Ülser Hastalığı Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Ülser; mide veya onikiparmak barsağının mide asidi ve sindirim sıvıları tarafından hasara uğraması sonucunda meydana gelen doku kaybı olarak adlandırılır. Stres kaynaklı olabilen bu hastalığın bir başka nedeni de Helicobacter pylori adı verilen bir bakteridir. Bu bakteriler, gastrointestinal sistemdeki bazı kısımların koruyucu mukozal bariyerine zarar verir ve asidik sindirim salgılarının bağırsakların iç kısmına zarar vermesiyle birlikte iltihaplanmasını kolaylaştırır. Diğer nedenler arasında aspirin ve ibuprofen gibi non-steroid anti-inflamatuar ilaçların (NSAID) kronik kullanımı, sinir sistemi bozukluğu, midede asit birikimi, zamanında ve iyi tedavi edilmeyen gastrit, karaciğerin yetersiz çalışması veya safra asidi azlığı, koroner arter hastalıkları, sindirilmesi zor olan yiyeceklerin aşırı derecede tüketilmesi, aşırı alkol ve sigara tüketimi vb. bulunur. Çay, kahve, kola gibi kafein ve asit içeriği yüksek olan içeceklerin aşırı tüketilmesi mide içi asit dengesini bozduğu için mide duvarında tahribata sebep olup mide ülserini tetiklemektedir.

Mide ülseri genellikle kişide karnın üst bölgesinde şiddetli ağrı ve yanma şeklinde kendisini göstermektedir. Genel olarak midede yanma, iştahsızlık, karın bölgesinde şişkinlik, hazımsızlık, midedeki rahatsızlıktan dolayı yemek yeme isteğinde azalma, istenilmeyen kilo kaybı, üst karın bölgesinde yanma ve ağrı, mide bulantısı, kusma, mide ekşimesi, sık sık acıkma hali görülen en yaygın belirtilerdendir.

Ülserin belirtileri şunlardır:

• Karın ağrısı
• Yemek sonrası kusma
• Ağızdan ve dışkıdan kan gelmesi
• Bulantı
• Besinin ağza geri gelmesi
• Yanma
• Geğirme
• Karında dolgunluk
• İştah bozuklukları

Ülserin teşhisi için üst sindirim sisteminin radyolojik tetkiki veya üst sindirim sistemi endoskopisi gerekmektedir. Endoskopiyle yemek borusu, mide ve onikiparmak bağırsağı görüntülenir. Gerekli durumlarda biyopsiye başvurulabilir. Hastaya ülser tanısı konulduktan sonra ilaç tedavisine başlanır ve bunun yanı sıra hastanın bazı besinlerden, baharatlardan ve stresten uzak durulması tavsiye edilebilir. Ülserin tedavisinde ilaç tedavisinin yanında beslenme tedavisi de büyük öneme sahiptir. Diyetisyen tarafından takip edilen ülser hastaların iyileşmesi daha hızlı sağlanmaktadır.

Ülserde Beslenme Nasıl Olmalıdır?

Ülser tedavisi, diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri ile desteklenirse çok daha etkilidir. Ülserin beslenme tedavisinde mide yanmasını tetikleyen ve mide salgılarını arttıran besinler programdan çıkarılır. Hastalarda iştahın azalmasıyla birlikte besin alımı da azalır ve mide boş kalır. Boş midede asit salgısı artar ve ülser tetiklenir. Bu nedenle hastalar uzun süre aç kalmamalı, ara öğün tüketmelidirler. Az az ve sık sık beslenmek temel prensiplerden birisidir. İyileşmenin hızlanması için proteinden zengin ve antioksidan içeren besinler tüketilmelidir. Sindirim sisteminin düzenlenmesi için uzman danışmanlığında probiyotik alınabilir. Aşırı yağ ve aşırı şeker içeren paketli gıdalardan uzak durulmalıdır.

• Öğün saatleri düzenli olmalıdır. Beslenme belirli aralıklarla 3 ana öğün ve ara öğünler şeklinde, az az sık sık olmalıdır.
• Basit şekerlerden uzak durulmalıdır.
• Doku onarımı ve yapımı için et, balık, tavuk, yumurta ve kurubaklagiller gibi proteinden zengin besinler tüketilmelidir.
• Ülser ilaçları bireylerde kabızlığa neden olabilmektedir. Bu nedenle lif içeriği yüksek besinler tüketilmelidir. Bunlar taze sebze ve meyveler, tam tahıllı ürünler ve kurubaklagillerdir.
• Tereyağı, margarin vb. yağlar yerine zeytinyağı tercih edilmelidir.
• Kızartma yerine haşlama, fırın ve ızgara gibi sağlıklı pişirme yöntemleri kullanılmalıdır.
• Salamura edilmiş besinler ve turşu gibi fermente edilmiş besinlerin tüketimi gastrik mukoza için sağlıksızdır. Bu yüzden tuzlanmış ve fermente edilmiş besinlerin tüketiminden kaçınılmalıdır.
• Salam, sosis ve sucuk gibi işlenmiş et ürünlerinden uzak durulmalıdır.
• Acılı, soğanlı ve çok baharatlı besinlerin tüketilmesi en aza indirilmelidir.
• Asitli ve karbonatlı içecekler tüketilmemelidir.
• Kahve ve çay tüketimi diyetisyenin daha farklı bir önerisi yok ise normal sınırlarda tutulmalıdır. Kahve günde 1- 2 fincanı, çay ise 3- 4 fincanı geçmemelidir.
• Düzenli istirahat edilmeli ve uyunmalıdır.
• Sigaradan ve alkolden mümkün oldukça uzak durulmalıdır.