroid hormonları üzerinde oluşabilecek kistler tiroid çalışmasını etkileyebilir. Bunun yanında tiroid bezinin aşırı büyümesi, az ya da çok çalışması da sık görülen tiroid hastalıklarındandır. En sık görülen tiroid hastalıkları; hipertiroidi, hipotiroidi, guatr, tiroid kitleleridir.

Guatr

Guatr hastalığı çeşitli nedenlerden olabilecek şekilde tiroid bezinin aşırı büyümesi sorunudur. Tiroid bezi üzerinde nodüller oluşur bu da bezin büyümesine neden olur. Bu nodüller bir tane olabileceği gibi birden fazla sayıda da olabilir. Bu nodüller içerisinde sıvı da bulunabilir. Boyutları milimetre çapları olan küçük nodüllerden daha büyük nodüllere kadar çeşitli olabilir. Bu nodüller korkutsa da genelde iyi huyludur. Boyutları ve sayılarına bağlı olarak bazen bu hastalık belirtisiz seyredebilir. Kitle büyüdükçe ise belirli belirtiler ortaya çıkar. Bunlar:

• Kitle büyüdükçe boyunda ele gelmesi,
• Ses kısıklığı,
• Büyümesine bağlı olarak yutma güçlüğü,
• Bazı nodüller ise fazla tiroid hormonu salgılanmasına neden olur. Bu nedenle hipertiroidi belirtileri olan sinirlilik, uykusuzluk, ellerde titreme, uykusuzluk, ishal gibi belirtiler de görülebilir.

Hipertiroidi

Hipertiroidi tiroid hormonlarının fazla salgılanması durumudur. Genellikle halk arasında zehirli guatr olarak adlandırılan nodüller nedeniyle fazla hormon salgılanması bu hastalığa neden olabilir. Bazen nodülsüz şekilde de bu hastalık görülebilir. Sık görülen hipertiroidi belirtileri şu şekilde sıralanmaktadır:

• Çarpıntı,
• El ve vücutta titremeler,
• Saç dökülmesi,
• Deride kaşıntı,
• Ani kilo kaybı,
• İştahın artması ve su içme ve yemek yemenin artışı,
• Sinirlilik,
• Terleme,
• Sık yorulma.

Bu şikayetlerin hepsi bir arada hipertiroidi hastasında bulunmayabilir ya da bir belirti diğerlerinden daha baskın şekilde bulunabilir. Genelde hipertiroid hastaları doktora gittiklerinde artmış kalp atımı, terli eller ve hızlı solunumla gelirler.

Hipotiroidi

Hipotiroid hastalığı da tiroid hormonunun yeterli hormon üretemediği durumlarda ortaya çıkan bir hastalıktır. Tiroid bezinin aktivitesi yavaşlarsa tiroid hormonları daha az seviyede üretilir bu da kişinin vücut fonksiyonlarının azalmasına yol açar. Hipotiroidi belirtileri durumun ciddiyetine göre değişiklik gösterir. Bu belirtiler başta halsizlik ve hızlı kilo artışı ile kendini gösterebilir. Hipotiroidi belirtilerini bir arada yazmak gerekirse:

• Yorgunluk,
• Ani kilo artışı,
• Kabızlık,
• Ciltte kuruluk,
• Kaslarda güçsüzlük,
• Saçlarda dökülme, tırnaklarda kırılma,
• Ağrılı ve düzensiz adet döngüsü,
• Depresif durum,
• Kansızlık,
• Hafızada zayıflama, denge kayıpları.

Eğer çocuk ve genç dönemde hipotiroidi hastalığı ortaya çıkarsa ek olarak gelişim geriliği, gecikmiş ergenlik, diş gelişimde gecikmeler gibi problemler görülür.

İyi Huylu Tiroid Hastalıkları Nelerdir?

Tiroid bezinin büyümesi ya da nodüller nedenli oluşan hastalıklar genelde iyi huylu hastalıklardır. Guatr olarak adlandırılan tiroid büyümesi de iyi huylu bir hastalıktır. Hipertiroidi ya da hipotiroidi hastalığı da kötü huylu yani yayılan bir hastalık olarak adlandırılmazlar. Bu hastalıklar vücudun birçok alanını etki alanına alsa da yayılmacı bir hastalık değildir. İyi huylu tiroid hastalıklarından biri de haşimato hastalığıdır. Bu hastalıkta tiroid bezi iltihaplanır. Bu da metabolizmada dengesizlik yaratır.

Kötü Huylu Tiroid Hastalıkları Nelerdir?

Kötü huylu tiroid hastalığı denilince akla ilk tiroid bezi kanseri gelir. Kanser hücreleri tiroid bezinin hücre yapısını bozar bu da tiroidin etkilerinde değişikliklere sebep olur. Tiroid bezi kanseri bazen ilaçlarla kontrol altında tutulabilmektedir. Bazen de cerrahi olarak tiroid bezi ve çevresindeki kanserli hücre çıkarılıp sonrasın ışın ve kemoterapi tedavisi uygulanabilir. Tiroid bezi kanserinin en sık görülen foliküler ve papiller olarak adlandırılan iki çeşidi vardır. İki türde de erken teşhis ve tedavi mümkündür.

Tiroid Testi Nasıl Yapılır?

Ailede tiroid ile alakalı bir hastalık bulunuyorsa bu kişiler risk altındadır. Bu nedenle özellikle risk altındaki kişilerin tiroid testini sık sık yaptırması önerilir. Tiroid bezini tetikleyen TSH hormonu kan testleri içerisinde kolayca gözlemlenebilir. T3 ve T4 tiroid hormonları da özelleşmiş kan testlerinde gözlemlenebilir.

Eğer bu hormonlarda bir dengesizlik sezilirse radyoloji alanından randevu alınarak görüntüleme yapılabilir. Bu görüntülemede nodül oluşumu var mı yok mu diye kontrol edilir. Tiroid sintigrafisi olarak adlandırılan bir görüntüleme tekniği de nodül incelenmesi için uygulanan yöntemlerden biridir. İncelemesi yapılan nodüller eğer küçükse genelde cerrahi tedavi yerine ilaç tedavisi uygulanır. İğne biyopsisi de tiroid üzerinde şüphelenilen kitleleri tanımlamada kullanılan bir değer yöntemdir.

Tiroid Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Tiroid ameliyatları hastalığın seyrine ve durumuna göre yapılır. Tiroidektomi olarak adlandırılan tiroid çıkarma ameliyatları hastalığa göre tek taraflı ya da çift taraflı olarak planlanır. Eğer tiroidin çıkarılmasının sebebi kanserojen nedeniyle genelde tiroid ile çevredeki lenfler de çıkarılır. Dikkatli ve alanında uzman bir ekibin bu ameliyatı yapması gerekir. Bunun nedeni tiroid bezinin küçük bir yapıya sahip olması ve çevresinde başka çeşitli hayati organların ve damarların bulunuyor olmasıdır.

Tiroid Ameliyatı Riskli Midir?

Tiroid ameliyatları için de diğer birçok cerrahi alan gibi yeni yöntemler çıkmaktadır. Bu yöntemlerle birlikte ameliyatların riskleri azalmakta ve yara izi kalmasının da mümkün olduğunca önüne geçilmektedir. Çok küçük bir kesi ile bu ameliyat gerçekleşebilmektedir. Ameliyat başarılı geçtikten sonra genelde hastalar bir gece hastanede kalırlar ve sonrasında taburcu olurlar.

Estetik bir dikiş kapama yöntemi olduğundan sonrasında dikiş alınmasına gerek yoktur ve kişiler kısa sürede normal hayatlarına geri dönebilmektedir. Bazen ameliyathane sonrası ses kısıklıkları yaşanabilmektedir. Bu ses kısıklıkları eğer ameliyat sırasında ses tellerine zarar verilmediyse oluşan ses kısıklıkları birkaç haftada düzelir.